ویژگیهای افرادی که دچار هراس اجتماعی هستند، چیست؟
زمان مطالعه: 8 دقیقه
این فایل ادامه فایل اضطراب جدایی چیست؟ راهکارهای کاهش آن چیست؟ است.
صحبتهای سرکار خانم دکتر زهرا امیرآتشانی در برنامه رادیویی از رادیو مادر.
این برنامه در رابطه با هراس اجتماعی هست.
برخی از بچهها هنگام صحبت کردن در مقابل جمع، خواندن درس با صدای بلند، پرسیدن سوال معلم یا انجام فعالیتهای گروهی دچار اضطراب شدید میشوند.
برای بچههای کوچکتر این وضعیت در مهمانی رخ میدهد یا در شرایطی که تعداد زیادی آدم وجود دارد. مثلاً اگر مادر در فضای فروشگاهی شرکت کرده باشد که تعداد زیادی آدم آنجا باشند.
این قبیل کودکان از قضاوتهای منفی دیگران درباره خودشان به شدت نگران و خجالت زده میشوند.
به دلیل احساس بیکفایتی در برقراری رابطه با دیگران و احتمال شکست خوردنشان، مداوم از سایرین کنارهگیری میکنند تا حدی که فعالیتهای طبیعی زندگی آنها مثل پیدا کردن دوست برای بازی کردن، برخورد با بزرگترها در مهمانی و یا رفتارهای اجتماعی در مدرسه دچار اختلال میشود.
سرفصلهای این مقاله
- به حالت شدید این وضعیت، هراس اجتماعی میگوییم.
- نکاتی در رابطه با هراس اجتماعی:
- پژوهشها نشان داده است که معمولاً ترس اجتماعی در خانمها بیشتر از آقایان وجود دارد.
- این کار زمینه را برای از بین بردن این اضطراب جبران میکند.
- 1- اولین گام بعد از شناسایی هراس اجتماعی، آموزش مهارتهای اجتماعی پیش نیاز در این زمینه است.
- 2- دومین راهکار شرکت دادن این گروه از کودکان در فعالیتهای اجتماعی روزمره است.
- 3- فرزندمان را به شرکت در ورزشها و فعالیتهای گروهی تشویق کنیم.
- 4- به کسب مهارتهای اجتماعی او را ترغیب کنیم.
- 5- به فرزندمان مسئولیت بدهیم.
- 6- نقاط قوت و توانمندی فرزندمان را بشناسیم و برایش ارزش قائل بشویم.
- 7- والدین الگوی رفتاری فرزندشان هستند.
- 8- فرزندانمان را تشویق کنیم که دوستانشان را به منزلمان دعوت بکند.
- 9- احترام بگذارید به عقاید کودکتان.
- کتابهای انتشارات فرزام برای پرورش فرزندانی توانمند و هوشمند:
- مجموعه پرورش ذهن کودک (هفت جلدی)[نسخه pdf]
- فرزند بادقت من: راهنمای والدین و مربیان (نسخه pdf)
- راهکارهای افزایش حافظه فعال (نسخه چاپی)
- بازی پدیدهای شگفت انگیز (نسخه pdf)
به حالت شدید این وضعیت، هراس اجتماعی میگوییم.
ویژگی اصلی هراس اجتماعی، ترس بارز و طولانی مدت از یک یا چند موقعیت اجتماعی است که در آن ممکن است فرزندم بترسد و شرمساری پدیدار بشود.
به عبارتی دیگر این ترس زمانی خودش را نشان میدهد که موقعیتهایی برای فرزند ما ایجاد میشود که شخص یا اشخاص ناآشنا در موقعیت وجود دارد یا تعداد زیادی از افراد در آنجا وجود دارند.
نکاتی در رابطه با هراس اجتماعی:
- کودکان و نوجوانان مبتلا به هراس اجتماعی اغلب دوستان کمی دارند.
- تمایلی به فعالیتهای اجتماعی و گروهی یا شرکت در جشن را ندارند.
- از نظر والدینشان آنها آدمهای کم رو و ساکتی هستند و از نظر معلمان، آنها افراد تنها و بیکسی هستند.
- این کودکان معمولاً تنها هستند یا با یک دوست مشخص همکاری میکنند.
- از حضور در جمع و موقعیتهای خانوادگی خودداری میکنند.
- برای شرکت در مهمانیها معمولاً از دل درد، معده درد و سردرد شکایت میکنند و یا اگر هم مجبور باشند، شرکت بکنند، در مهمانی معمولاً یک گوشه ساکت و آروم مینشینند.
