تقویت حافظه فعال با استفاده از بازی
زمان مطالعه: 4 دقیقه
صحبتهای سرکار خانم دکتر زهرا امیرآتشانی در برنامه تلوزیونی به خانه برمیگردیم از شبکه پنج سیما.
صحبتهای مجری: ممکن است برای خیلی از افراد این موضوع پیش بیاید که دفترچه تلفن خود را باز کنند و به دنبال یک شماره باشند. اما آن را پیدا نکند و با دوست خود تماس بگیرند و از او بخواهند که شماره را برایشان بخواند.
در این زمان اگر کاغذ و خودکار در دسترس نباشد، شماره را به حافظه خود میسپارند. اگر پس از پایان تماس، شماره را به یاد داشته باشند، یعنی حافظه فعال آنها بالاست؛ اما اگر فراموش کرده باشند، یعنی نیاز به تقویت حافظه فعال دارند.
حافظه فعال با حافظه کوتاهمدت متفاوت است. این تفاوت مربوط به این است که زمانی که ما اطلاعات را در مغز خود نگه میداریم و میخواهیم کار پیچیدهای بر روی آن اطلاعات انجام بدهیم، دیگر بحث حافظه فعال در اینجا مطرح میشود.
ما در حافظه کوتاهمدت صرفاً اطلاعات را نگه میداریم و در حافظه بلندمدت نیز اطلاعات را تنها برای زمان طولانی نگه میداریم.
حتی زمانی که میخواهیم دربارهی آینده پیشبینی کنیم، از اطلاعات گذشته خود استفاده میکنیم و تجزیه و تحلیل میکنیم. و آینده را پیشبینی میکنیم و یا برای امروز خود تصمیم بگیریم، این مسائل مربوط به حوزه حافظه فعال است.
پرسش مجری: آیا حواسپرتی ارتباطی با حافظه فعال دارد؟
پاسخ خانم دکتر امیرآتشانی: چون به انجام فعالیت ربط پیدا میکند به حافظ فعال مربوط است. اما دلیل تمام حواسپرتیهای ما به حافظه فعال مربوط نیست.
سرفصلهای این مقاله
ما دو نوع حواسپرتی داریم:
- یک نوع به دلیل نقص دقت و تمرکز و توجه است که به حافظه فعال مربوط میشود.
- اما یک زمانی حواسپرتی ما بر اثر مشکلات هیجانی است، مانند: خستگی، اضطراب و مشکلات اینگونه و این موارد ارتباطی با حافظه فعال ندارند.
پرسش مجری: چه عواملی میتواند حافظه فعال ما را کاهش و یا افزایش دهد؟
پاسخ خانم دکتر امیرآتشانی: برای افزایش حافظه فعال میتوان از بازی استفاده کرد که در جلسات قبل به آنها اشاره شده است.
اما عواملی که باعث کاهش حافظه فعال میشوند:
حافظه فعال یکی از مهارتهای اجرایی است که مربوط به لُب پیشانی مغز است. زمانی که کودک ما زمین میخورد و ضربه میخورد. اگر قسمت پیشانی آسیب ببیند میتواند بر روی حافظه فعال فرد تأثیر بگذارد. ضربههای که مخصوصاً در قسمت پیشانی فرد، مواد سمی، داروها، سرب محیط و ژنتیک نیز در کاهش حافظه فعال تأثیر میگذارد.
پرسش مجری: آیا استفاده بزرگسالان و کودکان متفاوت است؟
پاسخ خانم دکتر امیرآتشانی: بله کاملاً با یکدیگر متفاوت است. پژوهشی در این زمینه انجام شده است و با عکسبرداری از مغز بررسی کردهاند و مشاهده کردهاند زمانی که کودکان و نوجوانان از حافظه فعال خود استفاده میکنند قسمت پیشانیشان فعال میشود. اما زمانی که بزرگسالان از حافظ فعال خود استفاده میکنند، نقاط مختلفی از مغز فعال میشود.
این پژوهش نشان میدهد که بزرگسالان راحتتر از کودکان و نوجوانان از حافظه فعال خود استفاده میکنند. و نکته ارزشمند این است که استفاده از حافظه فعال برای کودکان کمی سختتر است. به دلیل اینکه تنها از یک قسمت از مغز خود استفاده میکنند.
به همین جهت خیلی وقتها حافظه فعال کودک قوی نیست، اما پدر و مادر این موضوع را به لجبازی کودک ربط میدهند.
حافظه فعال در سنین مختلف متفاوت است: از ۶ ماهگی شروع میشود. در ۶ تا ۱۲ ماهگی برای رشد آن از بازیهای علت و معلولی استفاده میکنیم. مانند: جغجغه (با حرکت جغجغه صدای آن تولید میشود)، یک ماشین را میکشیم تا حرکت کند. یا وسیلهای را تکان میدهیم تا نور داشته باشد.
از ۱۲ ماهگی به بعد، یعنی زمانی که کودک شروع به حرکت میکند. بازی که قایم کردن یک شی هست را انجام میدهیم. مثلاً بر روی یک وسیله پارچه میاندازیم که کودک پارچه را بردارد و آن شی را ببیند.
از زمانی که کودک بتواند صحبت کند، بازی برای حافظه فعال به صورتی که با انجام دستورالعمل همراه باشد، انجام میگیرد.
در جلسات بعدی این برنامه در رابطه با تأثیر معلمین بر افزایش حافظه فعال صحبت خواهد شد.
دیدگاهتان را بنویسید