نقش خانواده در پرورش خلاقیت
زمان مطالعه: 5 دقیقه
صحبتهای سرکار خانم دکتر زهرا امیرآتشانی در برنامه رادیویی از رادیو مادر.
بسم الله الرحمن الرحیم
من دکتر آتشانی هستم و تمایل دارم برای مادران، فایل های صوتی را آماده بکنم که به آنها کمک میکند فرزندانی خلاق پرورش بدهند.
خلاقیت، توانایی شخص است در ایجاد ایدهها، نظریهها، بینشها یا اشیای جدید و نویی که در اصل به درد بخور باشد. این یک تعریف عامیانه است. تعریفهای علمی زیادی برای خلاقیت بیان شده است.
که یکی از آنها: توانایی حل مسائلی که فرد قبلا حل آنها را ندیده است.
رشد و توسعه خلاقیت، وابسته به مسائل خیلی متفاوتی است. مسائل فردی و اجتماعی را در بر میگیرد.
سرفصلهای این مقاله
- حالا ما به عنوان یک مادر میخواهیم به کودکمان کمک کنیم که خلاقیت او رشد پیدا کند.
- فشار هم یک نوع محرک خلاقیت است.
- نکتهی اول این است که، واقعاً به مسائل بدون پیشداوری و با ذهن باز نگاه کنید.
- تحت فشار عادت خودتان قرار نگیرید.
- دو نکتهی اصلی در این خلاقیت وجود دارد:
- کتابهای انتشارات فرزام برای پرورش فرزندانی توانمند:
- مجموعه پرورش ذهن کودک (هفت جلدی) [نسخه چاپی]
- ۱۵گام تا تمرکز کودکان بر اساس نظریههای فرآیندی (۳ تا ۷ سال)
- راهکارهای افزایش دقت و تمرکز (8 تا 12 سال) (نسخه pdf)
- راهکارهای افزایش حافظه فعال (نسخه pdf)
حالا ما به عنوان یک مادر میخواهیم به کودکمان کمک کنیم که خلاقیت او رشد پیدا کند.
اولا مطمئن باشید که یک چنین چیزی اتفاق میافتد. برای اینکه تحقیقات خیلی زیادی انجام شده که مشخص میکند. که قطعاً یه محیط غنی و یک مادر توانا، میتواند خلاقیت کودکانش را زیاد کند.
یکی از تحقیقها، روی ۱۲۰ دانشمند روی ۱۲۰ رشتهی مختلف انجام شده است. در این تحقیق عوامل محیطی را نشان دادند که حتی بر ویژگیهای فردی برتری دارد.
یعنی اینکه یک مادر، در زمانی که یک محیط غنی را ایجاد میکند برای کودکش، قطعاً میتواند مطمئن باشد حتی اگر از نظر شخصیتی هم آن کودک اهل خلاقیت نیست، قطعاً خلاقیت آن کودک رشد پیدا خواهد کرد. کلاً مواردی که من مادر میتوانم کمک کنم به او برای رشد کودک چند تا چیز ساده است. یکی از آن آزادی عمل است. حتماً به کودکانمان آزادی به اندازه کافی بدهیم.
دست نزن، نکن، اینو برندار، اونو تکون نده، و این کلماتی که بسیار زیاد ما میبینیم در زندگی روزمرهمان، قطعاً مواردی هستند که نه تنها جلوی خلاقیت کودکانمان را میگیرد، بلکه کاهش هم میدهد.
واقعیت امر این است که، منابع کافی و وقت کافی که یک مادر در اختیار کودک خود میگذارد، میتواند به اندازهی کافی برای رشد خلاقیت او کمک کند.
جو مناسب هم خیلی نکته ارزشمند است و طرح تحقیق مناسب، طرح تحقیق مناسب، به این معنی هست که اگر مثلاً شما یک موردی توی زندگیتان میبینید که مشکلی دارید با کودکان در خانه مطرح کنید و از آنها بخواهید که این موارد را بهتر به آن نگاه کند و بهتر ببینند.
فشار هم یک نوع محرک خلاقیت است.
ما فشار را هم در موانع خلاقیت داریم و هم محرکهای مثبت خلاقیت. فشار در حدی که حالا بگو، حالا فکر کن، راجع به این نظر بده، میتواند کمک کند به کودکان برای اینکه خلاقیتهای خود را افزایش بدهند.
حالا در یک خانه جو نامناسب، محدودیتها، فشارهای خیلی زیادی که روی درس یا روی موارد دیگر مثل نظم میتواند وجود داشته باشد.
