برنامه ریزی و تغییر در برنامه پرورش کودکان
زمان مطالعه: 5 دقیقه
صحبتهای سرکار خانم دکتر زهرا امیرآتشانی در برنامه خانه و خانواده از رادیو ایران.
پرسش مجری: امیدوارم فصل بهار فصل بدون دغدغهای باشد برای خانوادههای عزیز ایرانی، شروع سال نو همیشه با تغییر و تحول همراه است.
شاید ما خانوادهها در سدد ایجاد تغییر و تحول هستیم به خصوص برای فرزندانمان و دوست داریم. برای آنها برنامه ریزی کنیم که بهتر نتیجه بگیرند.
و ببینیم که در آخر سال چه قدر پیشرفت کردهاند و مسلماً تمام اینها نیاز به برنامه ریزی دارد.
پاسخ دکتر امیرآتشانی: بحث ما در مورد فصل بهار و تغییراتی که بچهها باید داشته باشند. و تغییراتی که خانوادهها باید داشته باشند.
بحث ما این است که ما برای امسال برنامه ریزی داشته باشیم. و انتظار نداشته باشیم که کودکان زیر 12 سال توانمندی برنامه ریزی داشته باشند و شما به عنوان پدر و مادر باید کمک کننده باشید برای برنامه ریزی آنها.
سرفصلهای این مقاله
- حواسمان باشد که گاهی فرزندان بالای 12 سال هم توانایی این کار را ندارند.
- قرار است که ما انعطاف پذیری را هم به کودکان خود یاد بدهیم.
- در کل ما میخواهیم در 11 آیتم والدین کار کنند روی فرزندان خود و تغییرات را ایجاد کنند.
- یک چنین وضعیتی باعث اضطراب آن کودک میشود.
- تعدادی از کتابهای انتشارات فرزام برای پرورش فرزندانی توانمند:
- فرزند بادقت من: راهنمای والدین و مربیان(نسخه pdf)
- راهکارهای افزایش حافظه فعال(نسخه چاپی)
- باهوش خوشرو(نسخه چاپی)
- باهوش خوش اخلاق (نسخه pdf)
حواسمان باشد که گاهی فرزندان بالای 12 سال هم توانایی این کار را ندارند.
به خاطر این است که مهارتهای اجرایی آنها رشد نکرده است و نتوانستن بپرورانند. پرورش ذهن آنها در اصل مناسب نبوده است.
پرسش مجری: خانم دکتر بعضی از مدارس این کار را از سنین خیلی کمتر انجام میدهند برای بچهها و یک دفتر برنامه ریزی در اختیار او قرار میدهند.
و از بچه میخواهند که این برنامه ریزی را انجام دهد. و برای درس و کارهای روزمرهای که انجام میدهد و این قطعاً کمک کننده است.
پاسخ دکتر امیرآتشانی: بله، قطعاً کمک کننده است. اما باید یک نکتهای را هم توجه داشته باشیم که بچههایی که نمیکرهی چپ فعالی دارند، بیشتر میتوانند در غالب برنامه ریزی فعالیت خود را انجام دهند.
بچههایی با نیمکرهی راست برنامه ریزیهای کلیتر مناسب آنها است تا برنامه ریزیهای خیلی جزئیتر.
ولی قصد ما از این برنامه این است که از خانوادهها تقاضا داشته باشیم که حتی کارهای منزل کودک هم با برنامه ریزی خوب پیش برود. و در مورد سال جدید ما برنامه ریزی برای بهبود رفتار هم نیاز داریم.
بچهای که مثلاً زود خشمگین میشده است باید یک برنامهی منسجم برای آرام بخشی او داشته باشیم. مثلا از او بخواهیم که هر وقت که دارد ناراحت میشود؛ یک لیوان آب بخورد، نفس عمیق بکشد و یا به توپش ضربه بزند.
و یا مدیریت خشم و مدیریت اضطراب شاید فرزند من نیاز داشته باشد.
بعضی از بچهها برای چیزهای کوچک گریه میکنند و باید روی هوش هیجانی آنها کار شود. یا کلاً یاد بگیرند که برنامهای را هم که مینویسند، انعطاف پذیر باشد.
یک وقتی من بچهای را داشتم که برنامه ریزی میکند برای برنامه و بعد نمیرسد که آن را انجام دهد و دچار اضطراب میشود.
قرار است که ما انعطاف پذیری را هم به کودکان خود یاد بدهیم.
انعطاف پذیری را اگر میخواهید در همین زمان بهار به بچهها یاد بدهید من فقط یک بازی عملکردی به شما بگویم.
برای اینکه به کودکان خود انعطاف پذیری را یاد بدهید. حتما باید رعایت نوبت را به آنها یاد بدهید.
