فعالیتهایی برای آموزش گوش دادن به کودکان (فایل شماره 2)
این مطلب ادامه فعالیتهایی برای آموزش گوش دادن (فایل شماره 1) است.
سرفصلهای این مقاله
۳– درک واژهها و مفاهیم
آموزش گوش دادن به کودکان مستلزم این است که دانش آموز گنجینهای از واژگان شنیداری را کسب کرده باشد. دانشآموز باید نام اشیا، اعمال، کیفیات و مفاهیم انتزاعیتر را بتواند درک کند. تدریس واژههایی که معنای لغوی اولیهای را در خود دارند (نظیر اسامی، افعال، صفتها و قیدها) سادهتر از تدریس واژههای ساختی یا نقش نماها (نظیر حروف اضافه و حروف تعریف) است که ارتباطهای داخل جملهها را نشان میدهند.
الف- نام اشیا: با استفاده از اشیای واقعی نظیر توپ، مداد یا عروسک به دانشآموزان کمک کنید تا اسامی را درک کنند.
ممکن است مجبور شوید با مبالغه و حرکات بیانگر به دانش آموز دچار اختلال شدید دریافتی کمک کنید تا معنی واژهای را که نماد شیئی است، درک کند.
ب- معانی افعال: تدریس مفهوم فعل دشوارتر از اسم است. میتوان افعالی نظیر پریدن، نشستن و راه رفتن را عملاً به نمایش گذاشت.
پ- تصاویر: تصاویر برای تقویت و مرور گنجینه واژگانی که به کودک آموخته شده مفید است.
ت- مفاهیم صفتها: واژههایی را که توصیف کننده اشیا هستند میتوان با ایجاد متضاد آن خصوصیت تدریس کرد. به طور نمونه زبر و نرم، زیبا و زشت، کوچک و بزرگ، گرم و سرد. از اشیای عینی و نیز تصاویر میتوان در تدریس صفات کمک گرفت.
ث- گسترش مفاهیم: اگر تجربهها را با اشیا بیامیزید، میتوانید به دانشآموز برای درک مفهومی فراتر از خود شی کمک کنید. به طور مثال، هنگام یادگیری مفهوم صندلی ممکن است به دانشآموز یک صندلی آشپزخانه، یک صندلی چرخان، یک صندلی تاشو، یک صندلی سفری، یک صندلی آرایشگاهی و یک صندلی راحتی را نشان دهید. دانش آموز به کمک تجربههایی که از صندلیهای متفاوت به دست میآورد، مفهوم صندلی را گسترش میدهد.
ج- طبقه بندی اشیا: میتوان حتی اشیا را در طبقه بندی گسترده تری قرار داد و برچسب آن را با کلمهای مشخص کرد. به طور مثال، کلمه خوراکی نه تنها به غذایی خاص بلکه به همه خوردنیها اطلاق میشود. بنابراین به دانشآموز میتوان اشیایی را که «خوراکی هستند» آموزش داد و میتوان از او خواست هر چیزی را که فکر میکند «خوراکی نیست» از آن طبقه بردارد.
۴- درک جمله
درک جمله دشوارتر از درک واژه است. بعضی از دانش آموزان دچار ناتوانیهای یادگیری نیاز به تمرینی سازمان یافته برای درک جملهها دارند.
الف- دستورالعملها: دستورالعملهای ساده را به صورت جملههایی بگویید که برای دانش آموز تجربههای لازم را برای درک جمله فراهم میکنند. مثلاً بگویید: «آن دستمال آبی را به من بده» یا «کتاب را روی میز بگذار».
ب- پیدا کردن تصویر: چند تصویر را در یک ردیف بچینید. یکی از آنها را با یک جمله توصیف کنید و از دانش آموز بخواهید به تصویر صحیح اشاره کند. میتوان این تمرین را با اضافه کردن تعداد جملهها هنگام توصیف تصویر دشوارتر کرد.
پ- نقش نماها: واژههای ساختی یا نقش نماها ارتباطهای ساختاری بین اجزای جمله و معنی دستوری آن را برقرار میکنند. نقش نماها عبارتاند از: معرفهای اسمی، فعلهای کمکی، کلمات تبعی، حروف ربط، حروف اضافه و واژههای پرسشی. این واژهها را نمیتوان به تنهایی تدریس کرد، آنها را باید در داخل جمله یا عبارت درس داد.
میتوان واژههایی نظیر رو، زیر، پشت، جلو، بالا، پایین، کنار و داخل را با قرار دادن اشیا در داخل جعبه یا زیر صندلی و غیره تدریس کرد، البته باید عبارت کامل برای دریافت معنی تکرار شود.
ت- معماها: از دانش آموزان بخواهید به جملهای گوش کنند و کلمهای بگویند که به طور کامل آن جمله را توصیف میکند. به طور مثال، برای واژه سورتمه میتوان گفت «دارم به واژهای فکر میکنم که هر وقت بخواهیم از تپهای برفی پایین بیاییم از آن استفاده میکنیم».
۵- درک شنیداری
این مهارت مشابه مهارت درک مطالب خواندنی است؛ البته از طریق شنیدن اطلاعات بیشتری دریافت میشود تا از طریق خواندن. تفکر، عنصری اساسی در درک شنیداری است.
الف- اجرای دستورالعملها: دستورالعمل ساختن چیزی را پشت سر هم بخوانید. دانش آموز باید با موادی که قبلاً آماده کردهاید با توجه به دستورالعملهای خوانده شده مرحله به مرحله آن شی را بسازد.