قطعاً برای خلاقیت یک آیتم منفی هستند. رقابت، منابع ناکافی در خانه و این موارد میتواند به خلاقیت کودکانمان لطمه بزند.
در اصل فیلسوفان معاصر معتقدند اگر زندگی با اشتیاق و خلاقیت نباشد، بسیار ملالتبار و یک نوع خودکشی هست.
حالا شما چه فضایی را میخواهید برای کودکتان فراهم کنید؟
فضایی را که برای کودک نوعی خودکشی تدریجی باشد؟ یا قاعدتاً یک محیط نشاطآور و یک آیندهی روشن برای او طراحی کنید؟
واقعیت این هست که قطعاً یک آینده روشن با خلاقیت زیاد کودکان اتفاق میافتد. ما الآن میخواهیم چند گام ساده را در اختیار شما قرار بدیم که شما خلاقیت خودتان و کودکتان را با هم رشد بدهید.
نکتهی اول این است که، واقعاً به مسائل بدون پیشداوری و با ذهن باز نگاه کنید.
مادری که وقتی همسرش به خانه میآید، پدر خانواده وارد میشود و حالا به نوعی آن روز خاص اخمانش در هم هست.
حالا در یک همچنین شرایطی، اگر مادر پنج علت را بتواند بیان کند، که ممکن است همسرم مثلاً، خسته باشد،
ممکن است یک مشکل کاری برای او پیش آمده باشد، ممکن است در ترافیک زیادی مانده باشد، تصادف کرده باشد و هزار تا مورد دیگر، این کمک میکند به کودک آن خانواده، که یاد بگیرد که پیشداوری نکند و موارد مختلفی را در مورد یک موضوع در نظر بگیرد.
در صورتی که اگر بیایم همان لحظه به همسر خود غر بزنیم یا خیلی راحت بگوییم که تو همیشه همینی، همیشه خستهای میای خونه، همیشه اخمتو برای ما میاری؛ قطعاً داریم به کودکمان آموزش میدهیم که پیشداوری کند و خلاقیتش خواهناخواه کم میشود.
تحقیقاتی که در کشور ما انجام شده نشان داده است که در دورهی ابتدایی خلاقیت کودکان بیشتر از دبیرستان و راهنمایی است.
یعنی واقعاً ما داریم به مرور زمان خلاقیت را کاهش میدهیم به جای اینکه افزایش بدهیم. ولی الآن قرار است از این به بعد دستبهدست هم بدهیم یک جامعهای خلاق درست کنیم و قاعدتاً این از خانههای ما شروع آن اتفاق میافتد.
تحت فشار عادت خودتان قرار نگیرید.
کودکان خود را هم قرار ندهید.عادتها خیلی موارد مفیدی است، مثل، عادت مسواک زدن برای کودکمان خیلی عالی است و شاید برای من به عنوان مادر لذتبخش باشد که یک همچنین عادتی را برای کودکم ایجاد کردم.
اما بعضی از عادتها جلوی خلاقیت را کاملاً مسدود میکند؛ مثلاً، شما عادت داشته باشید از یک مسیر فقط به محل کارتان بروید.
این عادت مطلوبی نیست. سعی کنید مسیرهای مختلفی را امتحان کنید. اگر کودک را خودتان به مدرسه میبرید
یا با هم به خرید میروید، از مکانهای مختلف رد بشوید برای رسیدن به مقصد، این جوری عادتهای خود را
میشکنید و کاهش این فشار عادتها منجر به رشد خلاقیت کودکمان میشود و کلاً تجارب متنوعی برای او ایجاد میکند.
خیلی ماشینی عمل نکنید. به عنوان یک مادر که همه کارهای شما در چارچوب و پشت سر هم باشد، قطعاً کودک هم با آن وضعیت رشد پیدا میکند.
تحقیقات زیادی نشان داده که حضور خلاقیت با موقعیت خانوادگی ارتباط نزدیک دارند. میزان خلاقیت را میتوانیم با ایجاد محیط مناسب خانوادگی افزایش بدهیم.
دو نکتهی اصلی در این خلاقیت وجود دارد:
یکی از نکات این هست که جو صمیمانهای در خانه ایجاد کنیم.
نکته بعدی که ما داریم، ین هست که ارتباط مثبت بدون وابستگی با کودکان داشته باشیم.
تا اینجا به مواردی پی بردیم که مادر میتواند عمل کند. در قسمتهای بعدی ما میخواهیم مواردی را مطرح کنیم که فرزند تحت آن شرایط میتواند خلاقیت بیشتری داشته باشد.
ادامه این مطلب را در پرورش خلاقیت با استفاده از بازی نامگذاری بخوانید.
دیدگاهتان را بنویسید