اهمیت مهارت درک بینایی و پرورش آن
زمان مطالعه: 5 دقیقه
استفاده از دلایل و شواهد مستند و بهکارگیری روشهای استدلال علمی منجر به گشودن گرههای کور و کلافهای سردرگم زندگی انسان با خرد گشته است.
سالهاست که اندیشمندان و خردورزانی که با دید ژرفنگر و عقاب گونه به لایههای زیرین و بنیادی مسائل و موضوعات مینگرند به عوامل تاثیرگذار بر فرآیند پیدایش خرد و هوش و بالطبع منجر به شناخت و توانائی تسلط بر محیط پیرامونی گشته است.
در این رهگذر، بررسی تغییر و تبدیل سیر الگوهای حرکتی. از حرکات خام و ساده کودکانه به الگوهای ظریف و ماهرانه حرکتی. و همچنین کسب توانمندیهای حرکتی موزون. و همچنین استفاده و بهکارگیری از آن در قالب بیان. و آغاز ارتباطات اجتماعی همواره یکی از محورهای ارزشمند تحقیقاتی بوده است.
نتایج حاصل از آن در حیطههای مختلفی نظیر رشد و پرورش استعدادهای بالقوه کودکان و نوجوانان، توانمندسازی سیستمهای عصبی، تهیه برنامههای منسجم مداخلاتی در کودکان مبتلا به مواردی نظیر بیش فعالی–نقص توجه، اوتیسم، اختلال در هماهنگی حرکتی و همچنین اختلال یکپارچگی حسی مثمر ثمر گشته است.
ارتباط توانمندیهای حرکتی با عملکردهایی نظیر “اعتماد به نفس”. “قدرت اداره بازی” و یا “تسلط و نفوذ بر همتایان” در کودکان بسیار مورد تاکید و تحقیق بوده است.
امروزه دستیابی بر زمینهها و بسترهای تقویت کننده بنیانهای این مهارتها و توانمندیها بسیار مورد علاقه خانوادهها و جوامع پیشرو میباشد تا با پرورش نسلهایی متکاملتر بتوانند افق آینده را در اختیار بگیرند.
سرفصلهای این مقاله
- در ابتدا انسانها از شیوه بررسی علت-معلولی مستقیم(خطی)استفاده میکردند.
- نمونه بارز آن در تاثیر کارکردهای شناختی بر الگوهای رفتاری بسیار مورد تحقیق و چالش قرار گرفته است.
- در تحقیقات مختلف ویژگیها و ابعاد مختلف سیستم بینایی نظیر “درک فضایی” مورد بررسی قرار گرفته است.
- کتابهای زیر برای پرروش مهارت دیداری در کنار مهارتهای شنیداری و حرکتی به شما کمک خواهد کرد
- تا فرزندانی با دقت پرورش دهید و خود نیز دقت و تمرکزتان را بهبود دهید:
- فرزند بادقت من: راهنمای والدین و مربیان(نسخه pdf)
- آبنباتی برای ذهن فسقلیها: بر اساس شیوه نورواجوکیشن (3 تا 5 سال)(نسخه چاپی)
- شکلاتی برای ذهن کوچولوها: بر اساس شیوهی نورواجوکیشن (5 تا 7 سال)(نسخه pdf)
- راهکارهای افزایش دقت و تمرکز (8تا12سال)(نسخه چاپی)
- ویتامین دقت و تمرکز (12 تا 60 سال)(نسخه pdf)
در ابتدا انسانها از شیوه بررسی علت-معلولی مستقیم(خطی)استفاده میکردند.
همچنین همواره برطرف نمودن نقص در یک زمینه را نیازمند تمرین و ممارست در همان زمینه میدانستند این امر تا بدان جا پیش رفته است که حتی امروزه نیز یکی از راههای شلی گردن نوزادان و کودکان را تهیه سوپ با گردن گوسفند میدانند و یا برای درمان”عقب زدگی زانو “مالیدن روغن زانوی شتر به زانوی کودک را بسیار توصیه میکنند.
با آغاز قرن بیستم، بازدهی اندک این روشها و عدم کارآیی موثر و قطعی آنها و از سوی دیگر دستیابی به پیشرفتهای بسیار زیادی در زمینه علوم اعصاب مرتبط با سیستم اعصاب مرکزی و کسب دانش در خصوص عملکردهای مغز و نواحی مختلف آن سبب شد تا روشهای بالینی-مداخلاتی نیز از این موضوع متاثر گردند.
بنابراین رویکردهایی نظیر “یکپارچگی حسی”، “ادراکی- حرکتی”، “یادگیری حرکتی” و “پردازش حسی”پا به عرصه کودکان گذاشتند که در بسیاری موارد با تاکید بر “دوران طلایی” رشد سیستم عصبی کودک(دوران سن زیر سه سالگی)حیطههای پیشگیری و ارتقاء سلامت کودکان و نوزادان را هدف قرار دادهاند.
