مزایای اسباب بازی خوب، معایب اسباب بازی بد
زمان مطالعه: 7 دقیقه
صحبتهای سرکار خانم دکتر زهرا امیرآتشانی در برنامه خانه و خانواده از رادیو ایران.
پرسش مجری: خوش آمدید به برنامهی خانه و خانواده. دربارهی موضوع امروز کلی برایمان پیامک آمده است و اتفاقاً آقای عارفی از تبریز گفتند. که لطفاً دربارهی مزایای اسباب بازی خوب و معایب اسباب بازی بد، و تأثیر آن روی روح و روان کودکان صحبت کنید.
اتفاقاً موضوع امروز ما همین موارد است. لطفاً با ما همراه باشید.
پاسخ دکتر امیرآتشانی: همهی ما در دوران کودکی اسباب بازیهای مختلفی داشتیم. همیشه هم عروسک برای دخترها بوده و ماشین و قطار برای پسرها بوده است و یک وقتهایی هم جابهجا میشد.
یعنی دخترهایی که تمایل به ماشین داشتند و پسرهایی که تمایل به عروسک داشتند. و من خاطرم هست که خود مادر من نسبت به اینکه چه اسباب بازی استفاده کنیم خیلی حساس بود.
مثلاً یکی از چیزهایی که برای من اصلاً خریداری نشد عروسک باربی بود. و دلیل هم داشت و وقتی که خودم مادر شدم دلیلش را متوجه شدم.
متوجه این شدم که اسباب بازی در رشد کودک من خیلی تأثیر دارد. و دقت میکردم که چه اسباب بازی را برای کودکم استفاده کنم.
سرفصلهای این مقاله
- این یک بُعد است که روی تربیت اجتماعی بچهها خیلی تأثیر دارد.
- ولی چیزی که هست نقش اینها چی هست؟
- یک وقتی من به گروه میگویم که اینجوری بازی کنید یک وقتی من میایستم و دوستم میگوید که چگونه
- بازی کنیم.
- واقعیت این است که زمانی که مواد پلاستیکی را آماده میکنند اینها نرم هستند و رنگ هم ندارند.
- از 3 سالگی به بعد زمان مناسبی برای افزایش هوش اقتصادی است.
- کتابهای انتشارات فرزام برای پرورش فرزندانی توانمند:
- مجموعه پرورش ذهن کودک(هفت جلدی)[نسخه pdf]
- مجموعه کتاب داستان(3 جلدی)(نسخه ویدیویی)
- آبنباتی برای ذهن فسقلیها: بر اساس شیوه نورواجوکیشن ( 3 تا 5 سال)(نسخه pdf)
- شکلاتی برای ذهن کوچولوها: بر اساس شیوهی نورواجوکیشن (5 تا 7 سال)(نسخه چاپی)
این یک بُعد است که روی تربیت اجتماعی بچهها خیلی تأثیر دارد.
یک بحث دیگر این است که یک چیزی که ما پدرها و مادرها به آن توجه نمیکنیم آن دایرهی گوشهی اسباب بازی میباشد.
که سن مخصوص کودک را روی آن نوشته است. اگر الآن یک پرسش میگذاشتیم که چند درصد آن عدد گوشهی اسباب بازی برایتان مهم است.
فکر کنم فقط درصد کمی به آن توجه دارند. بعضی وقتها خانوادهها میگویند چون کودکم آن را دوست دارد آن را تهیه کردم.
چه قدر اسباب بازی مهم است برای رشد شناختی و بعد هم برویم سراغ اینکه چه اسباب بازیهایی مفید است و چه اسباب بازیهایی مضر است.
پاسخ دکتر امیرآتشانی: نکتهای که بیان کردید برای سن اسباب بازی که گوشهی بستهبندی معمولاً زده میشود.
شاید برای شما جالب باشد که من مواجه شدم با والدینی که مثلاً این نوشته 3 ساله و کودک 2 ساله است و والدین تصورشان این است که چون کودک ما باهوشتر است پس میتواند با این اسباب بازی، بازی کند.
یعنی برداشت آنها این است که اگر یک اسباب بازی با سن بالاتر بگیرند و فرزندشان بتواند با آن بازی کند، به نفع رشد شناختی فرزندشان است.
ولی قاعدتاً اینجوری نیست. و اگر من بخواهم کلیتر به این قضیه نگاه کنم نقش اسباب بازیها در فرآیند رشد کودکان قاعدتاً بسیار چشمگیر است و همهی ما به این قضیه واقف هستیم.
