مکانیسمهای دفاعی: چگونگی دفاع از خود در برابر ناراحتیهای روانی
اضطرابهای شدید و تعارضهای عاطفی، مکانیسمهای دفاعی را فعال میکنند. این مکانیسمها توجیههای روانی است که به کمک آنها خود را در مقابل دردهای روانی محافظت میکنیم. همهی ما از این مکانیسمها استفاده میکنیم. استفاده از مکانیسمهای دفاعی زمانی بیماری به حساب میآید که به طور دائم برای تحریف واقعیت به کار رود و از عملکرد مؤثر جلوگیری کند.
سرفصلهای این مقاله
اینک تعدادی از مکانیسمهای دفاعی رایج را در ادامه بررسی میکنیم:
سرکوبی:
سرکوبی اجازه میدهد که تمایلات یا احساسات غیر قابل قبول یا تهدیدکننده، به طور ناآگاه در خارج از حوزهی آگاهی نگه داشته شود. اگر به کودک گفته باشند که خود ارضایی کاری زشت است، ممکن است او تمایلات و احساسات مربوط به این کار را سرکوب کند. با این کار او از احساسات اضطراب و گناه اجتناب میکند.
فرافکنی:
فرافکنی اجازه میدهد که تمایلات یا صفاتی را که ناخوشایند میدانیم و حتی نمیخواهیم برای خود نیز اعتراف کنیم، به شخص دیگری نسبت دهیم. بنابراین، کودکی که علیه خواهر خود عصبانی است، میگوید: او از من نفرت دارد.
جابهجایی:
وقتی احساس دشمنی را از منبع آن جدا میکنیم و به شخص دیگری (بلاگران) نسبت میدهیم، دست به جابهجایی میزنیم.
کودکی که از طریق یکی از والدین یا مربی خود ناکام شده است، معمولاً نمیتواند انتقام بگیرد، زیرا این کار خطرناکتر خواهد بود. او دشمنی خود را به فردی ضعیف و بدون دفاع متوجه میکند (مثلاً حیوان یا کودکی ضعیفتر از خود).
انکار:
گاهی برای اجتناب از روبهرو شدن با یک واقعیت ناخوشایند، از اعتراف به آن خودداری میکنیم و موجودیت آن را نادیده میگیریم. کودکی که مادر بداخلاقی دارد، ممکن است بداخلاقی و طرد کردنهای او را انکار کند و متقاعد شود که او انسان خوب و دوستداشتنی است. انکار اجازه میدهد که از ناراحتی روانی حاصل از شناخت واقعیت فرار کنیم.
برای بهبود دقت شنیداری در کودکان بر روی لینک زیر کلیک کنید:
دو بازی افزایش حافظه شنیداری
تصعید:
تصعید موجب میشود که رفتار ناپسند سرکوب شود و بعد به شیوهای تجلی کند که از نظر اجتماع مورد قبول است. به عقیدهی برخی روانکاوان، علاقهی شدید به مشتزنی، تمایلات پرخاشگری و عشق به هنر، تمایلات جنسی را تصعید میکنند.
بازگشت:
شخصی که استرس دارد، ممکن است رفتاری نشان دهد که ویژگی یکی از مراحل اولیهی رشد را داراست. کودک 10 سالهای که به هنگام تولد خواهر یا برادر جدید، مکیدن انگشت را از سر میگیرد یا رختخواب خود را خیس میکند، به مکانیسم دفاعی بازگشت متوسل میشود.
دلیلتراشی:
دلیلتراشی یعنی برای انجام دادن کاری که ناپسند به نظر میرسد، دلیلی قانعکننده ارائه شود. به عنوان مثال، نوجوانی را در نظر بگیرید که میخواهد رابطهی خود را با یکی از دوستانش قطع کند، اما احساس گناه میکند، چون هیچ نوع بدی از او ندیده است.
اگر این نوجوان به مکانیسم دلیلتراشی متوسل شود، خیلی راحت خواهد توانست رابطهاش را با دوست خود قطع کند. بدین صورت که خواهد گفت: (احساس میکنم مزاحمش هستم، بهتر است آزادش بگذارم تا دوستان دیگری پیدا کند).
واکنش وارونه:
به کمک واکنش وارونه، شخص برای اجتناب از بازشناسی برخی جنبههای ناپسند رفتار خود، رفتاری مخالف اتخاذ میکند. مثلاً، کسی که به نمایش فیلمهای خلاف عفت اعتراض میکند و به منظور سانسور و به طور رسمی آنها را تماشا میکند، تمایلات جنسی نامشروع خود را پنهان میدارد.
میتوانید اختلال یادگیری و دقت و تمرکز در فرزندان خود را از طریق مشاوره و تستهای خانم دکتر زهرا امیرآتشانی ارزیابی بفرمایید.
برای رزرو مشاوره میتوانید با شمارههای زیر تماس حاصل نمایید و یا از لینک زیر اقدام به رزرو نوبت مشاوره خود نمایید:
22302092
22302093
22302095
رزرو نوبت مشاوره
برای پرورش فرزندانی توانمند میتوانید از کتابهای زیر استفاده نمایید:
باهوش خوشاخلاق (نسخه pdf)
باهوش خوش رو (نسخه pdf)
بازی پدیدهای شگفت انگیز (نسخه pdf)
1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
با سلام وعرض تشکر از زحمات شما بسیار عالی بود