تغذیه با شیر مادر و سلامت روان کودکان
زمان مطالعه: 5 دقیقه
پرسش مجری: خانم مهدوی تبار عزیز با توجه به اینکه امروز روز جهانی تغذیه با شیر مادر هست. و اکثر مادرها به ویژه مادران نسلهای قبل و قبلتر که همیشه فکر میکردند که باید کودک را با شیر خودشان تغذیه میکردند. و هر طوری شده حداقل در چند ماه اول بعد از تولد، کودک شیر مادر را داشته باشد.
میخواهیم بدانیم اهمیت تغذیه با شیر مادر چه قدر جنبهی روانی آن در رشد فرزند مؤثر است؟
پاسخ خانم مهدوی تبار: حساسترین و مهمترین دورهی هر انسانی همان دورهی شیرخوارگی است. تأثیرات مؤثر شیر مادر اثبات شده است. اما تأثیرات روانی به دلیل حس اولیه و آغوشی که با مادر تجربه میکنند. و لذتبخشترین اتفاق برای آن سنین تغذیه هست که در کنار مادر و در آغوش مادر اتفاق میافتد.
طبیعتاً تغییرات روانی خیلی خوبی میتواند داشته باشد. آن گرمای بدن مادر و آن حس ارتباطی که مادر برقرار میکند با نوزاد باعث حس امنیت در نوزاد میشود. البته بیشتر در والدینی که تعامل به این مسئله داشته باشند.
سرفصلهای این مقاله
- برخی از مادران ما به دلایل مختلف مشتاق به این قضیه نیستند.
- ما میدانیم دلبستگی انواع و اقسام دارد: دلبستگی ایمن و ناایمن داریم.
- آن دلزدگیهای اولیه که اصطلاحاً میگویند افسردگی زایمان که خانمها بعد از 9 ماه حاملگی دارند.
- مادرانی که مضطرب هستند، آن شیری که کودک از آن استفاده میکند هم اضطراب را انتقال میدهد.
- کتابهای انتشارات فرزام برای پرورش فرزندانی توانمند:
- فرزند بادقت من: راهنمای والدین و مربیان (نسخه pdf)
- راهکارهای ایجاد تفکر منطقی در کودک (نسخه pdf)
- بازی پدیدهای شگفت انگیز (نسخه pdf)
- باهوش خوشاخلاق (نسخه چاپی)
برخی از مادران ما به دلایل مختلف مشتاق به این قضیه نیستند.
ولی اگر از نظر روانی این آمادگی را داشته باشند که در همان 9 ماه بارداری که قرار است بعد از تولد فرزندم این پروسهی شیردهی را داشته باشد، ارتباط اولیه به وجود میآید.
در 6 ماه اول حتی مادرانی که توانمندی جسمی پایینی دارند و امکان شیردهی برایشان کم است، حداقل چند ماه اولیه تا 4 ماه را بتوانند این کار را انجام دهند، تأثیرش را بر روی نوزاد قطعاً دارد.
پرسش مجری: همین که کودک در آغوش مادر گرفته شود؟ چون امروزه میبینیم که در بدو تولد، نوزاد را روی سینهی مادر قرار میدهند. پس این نشان میدهد که یک تأثیر شگرفی این در آغوش مادر بودن دارد.
پاسخ خانم مهدوی تبار: حتی در بعضی کشورها میگویند که حتی اگر مادر هیچ پوششی هم نداشته باشد و نوزاد را بدون لباس روس بدن مادر قرار بدهند هم حتی تأثیرات چند برابری دارد و در پروسهی رشد هم تا مدتهای اولیه یعنی این اتفاق بیافتد و مادر شرایطی داشته باشد که آن ارتباط را در آغوشش با نوزاد برقرار کند، واقعاً تأثیرات زیادی را خواهد داشت.
پرسش مجری: افرادی که با شیر مادر تغذیه شدند از نظر روانی چه تفاوتی با کودکانی که آغوش مادر را در زمان شیرخوارگی تجربه نکردند، دارند؟
پاسخ خانم مهدوی تبار: پیوند عاطفی اولیه در آنها اتفاق افتاده یعنی آن دلبستگی که در 6 ماه اول بین مادر و فرزند باید اتفاق بیافتد که حس خوب ایجاد کند، در کودکانی که با شیر مادر تغذیه میکنند، بیشتر است.