حتما باید تقسیم کردن اسباب بازی خود با دیگران را یاد بگیرند. و حتماً باید یاد بگیرند که در بازی گاهی اینها هدایت کننده هستند و گاهی هدایت کننده یک بچهی دیگری هست.
وقتی بچهای در تعاملات اجتماعی خود یک همچین چیزهایی را یاد بگیرد و تمرین کند قطعاً در بزرگسالی بهتر میتواند قوانین را رعایت کند.
بهتر میتواند هیجانات خود را مدیریت کند و در کل انسان انعطاف پذیرتری خواهد شد.
پرسش مجری: با توجه به این که بچهها مثل ما بزرگترها متفاوت هستند. و شخصیت آنها هم متفاوت هست و در خانوادههای متفاوتی هم دارنند رشد میکنند.
میخواهم بدانم که آیا هر بچهای برنامه انفرادی خود را میخواهد و یا اینکه اگر ما در خانواده دو یا سه بچه داشتیم و یا همسایهی ما هم یک بچهی همسن بچهی ما داشت، میتوانیم یک برنامهی کلی برای آنها بنویسیم؟
پاسخ دکتر امیرآتشانی: نه هر فرزندی برنامهی خاص خود را میخواهد و ما در اول صحبتمان گفتیم که توسعهی مهارتهای فردی را ما باید در نظر بگیریم و توانمندی فردی را افزایش بدهیم.
یک وقت ممکن است برنامه ریزی من طوری باشد که او زیاد تلویزیون نبیند و برنامهی به تکالیفش رسیدن را هم به آن بپردازم.
یک بچهی دیگر آن قدر برای تکالیف وقت میگذارد که برنامه ریزی من باید طوری باشد که استفاده از فضای طبیعی، لذتهای بهار را برای او فراهم بکنم و از او بخواهم که از این قضیه دور شود.
در کل ما میخواهیم در 11 آیتم والدین کار کنند روی فرزندان خود و تغییرات را ایجاد کنند.
هر بچهای ممکن است 4 یا 5 تا از این آیتمها را خیلی عالی باشد و 2 یا 3 تا از آنها را ضعیف باشد.
کار من به عنوان یک پدر و مادر این است که ضعفهای کودکم را بشناسم و روی آنها برنامه ریزی کنم که بهبود پیدا کند.
یک چیزی هست که زیاد روی ضعفها هم کار نکنیم. مثلاً بچهای که ضعف شنیداری دارد، پدر و مادر مدام میگویند که شعر بگو و او مداوم باید باز خوانی کند.
زمانی که ما میخواهیم ضعف کودک را بپوشانیم باید در همان زمان هم چیزهایی که کودک در آن توانایی دارد هم بگوییم. و در نهایت برای آن ضعف هم برنامه ریزی انجام بدهیم.
مثل اینکه بچهای که عاشق درس خواندن است و صبح تا شب میخواهد تکلیف انجام دهد. و یک مرتبه مادر بیاید و بگوید تعطیل و صبح تا شب از این کودک بخواهد که برویم تفریح.
یک چنین وضعیتی باعث اضطراب آن کودک میشود.
توصیهی ما این است که زمان بندی داشته باشیم. 6 ساعت شما تکالیفت را انجان بده و 4 ساعت را هم بگذاریم برای تفریح.
پرسش مجری: خانم دکتر گاهی هم آن برنامه ریزی که والدین برای فرزندان خود میکنند. کودک سریع آن کار را انجام میدهد و وقت اضافه میآورد.
میخواهیم بدانیم که آن وقت اضافه را بگذاریم برای خودش و هر تصمیمی که دارد و هر کاری که دوست دارد انجام دهد؟
پاسخ دکتر امیرآتشانی: ببینید بستگی دارد به اینکه آن تکلیف چه هست. گاهی تکلیف برای ما نتیجهای دارد.
مثلاً میخواهیم این یک صفحه تکالیف مدرسه انجام بدهد. و یا تکلیفش آن است که اتاقش را تمیز کند.
من 10 دقیقه زمان گذاشتم ولی فرزندم در 2 دقیقه آن را انجام داده است. قاعدتاً در یک چنین موردی ما قطعاً میخواهیم که بقیهی زمانش را هرکاری که دوست دارد، انجام دهد.
البته اگر درست انجام داده باشد و نه اینکه با عجله و خراب و بدون کیفیت و از طرف دیگر هم کار ما فرآیند مدار است.
ما میخواهیم که فرزندمان نیم ساعت یا 10 دقیقه بازی گردو شکستم را انجام دهد. برای دقت و تمرکزش در این مورد چون زمان برایمان مهم است، حتماً تاکید میکنیم که براساس همان باشد.
دیدگاهتان را بنویسید