درمان اختلال خواندن توسط معلم
بیشتر دانشآموزان دچار ناتوانیهای یادگیری مشکلاتی در خواندن دارند. ضعف در خواندن به مشکللات متعدد دیگری منتهی میشود. فرصتهای استخدام برای دانشآموزان دچار ناتوانیهای یادگیری که در خواندن و در کل پیشرفتهای تحصیلی ضعیفاند، کاهش مییابد.
افراد دچار این اختلال کلافه کننده، در تشخیص حروف و واژهها و تفسیر اطلاعاتی که به صورت چاپی به آنها ارائه میشود، بینهایت مشکل دارند. بسیاری از افراد دچار نارساخوانی در کارهای دیگر هوشمندانه عمل میکنند. مثلاً ممکن است در ریاضیات یا مسائل مربوط به روابط فضایی مهارت بسیار خوبی داشته باشند.
سرفصلهای این مقاله
درمان اختلال خواندن|راهبردهای تدریس
روشها و مواد تعیین شده برای پیشرفت خواندن دانشآموزان عادی را میتوان با دانشآموزان دچار ناتوانیهای یادگیری منطبق کرد. این انطباقها شامل افزایش دفعات تکرار، اختصاص وقت بیشتر برای تکمیل کار، ارائهی مثالها یا تمرینهای بیشتر، مرور کردن به دفعات بیشتر، عرضهی کار به طور آهستهتر، گسترش اطلاعات قبلی، تمرین بیشتر برای گسترش واژگان و انتخاب کتابها و موارد استانداردی متفاوت از کتابها و موادی است که قبلاً دانشآموز به کار گرفته است.
درمان اختلال خواندن|راهبردهای بهبود تشخیص کلمه
ایجاد آگاهی واجی
کودکی که شروع به یادگیری خواندن میکند باید در وهلهی نخست از صداهای واژههای زبان آگاه شود. راهبردهای تدریس آگاهی واجی از جمله یادگیری شمردن صداهای موجود در کلمه، تعداد صداها و هجاها در هر کلمه و تشخیص واژههای قافیهدار.
روشهای آوایی
دو رویکرد آوایی وجود دارد: ترکیبی و تحلیلی.
در آواشناسی ترکیبی نخست حروف به صورت مجزا همراه با صدای آنها تدریس میشود. سپس ترکیب کردن این عناصر واجی منفرد با یکدیگر برای ساختن کلمه تدریس میشود.
در آواشناسی تحلیلی کل کلمههایی که الگو صدا و املای ثابتی دارند به دانشآموزان تدریس میشوند و سپس تحلیل عناصر واجی تشکیل دهندهی کلمه به دانشآموزان آموخته میشود.
استفاده از مجموعههای زبان شناختی
مجموعههای زبان شناختی از رویکردهای آواشناسی تحلیلی استفاده میکنند. دانشآموزان واژههایی را که الگوهای املایی با قاعدهای دارند، یاد میگیرند و به تعمیم عناصر درون واژهها میپردازد.
درمان اختلال خواندن|راهبردهای بهبود روانخوانی
افزون بر بازشناسی درست واژهها، خوانندگان باید مطالب را سریع و روان بخوانند. در غیر این صورت، خواندن غیر طبیعی و ناخوشایند میشود و خواننده معنی مطالب را درک نمیکند. در اینجا باید برای درمان اختلال خواندن اقدام کرد.
خواندن مکرر
خواندن مکرر راهبردی است برای درمان اختلال خواندن که در آن به دانشآموز تمرینهایی تکراری داده میشود تا بتواند روانتر بخواند. واضح است که آهسته و با مکث خواندن موجب میشود خواننده بتواند بیشتر واژههای متن را به درستی تشخیص دهد، اما این کار به روانخوانی منتهی نمیشود. در این روش، متنی با 50 تا 200 کلمه نسبتاً همسطح از نظر دشواری انتخاب میشود که خواننده بیشتر واژههای آن را میتواند تشخیص دهد. میزان درستی واژهها و سرعت خواندن معمولاً بعد از هر بار خواندن به دانشآموز گفته میشود و تمرین روزانه نیز توصیه میشود.
