مهارت “نه” گفتن به کودکان: جواب منفی با تاثیر مثبت
زمان مطالعه: 4 دقیقه
برخورد گشادهرو و سخاوت مندانه، در بسیاری از مواقع شرط ادب است و ارزشی مثبت قلمداد میشود؛ این کار در محیط خانه و نادیده گرفتنِ منافع خانواده و خودتان، میتواند باعث شود به کاری که نمیتوانید یا نباید انجام دهید “آری” بگویید و چون نمیتوانید بگویید “نه”، بدقولی کنید و اعتماد کودکتان را نسبت به خود از دست بدهید.
سرفصلهای این مقاله
- در خانه و خانواده، “نه گفتن” به درخواستهای کودک، یکی از مشکلات رایج است.
- این نوع رفتار را “تهاجمی” مینامیم.
- این نوع رفتار را “منفعل” مینامیم.
- این نوع رفتار را “قاطع” مینامیم.
- منافع من، منافع خانواده
- چه موقع بگویم “نه”؟
- تعدادی از کتابهای انتشارات فرزام برای پرورش فرزندانی توانمند:
- مجموعه پرورش ذهن کودک(هفت جلدی)[نسخه pdf]
- مجموعه کامل پتی گربه(نسخه ویدیویی)
- آبنباتی برای ذهن فسقلیها: بر اساس شیوه نورواجوکیشن ( 3 تا 5 سال)(نسخه pdf)
- شکلاتی برای ذهن کوچولوها: بر اساس شیوهی نورواجوکیشن(5 تا 7 سال)(نسخه چاپی)
در خانه و خانواده، “نه گفتن” به درخواستهای کودک، یکی از مشکلات رایج است.
در حالت کلی سبکهای مختلف پاسخ به یک درخواست(چه مخاطب کودک و چه بزرگسال) شامل حالتهای زیر است:
راههای گوناگونی برای پاسخ به یک درخواست وجود دارد؛ بعضی افراد هر درخواست را مسابقهای برای به کرسی نشاندن حرف خود میبینند که باید به هر شکل در آن برنده شوند و با نادیده گرفتن حقوق دیگران و گاه توهین و پرخاش به دنبال منافع خود هستند.
این نوع رفتار را “تهاجمی” مینامیم.
در مقابل، افراد دیگر در بیان احساس خود احساس راحتی نمیکنند و صادق نیستند و با عذرخواهیهای بیش از اندازه و نادیده گرفتنِ نظرات و دغدغههای خود در خصوص موضوع مورد بحث، کمترین تاثیر را بر روند تصمیم گیری میگذارند.
این نوع رفتار را “منفعل” مینامیم.
گروه سوم، افرادی هستند که بدون واهمه، نظرشان را مستقیم بیان میکنند و به دنبال راه حلی هستند که منافع همه را شامل شود. این افراد با نگاهی مثبت و با رعایت احترام تمامی طرفین و در عین حال بدون تعارف و رو راست، به دنبال اهداف و منافع خودشان در غالب سازمان هستند، بی آنکه حق کسی را ضایع کنند.
این نوع رفتار را “قاطع” مینامیم.
افراد با این رویکرد میتوانند بدون هزینه برای خود یا خانواده نظر خود را اعلام کنند، که به منافع بعدی در سازمان میانجامد.
در کتاب “رسیدن به آری” از “پروژه مذاکره دانشگاه هاروارد”، آمده است که حتی وقتی میخواهیم پاسخی منفی بدهیم، از روند چانهزنی حداکثر منفعت را ایجاد کنیم.
چانهزنی واژهای خودمانی است که روح مذاکره را توصیف میکند. مذاکره موثر، روند چانهزنی است که به منافع و اهداف ما کمک کند.
اگر در این روند منفعل یا تهاجمی رفتار کنید، منفعت بهینۀ رفتار قاطع را از دست میدهید. قدم صفر: آیا سوال کودک را متوجه شدم؟ آیا میدانم که چه جوابی میخواهم بدهم؟
۱- اگر مشخص نیست که چه چیزی از شما خواسته شده است، توضیح بیشتری بخواهید.
۲- درخواست را از زبان خودتان به طور ساده، خلاصه و شفاف بازگو کنید و بپرسید آیا منظورتان همین است؟
۳- اگر در آن لحظه نمیتوانید تصمیم بگیرید، فرصت بیشتری برای فکر کردن بخواهید. این
فرصت، بسته به موقعیت، میتواند از چند دقیقه تا چند روز باشد.
منافع من، منافع خانواده
اطمینان دارید که درخواست را به طور کامل و صحیح متوجه شدهاید. سوال اول این است که:
انجام این درخواست چه تاثیری بر رسیدن به اهداف خانواده و یا اهداف کودک دارد؟ اگر پاسخ مثبت است، به مذاکره موثر بپردازید و مذاکره در خصوص درخواست مطرح شده را به مبارزهای تبدیل نکنید که در آن بردن یعنی شانه خالی کردن از آن کار، و باخت، یعنی مسئولیت آن را باید بپذیرید.
چه موقع بگویم “نه”؟
– آیا این کار به اهداف و منافع من و خانوادهام کمک میکند؟
– آیا برای انجام این کار زمان و پول کافی دارم؟
– آیا الان بهترین زمان برای انجام این کار هستم؟
اگر جواب یک یا چند عدد از این سوالها منفی بود، به جای مذاکره به دنبال بهترین راه برای “نه” گفتن باشید.
• تا حد امکان برای پاسخ دادن شرایط زمانی و مکانی مناسبی انتخاب کنید، از مباحثه در حضور دیگران بپرهیزید و عجله نکنید.
• صریح و شفاف، دلایلی که نمیخواهید آن کار را انجام دهید را بیان کنید و اطمینان حاصل کنید که کودک، این ملاحظات را درک میکند.
• از جملات و افعال منفی مانند “نمیتوانم”، “نمیکنم”، و حتی “نه” پرهیز کنید. بهترین راه نه گفتن، این است که “نه” نگویید. برای مثال، به جای “وقت ندارم” بگویید “تمام این هفته مشغولم”
• در صورت امکان، پیشنهاد دیگری برای انجام آن کار بدهید؛ به احتمال زیاد، در طی قدمهای قبلی روش بهینه برای انجام آن کار به ذهن شما خطور کرده است.
دیدگاهتان را بنویسید