ما میدانیم دلبستگی انواع و اقسام دارد: دلبستگی ایمن و ناایمن داریم.
در کودکانی که با شیر مادر تغذیه میکنند به دلیل اینکه رفتارهای دلبستگی مثل لبخند زدن، نگاه چشمی با مادر، دنبال کردن، واکنشهایی که در آغوش مادر دارند و دست و پای خود را تکان میدهند، اینها باعث میشود ارتباط اولیه که دلبستگی سالم را ایجاد میکند، شکل بگیرد و تبعات آن در سالهای بعد در صورت زندگی آرام و نرمال و طبیعی بسیار زیاد است.
پرسش مجری: آیا دورهی شیردهی با روان مادر هم تأثیر دارد؟
پاسخ خانم مهدوی تبار: قطعاً ارتباط دو سویه است. چه از لحاظ جسمی و چه روانی، شیردهی برای مادر نیز تأثیرات زیادی دارد.
آن دلزدگیهای اولیه که اصطلاحاً میگویند افسردگی زایمان که خانمها بعد از 9 ماه حاملگی دارند.
اضطراب و نگرانیهایی که در ذهن مادر به وجود میآید باعث میشود که با شیردهی احساس امنیت دو طرفهای که بین مادر و نوزاد به وجود میآید، باعث میشود که اضطراب مادر به حداقل برسد.
افسردگیها که بنا بر عوامل شیمیایی طبیعی است که اتفاق بیافتد، بعد از یک مدتی با این کار میتواند کاهش پیدا کند.
کودکانی که والدین پاسخگو دارند، در دسترس دارند آن ارتباطهای دوسویه که وجود دارد، باعث میشود که نوزاد اطمینان و امنیت را درون خودش شکل میدهد و ایجاد میکند و این امنیت اولیه در دلبستگی ایمن اتفاق میافتد.
ولی والدینی که خودشان حال روحی خوبی ندارند و در دسترس نوزاد نیستند تا نیازهای اولیه کودک را برآورده کنند. طبیعتاً آن نوزاد بیاعتمادی را یاد میگیرد و شک و تردید و نگرانی در وجودش رخنه میکند.
پرسش مجری: آیا حضور پدر تأثیری در روند شیردهی دارد؟
پاسخ خانم مهدوی تبار: رابطهی سالمی که مادر و پدر در دوران شیردهی به خصوص با همدیگر دارند. چون مادر در دوران بارداری احساس ناامنی و طردی دارد و اگر یک خیال جمعی را از پدر دریافت کند که همراهشان است و میتواند کمکشان کند، در مواقعی که نیازشان دارند، طبیعتاً حال روانی مادر میتواند خوب باشد و همان را به نوزاد خودش انتقال میدهد.
مادرانی که مضطرب هستند، آن شیری که کودک از آن استفاده میکند هم اضطراب را انتقال میدهد.
هم به دلیل اینکه بیش از اندازه فکر میکنند که هر چه بیشتر آن کودک در آغوششان باشد، نوازش ببیند، میتواند حال بهتری داشته باشد.
یک سوی دیگر این ماجرا آسیبهای است که میتواند به کودکان ما وارد شود. یعنی اگر کودک بیشتر از 2 سال این نیازها برطرف شود مثل شیر خوردن و در آغوش گرفتن یا نیازهای اولیه که تا 2 سال کودک نیاز دارد، نوازشهای افراطی که والدین فکر میکنند امنیت بخش است، برای نوزاد که در دوران شیردهی اتفاق میافتد میتواند آسیبهای زیادی به همراه داشته باشد.
بعد از 3 سال:
بهترین زمان برای شیر خوردن نوزاد تا 2 سال یا 2 سال و نیم است. که کودک میتواند در اثر زیاد شیر خوردن و در آغوش بودن دچار مشکلات شود. ولی بهترین زمان از تولد تا ۱۸ ماهگی است. که اگر کودک در حد متوسط است که هم آسیبپذیری و هم به آن نیاز جسمی و روانی خودش برای تغذیه رسیده است و این بهترین زمان است.
دیدگاهتان را بنویسید