گامهایی برای افزایش هوش کودکان
افزایش هوش کودکان به عملکرد فکری اشاره دارد. آزمونهای IQ، عملکرد شما را با افراد دیگر مقایسه میکنند. خواندن یک نقشه جادهای با دقت و ایجاد مترادف برای کلمه “درخشان” دو مهارت بسیار متفاوت است؛ اما هر یک شاخص قابل اندازهگیری از هوش عمومی است، ساختاری که شامل تواناییهای حل مسئله، دستکاری فضایی و کسب زبان است.
دانشمندان به طور کلی موافق هستند که اطلاعات را میتوان با تستهای روان سنجی به دست آورد؛ اما تحقیق در مورد افزایش هوش کودکان، با سوالاتی مطرح میشود که:
چقدر افزایش هوش کودکان در موفقیت و رفاه تاثیر میگذارد؟
چگونه ژنها و محیط زیست برای تولید عطر و بویایی تاثیر میگذارند؟
چرا در طول قرن بیستم، میانگین نمره هوش در سراسر جهان افزایش یافت؟
چگونه میتوانیم برای افزایش هوش کودکان خود سرمایه گذاری کنیم؟
از چه سنی آموزش برای افزایش هوش کودکان را شروع کنیم؟
چگونه کودکان شما را باهوشتر کنیم؟
از چه راهکارهایی برای افزایش هوش کودکان بدو تولد تا سنین نوجوانی استفاده کنیم؟
سرفصلهای این مقاله
سه نکته کلیدی برای افزایش هوش کودکان
صحبتهای سرکار خانم دکتر زهرا امیرآتشانی مدیر مرکز پرورش ذهن فرزام.
تیزهوشی چیزی نیست که افراد را جدای از افراد متوسط جامعه قرار دهد. بلکه تیزهوشی به استعدادهای خاص، باارزش و غیرمعمولی اشاره دارد که افراد ممکن است در طی برخی دورههای زندگی نشان دهند.
در یک تقسیمبندی کلی، ریشههای تیزهوشی را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
- عوامل ژنتیکی و سایر عوامل زیستشناختی مانند کنش وری و عصبشناسی و تغذیه.
- عوامل اجتماعی مانند خانواده، مدرسه، گروه همسالان و جامعه.
واقعیت این است که کودکان با قابلیتهای متفاوتی به دنیا میآیند ولی تظاهر این قابلیتها به شرایط محیطی مناسب، بستگی دارد.
در تمام حوزههای مختلف وقتی تعاریف مختلف برای هوش را بررسی کردند، دیدند در سه حوزه باید روی فرزندانمان کار کنیم.
اگر به فکر افزایش هوش کودکان هستیم، باید 3 نکته زیر را در آنها پرورش دهیم تا به هوش آنها را افزایش دهیم:
- خوب داوری کردن
- خوب فکر کردن
- خوب استدلال کردن
این 3 نکته و فعالیت اساسی، برای کار کردن و افزایش هوش کودکان ضروری است.
یعنی اگر من بتوانم کودک باهوشی را پرورش بدهم، قطعاً در این سه حوزه فرزندم توانمند است.
عواملی که بر افزایش هوش کودکان تاثیر میگذارد
انگیزههای محیطی
انگیزههای عاطفی
میزان تحصیلات پدر و مادر
مسائل بهداشتی-پزشكی
دو عامل اولی را عوامل قطعی تاثیر گذار بر افزایش هوش کودکان دانسته و دو عامل بعدی را جزء عوامل احتمالی تاثیر گذار بیان كردهاند.
بیشتر افراد خلاق و موفق از لحاظ درسی و هوشی را كه امروزه میبینیم، اكثرا در محیطهایی زندگی میكردهاند. كه از لحاظ امكانات در دسترس و عواطف خانوادگی و محیط اجتماعی-اقتصادی غنی و در سطح بالا بوده است.
پس هر چقدر شما به عنوان پدر و مادر سطح علمی و آگاهی خود را در زمینه مسائل هوشی و تربیتی کودک بالاتر ببرید، در افزایش هوش کودکانتان موفقتر عمل خواهید کرد.
اکثر دانشمندان و فیلسوفان بزرگ دنیا از افلاطون و ارسطو گرفته تا فلاسفه عصر حاضر معتقدند 7 سال اول زندگی مهمترین دوران برای افزایش هوش کودکان است.
در حقیقت سه سال اول زندگی، قطعیترین دوران افزایش هوش کودکان و استعدادهای ذاتی آنها میباشد.
