حریم خصوصی والدین و کودکان
زمان مطالعه: 6 دقیقه
صحبتهای سرکار خانم دکتر زهرا امیرآتشانی در برنامه صوتی از رادیو ایران.
پرسش مجری: همینطور که سبک تربیتی آدمها متفاوت است. برخی اعتقاد دارند که این حریم خصوصی خیلی تعریف خوبی در خانواده ندارد. فرزندان و پدر و مادر نباید خیلی حریم خصوصی داشته باشند.
بیشتر دربارهی حریم خصوصی زوجین صحبت شده است و خیلی کمتر پیش آمده است که دربارهی حریم خصوصی کودکان صحبت شود.
پاسخ دکتر امیرآتشانی: حریم خصوصی یک مقولهی بسیار مهم در خانواده است. ما حریم خصوصی اجتماعی هم داریم و تعریف آن چیست؟ یک محدودهای از عقاید، احساسات، رفتارها، ویژگیهای هر عضو خانواده که برای بقیهی اعضا آشکار نباشد یا اصلاً آشکار است ولی آن فرد راضی نباشد که دربارهی آن صحبت شود، حریم خصوصی تلقی میشود.
مثلاً ممکن است من یک ویژگی اخلاقی دارم که اعضای خانواده میدانند ولی من دوست ندارم که یک فامیل دیگری هم بداند. یا در فضای مجازی من بیایم دربارهی این موضوع صحبت کنم که فلان اخلاق را فرزندم دارد.
سرفصلهای این مقاله
- اینها مقولههایی است که در حوزهی حریم خصوصی قرار میگیرد.
- این موضوع به خاطر فرزندپروری اشتباه است.
- 1- حریم جسمانی:
- 2- حریم جنسی:
- 3- حریم ارتباطات:
- 4- حریم شخصیت:
- 5- حریم خلوت:
- برای پرورش هوش اخلاقی و هوش اجتماعی در فرزندان خود میتوانید از کتابهای زیر استفاده نمایید:
- باهوش خوشاخلاق (نسخه چاپی)
- باهوش خوشرو (نسخه pdf)
اینها مقولههایی است که در حوزهی حریم خصوصی قرار میگیرد.
پرسش مجری: حریم خصوصی والدین در مواجهه با بچهها چیست؟
پاسخ دکتر امیرآتشانی: مؤلفههای فرهنگی، اجتماعی، مذهبی تأثیرگذار است. در نوع قوانینی که ما برای حریم خصوصی خانواده میسنجیم و میگذاریم. ولی در کل هر نوع احساس، رفتار یا ویژگی که فرد داشته باشد. یکی از اعضای خانواده داشته باشد که باز تکرار میکنم آشکار نباشد یا تمایل نداشته باشد که آن را آشکار کنیم، حریم خصوصی میشود.
کودکان به خصوص وقتی که نوجوان میشوند به این موضوع اهمیت میدهند که پدر و مادر باید در بزنند و وارد اتاق شوند. حتماً پدر و مادر با اجازه باید به گوشی من فرزند دست بزنند.
ولی خیلی راحت این بچههایی که به حریم خصوصی اعتقاد دارند، دربارهی ارتباطشان با پدر و مادر خیلی از این حریمها را نه میشناسند و نه رعایت میکنند. مثلاً اتاق پدر و مادر که حریم خصوصی است.
مثلاً من در اتاقم هستم و دارم با خواهرم صحبت میکنم. آنقدری که من باید مواظب باشم که وقتی فرزندم در این حالت است. و با اجازهی او وارد اتاقش بشوم و حتی کنارش نایستم، زمانی که دارد گفتوگوی تلفنی انجام میدهد. ممکن است بعضی از بچهها این حریم را رعایت نکنند و فکر کنند که آنها فقط حریم خصوصی دارند و پدر و مادر حریمشان به صورت مشترک بین همه تقسیم شده است.
این موضوع به خاطر فرزندپروری اشتباه است.
اگر در خانوادهای این موردی پیش میآید، به خاطر این است که نوع فرزندپروری و قانونگذاری که در خانواده وجود داشته است، درست نبوده است. قرار نیست ما به نوعی حریم خصوصی را مطرح کنیم که انگار قانون است که مثلاً کودک نباید از این در رد شود. درست است که این قانون وجود دارد ولی وقتی این به سبک احترامگذاری اتفاق بیافتد در خانواده، خیلی زیبا میشود اینها را رعایت کرد.