شکلگیری و تکامل این رویکردها وابسته به اصل”علت-معلولی غیرخطی “میباشد. در این الگو تاثیرگذاری از طریق عوامل رابط و واسطهای در نظر گرفته میشود. و یا در مراحل مختلف پردازش تحت تاثیر عوامل بینابینی قرار میگیرد.
نمونه بارز آن در تاثیر کارکردهای شناختی بر الگوهای رفتاری بسیار مورد تحقیق و چالش قرار گرفته است.
در دیدگاه “یکپارچگی حسی”، سیستم بینایی به عنوان یکی از سیستمهای حسی در رده دوم تکامل و رشد جای میگیرد که از جنبه حسی منجر به دیدن اشیاء و محیط پیرامون میشود و در همکاری با ساختارهای مرتبط با ساقه مغزی و پیوند با سیستم “شنوایی” موجب کسب آگاهی و هوشیاری نسبت به محیط اطراف میشود تا بتواند محرکها و اطلاعات محیطی را به خوبی مورد بررسی و پردازش قرار دهد و بدین شیوه از آنها منابع قوی و مطلوبی جهت پیشبینیهای آتی و انتخاب و ارتقاء الگوهای حرکتی فراهم آورد.
از سوی دیگر، سیستم بینایی از جنبه حرکتی نیز تحتنظارت سیستمهای بینایی-حرکت و تکمههای فوقانی قرار دارد و با ارتباطات کنترلی گسترده با مخچه و هستههای قاعدهای به قشر مغز مرتبط است.
در بخش قشر حرکتی که در انسانها از پیچیدهترین و دارای سیستمها و شبکههای درهم تنیدهی عصبی است. نیز بخش متمایز و ویژهای جهت حرکات چشمی و دامنه میدان بینایی اختصاص یافته است. که این امر خود بیانگر درجه اهمیت آن در کارکردهای حرکتی است.
البته باید در نظر داشت که پیوند این سیستمها از طریق یک مجرای دارای دو جنبه حسی-حرکتی بنام سیستم بینایی. منجر به بروز مهارتهایی چندوجهی (شناختی-رشدی-تکاملی- ادراکی-حسی-حرکتی) نظیر درک عمق. برنامهریزی حرکتی، توالی بندی زمانی-مکانی سکانسهای حرکتی، پیش بینی و انتخاب حرکات. هماهنگی چشمها با دستها و پاها در هنگام کاربرد، استفاده هماهنگ و مفید از دستها در محیط. میل و انگیزه به حرکت و فعالیت در محیط و همچنین حفظ و کنترل بدن در وضعیتهای مختلف. متناسب با شرایط محیطی میشود.
در تحقیقات مختلف ویژگیها و ابعاد مختلف سیستم بینایی نظیر “درک فضایی” مورد بررسی قرار گرفته است.
در زیر مواردی را جهت واضحتر شدن اهمیت این سیستم در عملکردهای حرکتی و همچنین الگوهای رفتاری-شخصیتی ذکر میکنیم.
جرارد موریس در مقاله خود در سال (2007)، درک فضایی سیستم بینایی را در تشخیص چهره دخیل میداند و آن را به عنوان پایه و پیش نیاز مهارتهای اجتماعی ذکر میکند و وجود نقص در آن را دلیل بروز اختلال سیستمهای هیجانی-اجتماعی قلمداد مینماید.
هر چند در این زمینه به اهمیت این توانایی درک فضایی بر مهارتهای مربوط به ریاضی را نیز مورد توجه قرار میدهد. و به تاثیر عمده آن در آغاز “روانی و آهنگ کلام” اشارات موکدی دارد.
نوویچسکی و دواک نیز در مقاله خود در سال (1992) چنین نتیجه گرفتند که کودکان مبتلا به نقص در پردازشهای درک فضایی-بینایی در مواردی نظر درک نشانههای غیرکلامی، درک حالات بیانی چهره، حرکات دستها و انگشتان و همچنین وضعیت بدنی دچار مشکل و اختلال خواهند بود.
پتی و همکارانش نیز وجود اختلال در درک فضایی- بینایی را عاملی جهت بروز مشکلات درونگرایی و افسردگی و کاهش اعتماد به نفس و برقراری رابطه با همتایان ذکر نمودند.
ادن و استین و وود نیز در سال 1995 به نقش حرکات چشمی. و تثبیت نقطه بینایی و تمرکز در توانمندیهای کودکان مدرسهای و توانایی “خواندن ” اشاره نمودند.
در زمینه ارتقاء و بهبود مهارت فضایی-بینایی و همچنین تقویت الگوهای حرکات چشمی، استفاده از تمرینات ویژه و خاص مبتنی بر مهارتهای بینایی-دیداری در اتاقهایی که به طور اختصاصی به این امر میپردازند که از آنها با عناوینی نظیر “اتاق تاری” و “VMT” یاد میشود.
دیدگاهتان را بنویسید