نکتهی اصلی این است که این موضوع برای الآن نیست برای قرنها پیش است و واقعاً گذشتگان ما هم با سنگ چوب و هر چیزی که داشتند. وسایل بازی برای فرزندانشان داشتند و با آن بازی میکردند و در پژوهشها استخوانهای حیوانات و یک همچنین مواردی را میبینیم.
ولی چیزی که هست نقش اینها چی هست؟
در 6 دسته آمدند پژوهشها را دستهبندی کردند و تأثیرات مثبت اسباب بازیهایی که روی هوش کودکان تأثیرگزار است و نه هر نوع اسباب بازی.
بعضی از اسباب بازیها خیلی روی هوش تاثیرگزار است و بستگی به سن دارد. مثل این دایرههای رنگی که پلاستیکی آن هم خیلی زیاد است.
برج لندن است که در اسباب بازی فروشیها وجود دارد. بچهها با رنگهای مختلف آشنا میشوند. با بزرگ و کوچک آشنا میشوند با جایگزینی اینها آشنا میشوند.
پژوهشها نشان داده است که برج هانوی یک اسباب بازی است که 6 قسمت دارد با 8 مهره که معمولاً در همهی اسباب بازیها وجود دارد.
اینها روی هوش تأثیر دارند و مقالات علمی در این مورد وجود دارند و رشد اجتماعی همان چیزهایی که شما فرمودید.
مثل عروسک، ماشین، وسایل خالهبازی، معمولاً چیزهایی هستند که در نقشهای اجتماعی و نقشپذیری جنسی و مواردی از این دست کاملاً کمک کننده است و روی رشد شناختی فرزندانمان بسیار کمک کننده است.
وقتی که دو تا بچه نشستهاند و دارند برای هم چایی میریزند در خیال خودشان و میخورند اینها دارد روی مهارتهای آنها تأثیر میگذارد.
بعضی وقتها روی مهارتهای فیزیکی آنها تأثیر میگذارد. مثل توپ واقعاً روی مهارتهای فیزیکی بچهها تاثیرگزار است.
بعضی وقتها من به مراجعان میگویم زمانی که فرزند شما با یک توپ و راکت دارد بازی میکند. شما این را به عنوان یک بازی پر سروصدا تلقی میکنید.
و شاید برایتان سخت باشد و به او بگویید که توپ را این طرف نینداز، آن طرف نینداز. درصورتیکه این فعالیت دارد روی خوشخطی او تا بزرگسالی کار میکند.
چون مهارت دست و چشم او را داریم افزایش میدهد و اینها خیلی نکات ریزی هستند چون ما داریم برای آیندهی آنها تلاش میکنیم.
پرسش مجری: بازیهای دستهجمعی که به نوعی نقشهای بزرگسالی را در کودکی تمرین کردیم اولین بار آنجا با آن آشنا شدیم.
پاسخ دکتر امیرآتشانی: بله، بازیهای دستهجمعی خیلی روی جنبههای مختلف تأثیر دارد. من آنجا دارم قدرت رهبری خود را امتحان میکنم. قدرت مجریگری خود را دارم چک میکنم.
یک وقتی من به گروه میگویم که اینجوری بازی کنید یک وقتی من میایستم و دوستم میگوید که چگونه
بازی کنیم.
هر کدام از این نقشها برای آیندهی ما تاثیرگزار است. خیلی از مفاهیم شناختی هست که چیزهایی که به حوزهی هوش برمیگردد.
گاهی اسباببازی یک نقش درمانی دارد. ما در بازی درمانی یک نقشی است که از طریق اسباببازی اجرا میشود.
واقعیت این است که بعضی از خانوادهها اتاقهای کودک خود را، اسباب بازیها را با ویترینهای پُز دادن اشتباه گرفتند.
خیلی خوب است که یک عالمه اسباب بازی بخریم من این را منع نمیکنم ولی اگر گرفتید کودک باید با آن بازی کند.
اگر همان لحظه یک پیچ گوشتی آورد و خواست تمام آن را باز کند شما حرص نخورید.
مشکل ما با پدر و مادرها این است که میآیند و مداوم میگویند که این خیلی اسباب بازی خود را خراب میکند. خب اسباب بازی را برای چی خریدین؟
برای بازی خریدین دیگه. میگویند نه فقط باید این دکمه را بزند و صدا از آن در بیاید و تمام. و آن کودک از این فرآیند خوشش نمیآید و دوست دارد مدل خودش کار را انجام دهد.
واقعیت این است که یک وقتی کودک ما اختلال سلوک دارد، اختلال رفتاری دارد. فرآیند شکستن، خراب کردن و آسیب زدن برایش یک فرآیند زندگی بخش است و از آن لذت میبرد.