در شش سالگی بچهها قادرند با شادی و تفریح مبانی علوم، فیزیك و ریاضی را در مغز در حال رشد خود پایهریزی و ضبط نمایند. حتی به چند زبان خارجی با لهجهی مادری آن كشورها مكالمه كنند و به خواندن كتبی در حدود سوم ابتدایی و حل مسائل ساده ریاضی مبادرت ورزند.
اطفال كوچک شما به آموختن عشق میورزند و با اشتیاق زیاد به آموزش به دنیا آمده. و این احساس را در خود حفظ میكنند. مگر آن كه ما مزاحم آنها شده، آنها را آزرده و به طریقی، این احساس را در آنها خفه كنیم.
كودكان تازه راه افتاده دائماً در حال آموختن هستند و انسان نمیتواند آنها را وادار به استراحت و غذا خوردن كند و حتی بازی مانع آموختن آنها نیست.
یک كودک 4 ماهه شوق آموختن دارد و اسباب بازیها نظیر جغجغه موقتاً او را آرام میكند و پس از مدتی آن را رها كرده و تمرین خود را از سر میگیرد.
یك كودک شیرخوار با ولع حروف باصدا و بیصدا را با هم مخلوط میكند و با شادی صداهای بیمعنی از خود درمیآورد. تا آنكه به كمک والدین، اولین كلمه با معنی را تلفظ كند. هیچ كس او را وادار به این كار نمیكند و او به میل خود این كار را انجام میدهد.
لذا هر چقدر در سالهای اولیه زندگی برای افزایش هوش کودکان خود سرمایه گذاری کنید و در این مزرعه دانه بکارید در سالهای بعد بازده و محصول آن را برداشت خواهید کرد.
10 گام برای افزایش هوش کودکان از دیدگاه علمی
1- آموزش موسیقی
پژوهشها نشان دادهاند که آموزش موسیقی باعث افزایش هوش کودکان میشود. با مقایسه کودکان در گروه کنترل: کودکانی که در گروه موسیقی بودند نسبت به کودکان در گروه غیر موسیقی کاملاً افزایش وسیعی را در نمرات هوش نشان دادند.
گرچه تاثیری نسبتاً کوچک است، اما به سراسر خرده آزمونهای هوش تعمیم یافته است مانند شاخص نمره گذاری و میانگینی استاندارد شده از پیشرفت در مدرسه.
2- ورزش و مغز
علم جدید، انقلاب ورزش و مغز است. یک رژیم ورزشی 3 ماهه جریان خون را به بخشی از مغز که متمرکز بر یادگیری و افزایش هوش کودکان است را 30% افزایش میدهد.
در مطالعه گروهی کوچک از داوطلبان به وسیله رژیم ورزشی سه ماهه و با عکس برداری از مغزشان چیزی که متوجه شدند حجم حافظه در ناحیه هیپوکامپ با 30% افزایش تغییر قابل توجهی داشت.
3- برای کودکان خود نخوانید، با آنها بخوانید.
برای کودکانی که به تازگی در حال یادگیری خواندن هستند، اجازه ندهید آنها فقط تصاویر کتاب را ببینند در حالی که شما فعالیت خواندن کتاب را بر عهده داشته باشید. توجه داشته باشید کلمات را با آنها بخوانید، نه برای آنها.
تحقیقات نشان میدهد که این فعالیت به ایجاد مهارت خواندن آنها کمک میکند. زمانی که کتاب را به صورت مشترک و با توجه صریح میخوانیم مهارتهای خواندن کودکان را توسعه میدهیم و غنی میکنیم، پس خواندن کتاب مشترک وسیلهای موثر برای ارتقای توانایی سواد اولیه و افزایش هوش کودکان است.
4- محرومیت از خواب باعث میشود بچهها احمق باشند.
از دست دادن یک ساعت خواب منطبق با از دست رفتن دو سال بالندگی و توسعه شناختی است. خواب مناسب باعث تمرکز و توجه و افزایش هوش کودکان میشود.
5- IQ بدون خود پنداره ارزش زیادی ندارد.
خودپنداره به وسیله IQ پیش بینی میکند، چه کسی در زندگی موفقتر خواهد بود.
از کتاب فوقالعاده چارلز دوگیگ “قدرت و عادت” آورده شده: ما چه کارهایی را و چرا در زندگی و تجارت انجام میدهیم؟
دهها مطالعات نشان میدهند که قدرت اراده تنها یکی از عادتهای اساسی سنگین برای موفقیت فردی است.
