ناتوانیها و مشکلات املا
در بررسی ارتباط بین نوشتن و بیان شفاهی دریافتند که بیان نوشتاری نمیتواند فقط به وسیلهی بیان شفاهی تبیین شود، اما توانایی زبان نوشتاری همیشه در توانایی نوشتن املا مؤثر است و ارتباط بسیار نزدیکی بین زبان بیانی و زبان نوشتاری وجود دارد. اختلال در بیان میتواند به مشکلات املا منجر شود.
بین توانایی املا و توانایی کلامی و سیالی کلامی، همبستگی بالایی وجود دارد. هنوز کاملاً روشن نیست که آیا توانایی املا عاملی مستقل است یا به عوامل مذکور وابسته است.
کودکی که زبان نوشتاری و نوشتن صورتهای املایی زبان خود را میآموزد، برای تولید این صورتها، اطلاعات مختلف را به کار میبرد و نه تنها از حافظهی خود، بلکه از دانش زبانی نیز بهره میگیرد. این موضوع ارتباط املا با سایر تواناییها را نشان میدهد.
با رشد توانایی املایی، کودک هر چه بیشتر به یکی از قواعد مربوط به زبان مادری خود مسلط میشود و آن قواعد مربوط به املا و قوانین «رسمالخط زبان» است.
به دیگر سخن، کودک نسبت به خصوصیات زبانی صورتهای املایی زبان خود، حساس است. نه تنها از اطلاعات مربوط به حافظهی دیداری، بلکه از اطلاعات و دانش زبانی برای تولید صورتهای املایی بهره میگیرد تا مشکلات املا کاهش یابد.
سرفصلهای این مقاله
آگاهی واجشناختی و مهارت املا
مهارتهای آگاهی واجشناختی مهارتهای املا نیستند. آنها همچنین مربوط به دانش حروف نیستند.
با وجود این، مهارتهای آگاهی واجشناختی، پایهای اجتنابناپذیر و اساسی برای کسب مهارتهای آگاهی واجشناختی، پایهای اجتنابناپذیر و اساسی برای کسب مهارتهای املا و خواندن هستند.
در یک نظام الفبایی نمادهای نوشتاری با صداها یا واجهای منفرد ترکیب میشوند و کلمات را میسازند. یادگیری خواندن و نوشتن نظامهای الفبایی مستلزم درک درست چگونگی نوشتن نظام واژگان است تا به مشکلات املا منجر نشود.
بنابراین، شخصی که دانش لازم در مورد اصوات منفرد در واژهها را دارا است، آگاهی واجی دارد. آگاهی واجشناختی، پیشبینی کننده قوی برای رشد خواندن و نوشتن شناخته شده است.
در میان انواع تکالیف و مهارتهای آگاهی واجشناختی برخی نسبت به بقیه از قدرت پیشبینی بهتر و بالاتری برخوردارند. به طور کلی، باید گفت که مهارتهای آگاهی واجشناختیای که زودتر کسب شوند، مثل تقطیع هجایی و یا آگاهی از اشعار کودکانه قافیهدار، از قدرت پیشبینی کمتری برخوردارند و مهارتهای آگاهی واجشناختی که دیرتر کسب میشوند، مثل تقطیع واجی و دستکاری واجی، از قدرت پیشبینی بالاتری برخوردارند.
اگر فرزندتان یک املا مینویسد، بررسی کنید و ببینید چه غلطهایی دارد، چه اشتباهاتی دارد و بر اساس آن به او کمک کنید.
فرزندان ما به ۵ دلیل ممکن است دیکته مشکل داری داشته باشند:
1- نداشتن دقت دیداری:
فرزند ما دندانهها، نقطهها و سَرکجها را جا میاندازد. این موارد مربوط به دقت دیداری هستند.