ما به آن گروه کاری نداریم ولی گروه عمومی که ما با آن سروکار داریم بچهای ک چهار دفعه دکمهای را میزند و از آن صدا درمیآید. شاید برای او لذتبخش است و ببیند که صدا چه طوری از آن تولید میشود و باز کردن آن وسیله برای او لذتبخش است.
تا اینکه ببرد آن را در کمد بگذارد و هر چند ماه آن را بیاورد و هر 5 ثانیه، 10 ثانیه با آن بازی کند.
یک اسباب بازیهایی هستند که خطرناک هستند. من همیشه پیشنهادم این است که اسباب بازی استاندارد ایرانی مخصوصاً پلاستیکیها را بخرید.
واقعیت این است که زمانی که مواد پلاستیکی را آماده میکنند اینها نرم هستند و رنگ هم ندارند.
نه اینکه رنگهای خاصی را داشته باشند و محکم باشد. از مواد شیمیایی استفاده میشود که در خیلی از کشورهای دنیا منع شده است برای اسباب بازیها. ولی ما گاهی میبینیم جنسهای بیکیفیتی که وارد کشورمان میشود.
من ظاهر قضیه یک لوگو دارم میبینیم و پلاستیکی است ولی واقعیت این است که در رنگهای سبز و زرد اینها و فلزات سنگینی که موارد مضر در آنها دارد و شدیداً روی ذهن بچههای ما تأثیر منفی دارد.
یک وقت اسباب بازی چیزی هست که کودک به آن دست میزند، مثل لوگو و گاهی این فلوت است، سوت است، ساز دهنی است و کامل بچه دارد از دهنش استفاده میکند و اینها شدیداً اثرات شدیدی روی گوارش بچه دارد.
اثرات شدید ذهنی و چیزهایی که تخصص من است و دارم روی آن کار میکنم روی یادگیری کودکان تأثیر دارد.
پژوهشهایی که انجام شده است در اسباب بازیهایی که ایرانی بوده است، اینها خیلی کم بوده است.
ولی اسباب بازیهایی که قاچاق شده بودند و با قیمتهای ارزان فروخته میشود. خیلی باید به آن توجه شود و گاهی فقط اسباب بازی نیست.
مثل لگن حمام بچه است که ما آب گرم در آن میریزیم و این ممکن است اثرات منفی بسیار زیادی داشته باشد.
اسباب بازیهایی هستند که از نظر فیزیکی میتوانند آسیب زننده باشند. یویوهایی که دارای مایع بودند، اسباب بازیهای دارای شکلاتی که خیلی ریز هستند.
کل اسباب بازیهایی که باطری دارند، الکتریکی هستند و اسباب بازیهای موزیکال، اسباب بازیهای خیلی سنگین دارای آهن ربا، بادکنک، رورواک، جغجغه، آویز تخت کودک.
اسباب بازیهایی که آویز ریز به آن متصل است. اسباب بازیهایی که لبهی تیز دارند، دندان گیرها باید حواسمان به پلاستیک آن باشد.
از 3 سالگی به بعد زمان مناسبی برای افزایش هوش اقتصادی است.
هوش اقتصادی را میتوان به کودکان یاد داد. قلکهایی که برای آنها میگرفتیم خوب است ولی بیشتر به ذخیره سازی پول کمک میکند.
من توصیهام جعبههایی است که درب آن باز میشود و کودک پول خود را در آن نگه میدارد.
هوش اقتصادی مرحله به مرحله است. در اولین گام میتواند شناخت پول باشد. یک وقتی فرزند من به عنوان یک علاقه به تیراندازی مثلاً علاقه نشان میدهد.
ولی اگر فرزند من افسرده باشد و گرایش به خشونت داشته باشد این بازیها خطرناک است. خیلی از بازیهای کامپیوتری در این حوزه هستند.
لی لی بازی کردن، یه قول دو قول بازی کردن که از گذشته وجود داشته است من شدیداً توصیه میکنم که استفاده شود و روی تمرکز هم تأثیر بسیار زیادی دارد.
وقتی که کودک من 3 تا 4 سال است میخواهد نقشپذیری جنسی را به دنبال آن برود و این مهارت را با پوشیدن کفش مادر تمرین میکند و با خالهبازی تمرین میکند.
وقتی که مادر از وسایل آرایشی استفاده میکند و حس خوبی به او میدهد. ناخودآگاه کودکش هم به این کار گرایش پیدا میکند. و همه چیز را از مادرانشان یاد میگیرند.
مادرها باید به این موضوع توجه داشته باشند. لاک زدن برای کودکان میتواند شدیداً روی هوش کودک تأثیر بگذارد چون اینها سرب دارد و شدیداً تأثیرات منفی دارد.
دیدگاهتان را بنویسید