- معمولاً از سرخ شدن چهرهشان یا لرزش گویش خود در هنگام صحبت کردن میترسند.
- در کلاس ممکن است اگر معلم به صورت شفاهی از آنها سوال بکند، عرق بکنند.
خود من زمانی که کوچک بودم چنین مشکلی را داشتم. یادم هست در زمان نوجوانی انقدر مشکل من حاد بود که بعضی وقتها معلمینم برداشتشان این بود که من لکنت زبان دارم.
معمولاً در مهمانیها ساکت و آرام مینشستم یا به کتاب خواندن پناه میبردم.
کتاب یا مطالعه شیوه مناسبی هست. ولی نه برای یک مهمانی که همه هستند و افراد هم سن و سال آدم به بازی مشغولاند. یا به صحبت کردن با هم فکر میکنند. رفتار اجتماعی و حساسیت زدایی که خانوادهام برایم در پیش گرفتند به حل مشکل کمک کرد.
هراس اجتماعی اغلب در نوجوانان بروز پیدا میکند و کمتر در بچههایی که کمتر از ۱۰ سال هستند، نشان داده میشود. ما معمولاً بچههای کمتر از ۱۰ سال را در محیطهای اجتماعی تنها نمیگذاریم.
مطالعات نشان داده است که این نوع ترس 1% از انواع اضطراب را شامل میشود.
پژوهشها نشان داده است که معمولاً ترس اجتماعی در خانمها بیشتر از آقایان وجود دارد.
در مورد بچهها چون معمولاً کمتر بوده است و این پژوهش در مورد جنسیت آنها انجام نگرفته است یعنی نمیتوانم بگویم دختر بچهها یا پسر بچهها هراس اجتماعی بیشتری دارند. ولی این قضیه به فرهنگ یک جامعه بسیار وابسته است.
شاید در یک فرهنگ میزان اضطراب اجتماعی یا هراس اجتماعی در جنسیت دختر بیشتر از پسر باشد؛ ولی نمیتوانیم الآن قاطعانه چنین چیزی را بگوییم.
حالا اگر من به عنوان مادر، فرزندم چه کودک چه نوجوان مبتلا به هراس اجتماعی بود، چه کاری میتوانم برایش انجام بدهم؟ چه جوری میتوانم این را بشناسم؟
ثانیاً برای درمانش گامهایی را بردارم. معمولاً این گونه بچهها:
- در مدرسه غیبت مکرر دارند
- افت تحصیلی دارند
- در جاهای شلوغ میترسند
- میآیند میچسبند به والدین
- اگر در خانه زیاد صحبت میکند معمولاً در محیط اجتماعی کم حرف میشود
- از موقعیتهای اجتماعی و یادگیری مهارتهای لازم در این زمینه فراریاند
- همچنین احتمال ابتلا به افسردگی دارند.
این افراد معمولاً رفتارهای نابهنجار از خودشان نشان میدهند. نه فقط خشونت. همین کمرویی و خجالت کشیدن در این قضیه خیلی مشهود هست.
دانش آموزان هوشمند و خلاقی هم هستند که به علت کمرویی و اضطراب اجتماعی حتی از پیشرفت تحصیلی مطلوب محروم میشوند و قابلیتها و استعدادهایشان را نمیتوانند نشان بدهند.
بزرگترین کمکی که ما به عنوان والدین میتوانیم به فرزندانمان که دچار این بیماری هستند بکنیم، این هست که بشناسیم این وضعیت را و به کمک فرزندمان بشتابیم.
به او مهارتهای ابراز وجود را یاد بدهیم، اعتماد به نفس از دست رفتهاش را زیاد کنیم و بر احساس بیکفایتی و تحقیر خودش کمک کنیم که غلبه کند و باور کند که آدم ارزشمندی است که میتواند بر همه مشکلاتش غلبه بکند.
این کار زمینه را برای از بین بردن این اضطراب جبران میکند.
9 راهکار برای بهبود و از بین بردن هراس اجتماعی:
1- اولین گام بعد از شناسایی هراس اجتماعی، آموزش مهارتهای اجتماعی پیش نیاز در این زمینه است.
اولین کاری که ما میتوانیم انجام بدهیم این هست که مهارتهای اجتماعی را به فرزندمان آموزش بدهیم.