ب- درک توالی رویدادها: داستانی بخوانید و از دانش آموز بخواهید تصویر رویدادهای گوناگون آن را به ترتیبی که در داستان اتفاق افتاده بچیند.
از مجموعههای تصویری نظیر نوار فیلمهای کمدی نیز میتوان برای نشان دادن رویدادهای داستان کمک گرفت. همچنین میتوان تصویرها را در هم ریخت و از دانش آموز خواست آنها را بر اساس نظم زمانی مرتب کند.
پ- گوش دادن به جزئیات: داستانی برای کودک بخوانید و درباره جزئیات داستان از او سوال کنید. عبارت پرسشی شما ممکن است به صورت سوالهایی با جواب درست/نادرست و چه کسی، چه چیزی، چه موقع، کجا و چگونه باشد.
در نوع دیگری از تمرین جزئیات میتوان مطالبی را درباره موضوعی نظیر چگونگی مراقبت از یک حیوان خانگی جدید خواند و سپس از دانش آموزان خواست تمام کارهای لازم برای مراقبت از حیوان را فهرست کنند.
برای بهبود دقت شنیداری در کودکان بر روی لینک زیر کلیک کنید:
این بچه اصلا حرفهای منو نمیشنوه!
ت- گرفتن اصل مطلب: داستانی کوتاه اما جدید را که دانش آموزان به آن آشنایی ندارند، بخوانید و از آنها بخواهید عنوان مناسبی برای داستان انتخاب کنند یا داستانی بخوانید و از دانشآموزان بخواهید یکی از سه گزینه را برای عنوان انتخاب کنند.
ث- استنتاج و نتیجه گیری: قسمتی از داستانی را که دانش آموزان به آن آشنایی ندارند، بخوانید. در نقطهای حساس و هیجانی خواندن داستان را متوقف کنید و از دانش آموزان بخواهید اتفاقات بعدی را حدس بزنند. یا اینکه داستانی را بخوانید که دانشآموز دیگری شروع کرده و در آن توضیح داده است که نویسنده نمیداند چگونه به آن پایان بدهد. آن وقت از دانش آموز بخواهید بگوید چه پایانی برای داستان بهتر است.
۶- گوش دادن منتقدانه
منظور از خوب گوش دادن این است که هم مطلب شنیده شده درک شود و هم توانایی انتقاد و قضاوت و ارزشیابی از گفتهها حاصل گردد.
الف- تشخیص غیرممکنها: داستان کوتاهی بخوانید که کلمه یا عبارتی دارد که با داستان هماهنگ نیست. از دانش آموز بخواهید بگوید کدام قسمت مضحک یا احمقانه است. به طور مثال، «سراسر شب در وسط روز باران آمد» یا «در اواسط شب خورشید با روشنی تمام میدرخشید».
ب- گوش دادن به آگهیها: از دانش آموز بخواهید به آگهیهای تبلیغاتی گوش دهد و ببیند چگونه آگهی کننده سعی میکند شنوندهها را به خرید محصولات ترغیب کند. نوجوانان از کشف فنون تبلیغات لذت میبرند.
پ- خطاهایم را تصحیح کن: ضمن تعریف کردن داستانی، تصاویری را روی تابلو بچسبانید. بین آنچه میگوئید و آنچه روی تابلو قرار میدهید طبق طرح قبلی خطاهایی مرتکب میشوید. از دانش آموز بخواهید به داستان گوش دهد و اشتباهات شما را تصحیح کند.
۷- گوش دادن به داستان
خواندن داستان راهبرد مفیدی برای پایه ریزی تجارب زبان شفاهی است. خواندن مکرر داستان برای گروه کوچکی از کودکان دچار مشکلات زبان میتواند به آنها در اکتساب زبان، شکلگیری دستور زبان و یادگیری ساختار داستان کمک کند.
الف- برای گروه کوچکی متشکل از ۵ تا ۷ کودک داستانهایی را به طور مکرر (حداقل روزی یک بار) بخوانید.
ب- برای حداکثر رساندن درک کودکان ضمن خواندن داستان از راهبردهایی (مثل استفاده از ایما و اشاره) برای تمرکز آنان روی مطلب اصلی استفاده کنید.
پ- با طرح پرسشهای مناسب با سطح زبانی هر یک از کودکان آنها را درگیر داستان کنید.
ت- کتابهای پیش بینی پذیر را انتخاب کنید (کتابهایی که الگو، آواز یا ترجیع بندی دارند) و با صدای بلند بخوانید. کودکان را ترغیب کنید ترجیعبندها را تکرار کنند.
ث- کتابهایی انتخاب کنید که تصاویر و مثالهای خوبی دارند (کتابهایی که تصاویر و مثالهایش با متن داستان ارتباط نزدیک دارد) و با صدای بلند بخوانید.
ج- در سرتاسر داستان از دانش آموزان سوالهایی بکنید که دانش آموزان را به تفکر و تعمق وا دارد.
چ- داستانهای محبوب دانشآموزان را بارها و بارها بخوانید و به کودکان اجازه دهید به نوار آن گوش دهند و در ضمن داستان را در طول کتاب پیگیری کنند.
ح- با استفاده از انواع طرحها و مواد قابل دستکاری، امکان پیگیری فعالیتها را فراهم آورید.
میتوانید اختلال یادگیری و دقت و تمرکز در فرزندان خود را از طریق مشاوره و تستهای خانم دکتر زهرا امیرآتشانی ارزیابی بفرمایید.
برای رزرو مشاوره میتوانید با شمارههای زیر تماس حاصل نمایید و یا از لینک زیر اقدام به رزرو نوبت مشاوره خود نمایید:
22302092
22302093
22302095
دیدگاهتان را بنویسید