کتابهای پیشبینی پذیر
کتابهای پیشبینی پذیر شامل الگوها یا ترانههایی است که بخشهایی از آن بارها تکرار میشود. بسیاری از آنها بر مبنای قصههای مردمی و قصههای پریان نوشته شده است. کتابهای پیشبینی پذیر شیوهی بسیار خوبی برای درگیر کردن فعالانهی کودکان با داستان و درمان اختلال خواندن است.
روش تاثیر عصب شناختی
رویکرد دیگر برای بهبود روان خوانی دانش آموزان دچار ناتوانیهای شدید خواندن و درمان اختلال خواندن، تاثیر عصب شناختی است. در این روش دانش آموز و معلم به اتفاق با یک آهنگ و یک سرعت میخوانند. دانش آموز کمی جلوتر از معلم مینشیند و هر دو با هم از روی کتاب میخوانند. صدای معلم از فاصلهی نسبتاً نزدیکی به گوش دانش آموز میرسد. دانش آموز ضمن خواندن با معلم کلمات را از روی کتاب ردگیری میکند. گاهی ممکن است صدای معلم بلندتر و سریع تر از دانش آموز باشد و گاهی ممکن است برعکس باشد و یا با مختصر تاخیری بعد از او بخواند.
در این روش، دانش آموز قبلاً متن را نخوانده و هیچ آشناییتی با آن ندارد. هدف این است که در زمان معینی تعداد صفحات بیشتری بخواند، قبل از آن که دانش آموز احساس خستگی کند. نظریهی زیربنایی این روش آن است که فرآیند شنیداری از پسخوراند صدای خود خواننده و صدای شخص دیگری که با او همان مطالب را میخواند، به فرآیند یادگیری جدید منتهی میشود.
در روش همراه خوانی نیز فرآیند مشابهی روی میدهد. کودک ضمن گوش دادن به داستانی که از ضبط صوت پخش میشود، همراه با آن به خواندن متن میپردازد.
اگر فرزند شما دچار نارساخوانی است و در روان خوانی دچار مشکل است باید برای درمان اختلال خواندن او اقدام کنید. یک روش علمی به نام (چند حسی فرنالد) وجود دارد که میتواند خیلی به شما کمک کند.
زمانی که میبینیم یک کلمه را فرزندمان نمیتواند بخواند مثل «داروخانه»، میآییم و یک قصه در رابطه با داروخانه برای او تعریف میکنیم و چندین بار کلمه «داروخانه» را در داخل قصه تکرار میکنیم.
بعد از اینکه قصه ما تمام شد، میگویم که حالا برویم سراغ کلمه «داروخانه» و با صدای بلند همینطور که داریم کلمه را میگوییم، «داروخانه» را مینویسیم.
بعد از اینکه این کلمه را بزرگ نوشتیم، حالا داخل یک دفتر یا اگر تخته سیاهی داریم روی آن مینویسیم. مرحله بعدی از کودک میخواهیم که کلمه را بلند بخواند و با انگشتانش روی کلمه را ردیابی کند. یعنی دقیقا انگشتش را بگذارید روی صفحه و همینطور که دارد میخواند کلمه را با انگشتش ردیابی کند.
این مراحل به روان خوانی کودک کمک شایانی میکند.
بعد از این مرحله کودک توانسته است کلمه «داروخانه» را نحوه نوشتن آن را ببیند و بخواند. بعد از کودک میخواهیم که خودش یک بار کلمه «داروخانه» را بنویسد و همینطور بلند بلند هم بخواند. در مرحله آخر فقط از کودک میخواهیم آن کلمهای را که نوشته است، بلند بخواند.
این شیوه تمام حواس کودک را تقریباً درگیر میکند و باعث میشود با انگیزه، کلمات سخت را هم یاد بگیرد و راحت بخواند.
درمان اختلال خواندن|راهبردهای بهبود درک مطلب
همراه با یادگیری تشخیص واژگان، کودکان باید متن را بفهمند و با آن تعامل داشته باشند. در این بخش راه کارهایی در خصوص این موضوع و درمان اختلال خواندن به شما عزیزان داده میشود.
فعال کردن دانش پیشین
راهبردهای زیر دانش آموزان را آگاه میکند که دانش پیشین وی برای درک مطلب و کسب تجربه ضرورت دارد.