دانش آموزانی که سطح بالایی از اراده را اعمال میکنند، احتمال بیشتری برای کسب نمرههای بالاتری در کلاسهای خود و پذیرش در مدارس انتخابی دارند. آنها کمبودهای کمتری داشتند و زمان کمتری برای تماشای تلویزیون و ساعتهای بیشتر در انجام تکالیف خود صرف کردند.
محققان نوشتند: “نوجوانان بسیار خودمختار، در هر متغیر تحصیلی عملکردی بیشتر از همسالان خود و پررنگتر از دیگران دارند. خود پنداره عملکرد آکادمیک را قویتر از IQ پیش بینی کرد.
خود پنداره نیز پیش بینی کرد که دانش آموزان نمرات خود را در طی دوره سال تحصیلی را میتوانند بهبود بخشند، در حالی که IQ این پیش بینی را نمیتواند انجام دهد. خود پنداره تأثیر بیشتری بر عملکرد تحصیلی دارد، نه استعداد فکری. “
6- یادگیری یک فرآیند فعال است.
بازیهای آموزش مغز عملکرد صحیحی برای افزایش هوش نوزادان ندارد. در واقع، دلیلی وجود دارد که اعتقاد داشته باشیم این بازیها، مغز فرزندان ما را آرام آرام میکشد.
از طریق قوانین مغز برای کودک: چگونه یک فرزند باهوش و شاد را از صفر به پنج افزایش دهیم: محصولات افزایش هوش کودکان تاثیر مثبتی بر واژگان مخاطب هدف، نوزادان 17 تا 24 ماهه نداشته است. حتی بعضی از آنها صدمه واقعی هم داشتند.
در آزمایشی روی نوزادان برای هر ساعت در روز به میزانهای مشخص شده DVD آموزشی برای افزایش هوش استفاده میشد، به طور متوسط نوزادانی که تحت آزمایش قرار گرفته بودند و DVD آموزشی را مشاهده کرده بودند 6 تا 8 کلمه کمتر از نوزادانی که آنها را تماشا نمیکردند، مفاهیم را درک میکردند. مغز ما با انجام کارها تکامل یافته است نه صرفاً شنیدنشان و یادگیری نیز عملکردی فعال دارد.
7- درمان میتواند یک چیز خوب باشد ولی در زمان مناسب.
به طور کلی بهتر است که بچهها همیشه سالم باشند. تحقیقات نشان میدهد که تغذیه در کلاسهای کودکان متفاوت است: همه میدانند که شما باید در یک روز که آزمونی بزرگ دارید، صبحانه بخورید.
تحقیقات نشان میدهد که مواد غذایی با کربوهیدرات بالا، فیبر بالا و غذاهایی که آهسته هضم میشوند مانند بلغور و جو بهترین مواد غذایی برای افزایش هوش کودکان هستند.
اما چیزی که شما یک هفته در پیشغذا میخورید هم اهمیت دارد. هنگامی که 16 دانشجوی کالج بر روی سرعت توجه و تفکر مورد آزمایش قرار گرفتند، پس از آن 5 روز رژیم غذایی با چربی کم، کربوهیدرات کم چربی با گوشت، تخم مرغ، پنیر و کرم تغذیه شدند و عملکرد آنها کاهش یافت.
تحقیقات نشان میدهد کافئین و شکر میتوانند تقویت کنندههای مغز باشند اما به میزان مناسب: کافئین و گلوکز میتوانند اثرات مفیدی بر عملکرد شناختی داشته باشند.
از آنجا که این مناطق با توجه به روند پایدار توجه و کار حافظه مرتبط است، نتایج نشان میدهد که کافئین و گلوکز ترکیب میتواند کارایی سیستم توجه را افزایش دهد.
8- کودکان شاد = بچههای موفق
بچههای شادتر به احتمال زیاد به بزرگسالان موفق و پیشرفته تبدیل میشوند. خوشبختی یک مزیت فوقالعاده در جهانی است که بر افزایش هوش کودکان تاثیر میگذارد. به طور متوسط، مردم شاد، خوش شانس تر از افراد ناراضی در کار و عشق هستند.
این طور میشود گفت که خانواده شاهکار طبیعت است. چقدر خوب است که ما در کنار داشتههایمان قدر خانواده که بزرگترین سرمایه ما است احساس خوشبختی و حال خود را بارها و بارها به کرات تجربه کنیم.
بررسیها بهتر نشان میدهد که آنها مشاغل معتبرتری دارند و درآمد بیشتری کسب میکنند. آنها احتمال بیشتری دارند که ازدواج کنند، و هنگامی که ازدواج میکنند، با ازدواجشان بیشتر راضی میشوند و اولین قدم برای ایجاد بچههای شادتر چیست؟ بودن پدر و مادر خوشحال و شاد؛ که این کمک بزرگی به افزایش هوش کودکان میکند.
