تفکر انتقادی و پرورش آن
زمان مطالعه: 3 دقیقه
تفکر انتقادی یکی از شاخههای فکر 4c در آموزش و پرورش است. در این بحث میخواهیم به آن بپردازیم.
خود تفکر شناخت و ارائهی راهحلهای ممکن هنگام مواجه با مسائل و مشکلات هست.
تعریف جالبی که برای تفکر ارائه شده میگویند که «تفکر فعالیت جهتدار ذهن برای حل مسائل» است.
اقسام مختلفی از تفکر وجود دارد. ولی دو نوع از آنها یعنی تفکر هدایت شده جهتدار و تفکر انتقادی و تفکر خلاق است.
تفکر انتقادی به بررسی، ارزیابی، اصلاح، تعویض و دوباره سازی یک مسئله میپردازد و به سطوح بالاتر یادگیری یعنی تجزیه و تحلیل و ترکیب مربوط میشود.
این فرایند فکری بحث جدیدی نیست. ریشه آن در زمان افلاطون بوده است. نمونه کلاسیک آن کتاب تفکر انتقادی است که در سال ۱۹۵۲ نوشته شده است. این نشان میدهد که تفکر انتقادی یک مقولهی بسیار قدیمی هست ولی قطعاً مهم و باارزش برای امروزمان است.
به همین دلیل است که بحث 4c، مهارتهایی که برای قرن ۲۱ مطرح شده است، یکی از قسمتهای مهم آن تفکر انتقادی است.
سرفصلهای این مقاله
ماهیت و ذات تفکر انتقادی «قضاوت معلق یا تردید سالم» است.
روانشناسان تربیتی تاکید زیادی دارند که معلمها باید به جای انتقال دانش و اطلاعات به یادگیرنده، بیشتر به پرورش مهارت اندیشیدن یا تفکر انتقادی بپردازند.
دربارهی مهارتهای تشکیل دهندهی تفکر انتقادی نظرات مختلفی وجود دارد. یکی از صاحب نظران در این حوزه معتقد است که برای اینکه بدانیم عناصر تشکیل دهندهی تفکر انتقادی چه چیزی است باید این عبارت را با دقت به آن گوش دهیم:
جست و جوی یک بیان روشن از موضوع یا سوال، جست و جوی دلایل کوشش برای کسب اطلاعات جامع. استفاده و ذکر منابع معتبر، در نظر گرفتن موقعیت کلی، در نظر گرفتن نکتهی اصلی، از یاد نبردن مسئلهی اصلی مورد علاقه، انعطاف پذیر بودن و بدون تعصب به موضوع نگاه کردن. مشخص کنیم که وضعیت ما چگونه است و تا حد امکان، دقیق بودن میتواند اجزای کلی تفکر انتقادی باشد.
تمام دنیا معتقدند که معلم در پرورش تفکر انتقادی نقش کلیدی و مهمی دارد. اگر معلم را بتوانیم به عنوان یک الگوی کامل برای دانشآموزان در نظر بگیریم، ایشان میتواند دانشآموزان خود را نقاد و پرسشگر تربیت کند.
معلم میتواند با تقویت مهارت مشاهده، مهارت درک، تفسیر اطلاعات و مهارت استدلال به راحتی تفکر انتقادی را در دانشآموزان پرورش دهد.
این کار را والدین توانمند هم میتوانند انجام دهند. یعنی دقیقاً در زندگی نقش یک معلم توانا را برای فرزندان خود میتوانند ایفا کنند.
دیدگاهتان را بنویسید