روش تجربه زبان
روش تجربه زبان روشی است که بر پایهی دانش و زبان دانش آموز بنا میشود و اشکال گوناگون زبان گوش دادن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن را به یکدیگر پیوند میدهد.
در این روش از تجربهها و زبان خود کودک به منزلهی مواد خام سود میجوید. دانش آموز داستانهایی را به کودک دیکته میکند و بر پایهی همین داستانها، آموزش خواندن شکل میگیرد. از طریق رویکرد تجربهی زبان است که دانش آموزان به اندیشهها و تصوراتی در مورد مطالب نوشتن نایل میشوند.
معنی دادن به واژهها و مفاهیم
برای اینکه خواندن ثمری داشته باشد، خوانندگان باید معنی واژهها و مفاهیم را بدانند. هر چه دانش آموزان بیشتر بخوانند، بیشتر به معانی واژهها و زبان پی میبرند. بنابراین برای پی ریزی گنجینهی واژگان کودک و درک او از واژهها لازم است از راهبردهایی سود جوییم.
دانش واژگانی و توانایی فهم مفاهیم کلمهها، ارتباط نزدیکی با پیشرفت خواندن و درمان اختلال خواندن دارد. محدود بودن دانش واژگانی به درک مطلب آسیب جدی میزند. افزون بر این، هر چه واژهها انتزاعیتر شوند، فهم مفهوم نیز دشوارتر میشود.
از آنجا که زبان نقشی عمده در رشد و گسترش مفاهیم دارد، مشکلات زبان احتمالاً منعکس کنندهی اختلال در تواناییهای مفهومی است و گسترش واژگان را محدود میکند. دانش آموزانی که مفاهیم اندک، غیر دقیق و نادرست در ذهن دارند به زحمت ممکن است مطالبی را که میخوانند، درک کنند و نیازمند درمان اختلال خواندن هستند.
گسترش گنجینهی واژگانی
فعالیتهای زیر برای گسترش گنجینهی واژگانی طراحی شده است:
1- روشن نمودن معانی چندگانهی واژه
با روشن نمودن معانی چندگانهی هر یک از واژهها از طریق مراجعه به فرهنگ لغت، تمرین کامل کردن جملهها و بحثهای کلاس، معلم میتواند برای آگاه شدن از معانی گوناگون یک واژه به دانش آموزان و درمان اختلال خواندن کمک کند.
2- تدارک تجربههای عینی
برای ایجاد گنجینهی واژگان و گسترش مفاهیم، دانش آموزان نیاز به تجربههای عینی با واژهها دارند. در نخستین گام باید امکان تجربههای مقدماتی با مفاهیم واقعی را برای دانش آموزان فراهم نمود. در گام بعدی باید دانش آموزان را ترغیب و کمک کرد تا به نتیجه گیری از تجارب خود بپردازند. ضمن رسیدن تدریجی دانش آموزان به مراحل پیشرفتهتر، معلمها میتوانند مهارتهای طبقه بندی، خلاصه کردن و تعمیم دهی آنها را تقویت کنند.
3- کشف منابع واژگانی
از آنجا که گنجینهی واژگانی افراد به تدریج طی دورههای گوناگون زندگی ساخته میشود، دانش آموز میتواند از طریق تلویزیون، ورزش، روزنامه و … جنبههایی از زندگی را تجربه کند و به واژههای جدید دست مییابد از این طریق به درمان اختلال خواندن خود کمک میکند.
4- گسترش واژگان از طریق طبقه بندی
شیوهی دیگر یادگرفتن واژگان جدید برای درمان اختلال خواندن ارتباط دادن آنها به کلمات آشنا است و گسترش بسیاری از واژگان به این روش صورت میگیرد. برای بسط و گسترش عمودی گنجینهی واژگانی به یکی از واژههای آشنا، آن را به مقولههایی که در آن طبقه قرار میگیرد، تقسیم میکنیم.
میتوانید اختلال یادگیری و دقت و تمرکز در فرزندان خود را از طریق مشاوره و تستهای خانم دکتر زهرا امیرآتشانی ارزیابی بفرمایید.
برای رزرو مشاوره میتوانید با شمارههای زیر تماس حاصل نمایید و یا از لینک زیر اقدام به رزرو نوبت مشاوره خود نمایید:
22302092
22302093
22302095
دیدگاهتان را بنویسید