9- اهمیت داشتن گروه همسالان
چگونه چیزهای کوچک میتوانند تفاوت بزرگی را ایجاد کنند؟
در مورد چیزهایی مانند اندازهگیری تواناییهای فکری و برخی جنبههای شخصیت، کودکان از لحاظ بیولوژیکی نسبتاً با والدینشان مشابه هستند. با این حال، برای بچههای مورد قبول، نتایج کاملاً عجیب و غریب است.
این کودکان در شخصیت و مهارتهای فکریشان به افرادی که آنها را پرورش دادهاند، تغذیه و پوشاک آنها را تامین کردهاند، به آنها آموزش دادهاند، هیچ ارتباطی ندارند. یعنی نمرات آنها هیچ ارتباطی با والدین پذیرفته شده خود ندارد.
پس چه چیزی تاثیر بر رفتار فرزندان شما دارد؟ گروه همسالان آنها.
ما معمولاً فقط در مورد فشار همسالان صحبت میکنیم که گاهی امتیاز منفی است، اما اغلب مثبت است. اما زندگی در یک محله زیبا، رفتن به مدارس مورد اطمینان از اینکه بچههایتان با بچههای خوب درآمیخته میشوند، میتوانند تفاوت زیادی ایجاد کنند.
سادهترین راه برای افزایش هوش کودکان این است که یک همدمی هوشمند را انتخاب کنید.
10-باور داشتن آنها.
اعتقاد بر اینکه بچه شما دقیقتر از میانگین است، تفاوت دارد.
زمانی که معلمها بچهها را تشویق میکردند و آنها را باور داشتند پیشرفت بچهها قطعاً واضحتر بود، این بچهها بهتر عمل میکردند. محققان همین مطالعه را در یک کلاس درس انجام دادند، به معلمان مدارس ابتدایی میگفتند که آنها در کلاس خود دانش آموزان خاصی داشتند که “متفکران علمی” بودند.
در واقع، این دانش آموزان به صورت تصادفی انتخاب شدند. به طور کامل هیچ چیز دیگری توسط محققان برای جدا کردن این کودکان انجام نشد. با این حال، تا پایان سال تحصیلی، 30% از کودکان به صورت خودسرانه به عنوان متفکر نامگذاری شدهاند، به طور متوسط 22 امتیاز IQ را به دست آوردند، و تقریباً همه آنها حداقل 10 امتیاز IQ را به دست آوردند.
انواع هوش کودکان و راهکارهای افزایش آن:
1- هوش کلامی
توانایی کودک شما در درک کلمات، بیان آنها و ساختن کلمات پیچیدهتر.
کودکانی که در این زمینه باهوش هستند، در بازی با کلمات و ادا کردن جملات پیچیدهتر )مانند: قوری گل قرمزی) مهارت فراوانی دارند.
آنها از شنیدن صدای کلمات لذت میبرند و به جای تصاویر، با کلمات فکر میکنند. این کودکان کتاب خوانانی حریص یا نویسندگانی شیرین قلم خواهند شد.
پرورش این هوش در بزرگسالی به کودک شما در نوشتن، مطالعه، داستان و شعر گفتن، حل کردن جدول و توانایی سخنرانی در جمع کمک میکند.
شغلهای مناسب برای کودکانی که در این زمینه هوش قویتری دارند در آینده عبارت است از: شاعر، روزنامهنگار، نویسنده، معلم، وکیل، سیاستمدار، مترجم.
راهکارهای پرورش هوش کلامی:
در دوران نوزادی خزانه لغات کودکتان را با صحبت کردن و حرف زدن با او بالا ببرید. نوزاد خود را بغل کنید به چشمهایش نگاه کرده و ماجرای روزتان را برایش تعریف کنید.
این کار ممکن است احمقانه به نظر بیاد ولی به او در تولید صدا و تبدیل آن به کلمات کمک میکند.
هنگامی که کودک توانایی نشستن پیدا کرد او را در کنار سفره خانواده گذاشته و در مکالمات خانواده شریک نمایید.
در سنین زیر 2 سال با کودکتان تصاویر کتابها را ورق بزنید. در 2 تا 7 سالگی برای او کتاب بخوانید تا هنگام با سواد شدن او این کار به داستان خوانی شخصی تبدیل شود.