فرزندان ما باید یک اتاق مجزا و اگر ندارند گوشهی خانه یا یک کمد یا یک فضای کوچک شخصی برای خود داشته باشند. داشتن یک فضای شخصی برای خودشان و اینکه دیگران احترام بگذارند وقتی که میخواهند وارد آن حوزه شوند، این میتواند به رشد شخصیت فرزندانمان کمک کند.
پرسش مجری: کودکانی را در عصر حاضر میبینیم که یک مقدار شاید به خاطر رفاقت بین والدین و فرزندان یک حرکتهایی مثل قدیم نیست و شاید از بین رفته است و شکلش تغییر کرده است. فرزند از چه زمانی باید حریم خصوصی را آموزش ببیند؟
پاسخ دکتر امیرآتشانی: شرایط خانوادهها با هم متفاوت است. یک وقتی من در شرایطی هستم که فرزندم دارد از درس مجازی استفاده میکند. و گوشی من دستش است و ناخودآگاه پیامی که از گوشی میآید را میخواند و شاید حساس شود و برود سراغ قسمتهای دیگر.
این موضوع را ما میتوانیم در خانواده بحث کنیم و صحبت کنیم. اگر ما در مورد پنج حریم در خانواده صحبت کنیم و قانون برای آن بگذاریم آن وقت وضعیتمان خیلی بهتر میشود
1- حریم جسمانی:
مثلاً اگر من دارم لباس عوض میکنم، فرزندم نباید وارد اتاق شود. در اتاق وقتی بسته است، باید در بزند چون من دارم لباس عوض میکنم.
برای فرزندمان حریم خصوصی را تعریف میکنیم که یک سری اعضای بدن هستند که به غیر از مادر و دکتر کسی نباید ببیند و شرایط را مطرح میکنیم.
2- حریم جنسی:
حریم جنسی است که بین پدر و مادر میباشد و حتماً باید حواسشان باشد که فرزندان در این فضا قرار نگیرند. حتی کودکی که تازه به دنیا آمده است هم نباید در این فضا قرار گیرد.
3- حریم ارتباطات:
خیلی از والدین نگران هستند که فرزندشان حرفهای خانه را به دیگران بگوید. ولی حریم ارتباطات یعنی آدرس را کودک یاد بگیرد که نباید به جایی بگوید. رمز اینترنت خانه را اگر بلد است به کسی نگوید.
پس باید به کودک یاد بدهیم که ما یک سری رمز و رازهایی داریم که فقط مخصوص خانواده است.
اگر اطلاعات خاص است، خیلی ساده از کودک مخفی کنیم و نه اینکه شرایط خاص ایجاد کنیم که کودک بیشتر هیجانی شود.
کنترل هیجانات کودکان از ۱۲ سالگی شکل میگیرد. قبل از آن کودک ممکن است هر چیزی که او را هیجان زده کند را بیان کند.
4- حریم شخصیت:
وقتی که ما در یک خانواده زندگی میکنیم خیلی از خصوصیات اخلاقی برای همدیگر آشکار میشود. قرار نیست این را همه جا بیان کنیم. و بازگو کردن آن در بیرون از فضای خانواده باعث از بین رفتن حریم شخصیت میشود.
5- حریم خلوت:
هر انسانی نیاز دارد چند دقیقه در روز برای خودش باشد. به این حریم خلوت احترام بگذارید. معمولاً مادرانی که فرزند زیر پنج سال دارند خیلی شاکی هستند از فرزندان به این دلیل که نمیتواند آرامش داشته باشند. در این شرایط پدران باید خیلی کمک کنند. هر فردی در هفته سه بار، سه تا بیست دقیقه اجازه دهید برای خودش باشد.
حریم خلوت داشتن حتی میتواند هر روز ده دقیقه باشد. کتابی بخوانیم یا فیلمی نگاه کنیم در هر صورت خودمان با خودمان از علاقهمان بهرهمند شویم و استفاده کنیم. این کار باعث میشود آرامش در خانواده بیشتر شود و حال دل مادر خوب باشد.
دیدگاهتان را بنویسید