2- حافظه فعال دیداری ضعیف:
وقتی فرزند ما کلیت یک کلمه را اشتباه مینویسد، مثلاً به جای «ص» با «س» مینویسد. یا به جای «ز» با «ذ» مینویسد. این موارد اگر باشد، حافظه فعال دیداری کودک ضعیف است و باید روی آن کار کنیم تا اصلاح و تقویت بشود.
3- دلیل بعدی عدم دقت شنیداری است:
فرزند اصلاً دقت نمیکند که معلم چه چیزی دارد میگوید و به همین خاطر اشتباه مینویسد.
4- کاهش حافظه فعال شنیداری:
وقتی فرزند ما دچار کاهش حافظه فعال شنیداری هست، فرزندمان جملات کوتاه را در دیکته میشنود و راحت مینویسد. اما جملات بلند را جای میاندازد و نمیتواند بنویسد.
5- نداشتن تمیز شنیداری:
وقتی معلم میگوید «دوست دارم»، فرزند ما که تمیز شنیداری ندارد، مینویسد «دوس دارم». یعنی به طور کامل به آن قسمت شنیداری دقت نکرده است و نتوانسته است تمیز شنیداری بین «دوست» و «دوس» داشتن قائل شود.
تعدادی از ناتوانیها و مشکلات املا:
-
نابهنجاری در پردازش اطلاعات دیداری:
در دانشآموزانی که دارای اختلالهای یادگیری ویژه هستند، اطلاعات دیداری به شکل نابهنجار پردازش میشوند و این امر به مشکلات املا میانجامد.
-
اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی:
کودکان دارای ناتوانی یادگیری در انجام تکالیفی که نیازمند راهبردهای درونی و برنامهریزی هستند، بیشتر از کودکان عادی مشکل دارند.
-
خطا در ادراک حروف و واژهها:
این مشکل، طرز درک شدن را متأثر میسازد. کودکان با این ضعف در نحوهی درک شکل و شکلبندی حروف اختلال دارند. این موضوع به دلیل اختلال یا ضعف در دید یا چشم نیست، بلکه به دلیل مشکل در روشی است که مغز پیامهای منتقل شده از دستگاه بینایی را تعبیر و تفسیر میکند.
چنین کودکانی، مشکل در آزمونهای ادراک دیداری و مشکلات املا را نشان میدهند. آنها ممکن است حروف را روی هم بگذراند، آنها را وارونه بنویسند یا فاصلههای زیادی بین حروف بگذارند.
-
ضعف در مهارتهای حرکتی و دشواری در نگه داشتن تجارب تأثیرات بینایی:
ممکن است دانشآموز در انتقال ادراک حس از بینایی به حرکتی مشکل داشته باشد.
-
افت شنوایی:
در برخی از دانشآموزان در هنگام نوشتن املا و بیخبری معلم از وجود این افت باعث میشود بعضی از کلمات را جا بندازند و از کلاس عقب بیافتند دچار مشکلات املا بشوند.
-
دست برتری:
احتمال داشتن اختلالهای یادگیری ویژه در کودکان چپ دست 12 بار بیشتر از راست دستها است. احتمال قوی، دست برتری بر اثر ترکیبی از عوامل ژنتیک قبل از تولد و یادگیری ایجاد میشود.
-
تند گفته شدن املا:
تند گفته شدن املا توسط معلم، باعث کم دقتی در دانشآموزان و در نهایت مشکلات املا میشود.
منبع مقاله: اختلالهای یادگیری املا (ارزیابی و برنامه آموزش)، حمید علیزاده و بهروز کریمی.
برای تشخیص اختلال یادگیری میتوانید از مشاورههای خانم دکتر زهرا امیرآتشانی و دورههای دقت و تمرکز و اختلال یادگیری بهرهمند شوید.
برای رزرو مشاوره میتوانید با شمارههای زیر تماس حاصل نمایید و یا از لینک زیر اقدام به رزرو نوبت مشاوره خود نمایید:
22302092
22302093
22302095
دیدگاهتان را بنویسید