2- هوش ریاضی-منطقی
توانایی مغز در محاسبات ریاضی، شمارش، جمع و تفریق و… کلیه اعمال ساده و پیچیده ریاضی میباشد. کودکان دارای این اولویت هوشی، همواره در مورد دنیای اطرافشان کنجکاواند، سوالهای زیادی میپرسند و دوست دارند آزمایش کنند و در درک علت و معلول، الگوهای عددی و بحث منطقی بسیار موفق هستند که به خصوص این آخری، در مواجهه با والدین بسیار مفید است.
پرورش این هوش توانایی فرد را در خرید و موقعیتهای شغلی حل معما و محاسبات و طرحهای ریاضی توانمند میسازد.
رشتههای شغلی مورد علاقه آنها در آینده عبارتند از: دانشمند، مهندس، برنامهنویس کامپیوتر، پژوهشگر، حسابدار.
راهکارهای پرورش هوش ریاضی-منطقی:
به کودک قبل از ورود به مدرسه، شمردن را بیاموزید. شمارش تعداد عروسکها و ماشینهایش، شمارش تعداد ظروف آشپزخانه و هر چیزی که کودکتان به آن علاقمند است میتواند مبنایی برای شمارش محسوب گردد.
برای او معما و چیستان طرح کنیک: در سنین کوچکتر اسباب بازیهای کودک را زیر پتو یا ملحفه قایم کنید؛ طوری که اندازه و شکل کلی آن معلوم باشد و از کودک بخواهید حدس بزند چه چیزی را قایم کردهاید؟ از او بخواهید موقعیتهای مختلف را حدس بزند.
مانند: اگه گفتی تلفنی دارم با کی صحبت میکنم؟ فکر میکنی کی داره میاد خونمون؟ یا اینکه حدس میزنی داخل کیفم چی برات خریدم؟
از او بخواهید موقعیتهای مختلف را تخمین بزند. مانند: فکر میکنی حدوداً چند تا پرتقال داخل این کیسه هست؟ فکر میکنی این ترن چند تا واگن داره؟ بنظرت این ساختمان چند تا پنجره داره؟
3- هوش فضایی-سه بعدی
این هوش، کودک شما را به دنیای جالب و شگفت انگیر 3 بعدیها هدایت میکند و توانایی درک پدیدههای بصری است. کودکان دارای این نوع هوش، گرایش دارند که با تصاویر فکر کنند و برای به دست آوردن اطلاعات، نیاز دارند یک تصویر ذهنی واضح ایجاد کنند. آنها از نگاه کردن به نقشهها، نمودارها، تصاویر، ویدیو و فیلم خوششان میآید.
همچنین این افراد در نقاشی، درک تصاویر، ساختن پازل، تعمیر کردن و طراحی وسایل عملی ماهراند. شغلهای مورد علاقه آنها در آینده عبارتند از: مجسمه ساز، هنرمند تجسمی، مخترع، معمار، طراح داخلی، مکانیک.
راهکارهای پرورش هوش فضایی:
با کودکتان بازیهای ذهنی مثل جورچین (پازل) و شطرنج انجام دهید.
هر زمان کودکتان به اینکه چیزهای مختلف چطور کار میکنند علاقه نشان داد، او را تشویق کنید و اگر امکان داشت، اجازه دهید قطعات آن را از هم جدا کند. مثلاً” یک رادیوی قدیمی که دیگر از آن استفاده نمیکنید، وسیله خوبی است. وقتی قطعات آن را از هم جدا کرد، دوباره او را تشویق کنید تا آنها را سر جایش بگذارد.
کودک شما باید این اجازه را داشته باشد که برای کنجکاوی درباره اینکه داخل سر یک عروسک چیست یا قطعات ماشین و تفنگاش چگونه درست شدهاند، آنها را جدا و دستکاری کند.
این را بدانید اگر وسایل کودک شما سالم و دست نخورده داخل ویترین اتاقش باشد، نشان دهنده نظم یا هوش او نخواهد بود!
به عنوان یک والد اگر به فکر افزایش هوش کودکان خود هستید راهکارهای گفته شده را برای آنها انجام دهید.
برای افزایش هوش کودکان خود میتوانید از مشاوره و تست های ارزیابی خانم دکتر زهرا امیرآتشانی بهرهمند شوید
برای رزرو مشاوره میتوانید با شمارههای زیر تماس حاصل نمایید و یا از لینک زیر اقدام به رزرو نوبت مشاوره خود نمایید:
22302092
22302093
برای افزایش هوش کودکان میتوانید پک پرورش ذهن را خریداری نمایید:
1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
خیلی آموزنده و کاربردی بود🌹🌹