باید به فرزندم یاد بدهم پیش قدم شدن در سلام کردن را، لبخند زدن، نگاه کردن به چهره دیگران، دست دادن زمانی که بزرگتر دستش را به سمت او دراز میکند، احوال پرسی کردن و پاسخ دادن تعارفات معمول میتواند به او کمک بکند که بر ترس اجتماعی و هراس اجتماعی غلبه کند.
2- دومین راهکار شرکت دادن این گروه از کودکان در فعالیتهای اجتماعی روزمره است.
مثلاً وقتی با فرزندمان میرویم خرید، فرزند ما اگر مضطرب و کمرو هست، حتماً از او بخواهیم که او پول را به صاحب مغازه بدهد و در مورد خرید، میزان و پولی که باید بدهد، با طرف مقابل گفت و گو کند. یا بعضی وقتها میخواهیم در قالب ایفای نقش این کار را انجام بدهیم.
مثلاً در خانه بازیهایی را انجام بدهیم که یک چنین وضعیتی ایجاد میشود یا اگر تلفن زنگ زد از فرزندمان بخواهیم که اول گوشی را بردارد و بعد از صحبت گوشی را به ما بدهد.
3- فرزندمان را به شرکت در ورزشها و فعالیتهای گروهی تشویق کنیم.
این کار میتواند علاوه بر غلبه بر هراس اجتماعی به رشد مهارتهای اجتماعی کمک بکند.
4- به کسب مهارتهای اجتماعی او را ترغیب کنیم.
مثلاً از او بخواهیم خاطراتش را برای دیگران تعریف کند. این کار به کاهش اضطراب او کمک شایانی میکند.
5- به فرزندمان مسئولیت بدهیم.
مسئولیت انجام برخی از کارها را در مدرسه و خانه که مستلزم برقراری ارتباط با دیگران هست را بدهیم. مثلاً اگر قرار است شارژ ساختمان را به مدیر ساختمان بدهیم از فرزندمان بخواهیم به در خانه آن فرد برود و این کار را بکند.
6- نقاط قوت و توانمندی فرزندمان را بشناسیم و برایش ارزش قائل بشویم.
این ویژگیها را در جمع دوستانش و در جمعهای خانوادگی بیان بکنید. این وضعیت در تقویت اعتماد به نفس کودک تأثیر خیلی زیادی دارد.
7- والدین الگوی رفتاری فرزندشان هستند.
والدینی که خودشان مداوم هراس اجتماعی دارند قطعاً نمیتوانند وضعیت فرزندشان را اصلاح کنند.
سعی بکنیم الگوی رفتاری مناسبی برای فرزندمان باشیم. قرار نیست از هیچ چیزی نترسید.
در برنامههای قبلی هم ذکر کردم اضطراب مقدار کمش برای زندگی ما لازم و ضروری است ولی اگر انقدر زیاد بود که زندگی روزمرهمان را دچار اختلال کرد، آن وقت خطرناک هست.
8- فرزندانمان را تشویق کنیم که دوستانشان را به منزلمان دعوت بکند.
با والدین دوستانشان هم میتوانیم صحبت بکنیم، رابطه صمیمانهتر و خانوادگی با آنها ایجاد بکنیم و این تعامل اجتماعی را واقعاً گسترش بدهیم.
معمولاً خانوادههایی که زیاد در رفت و آمد هستند، مشکل هراس اجتماعی کمتری در فرزندانشان دیده میشود.
رفت و آمد علاوه بر محسنات بسیار زیادی که دارد این هست که جلوگیری میکند از اینکه فرزند شما دچار هراس اجتماعی و در جمع صحبت کردن بشود یا حداقل این مشکل کمتر در او بروز میکند.
9- احترام بگذارید به عقاید کودکتان.
وقتی فرزند شما دچار اضطراب اجتماعی و هراس هست، او را مسخره نکنید. واقعاً باور کنید که این یک اضطراب هست و خیلی خوب با رفتار قاطعانه میتوانید این مشکل را حل کنید نه با سرکوفت زدن و سرزنش کردن کودک.
قطعاً رفتار و کردار شما از گفتارتان پرطنینتر هست.
امیدوارم بتوانید با رفتار صحیح خودتان، اضطراب کودکانتان را کاهش بدهید.
ممنون از اینکه باز هم با ما بودید. در برنامههای بعدی قصد داریم در رابطه با اضطراب رهاشدن صحبت کنیم.
ادامه این مطلب را در ترس از رها شدن در کودکان را چگونه از بین ببریم؟ بخوانید.
دیدگاهتان را بنویسید