بازی برای کودکان دارای اختلال خواندن | بازی تقویت مهارت خواندن دانشآموزان
عمل خواندن در نگاه اول ساده به نظر میرسد. واژهها دارای معنا هستند. بنابراین خواندن ترجمان مستقیم نمادها به فکر کردن یا گفتار است، اما در واقع این کار به این سادگی هم نیست. خواندن در اصل فرآیند شگفتآوری است که در آن فعالیتهای شناختی زیادی باید به طور همزمان عمل نمایند و مشکل در این زمینه میتواند به دلیل اختلال خواندن باشد.
برخی از مؤلفان، بر این عقیدهاند که خواندن یک فرآیند رمزگشایی است و کودکان زمانی این توانایی را کسب میکنند که پیوند میان نمادهای نوشتاری و اصوات گفتاری را یاد گرفته باشند. به عبارت دیگر خواندن عبارت است از تبدیل نمادهای نوشتاری به نمادهای صوتی معادل آنها. مشکل در امر تبدیل نمادهای نوشتاری به صوتی، منجر به اختلال خواندن میشود.
اما مؤلفان دیگر معتقداند که خواندن چیزی بیش از یک فرآیند رمزگشایی است و اعتقاد دارند که این کار به معنای کسب مفهوم از یک متن است. خواندن عبارت است از ارتباط کلی فرد با اطلاعات نمادی، اطلاعاتی که با علائم و نشانهها القا میگردد و معمولاً بر جنبه ادراک و فهم بصری یادگیری اطلاق شده است.
سرفصلهای این مقاله
تعریف اختلال خواندن
اختلال خواندن یا نارسـاخوانی اصطلاحی اسـت که به مشـکل در اکتسـاب و پردازش زبان اشـاره دارد. افراد مبتلا به نارسـاخوانی در ارتبـاط دادن حروفـی کـه در صفحـه میبیننـد بـا صداهایـی کـه تولیـد میکننـد، مشـکل دارنـد. در نتیجـه، خوانـدن بـرای آنهـا بـه یک فرآینـد آهسـته، پر زحمـت و غیـر روان تبدیل میشـود.
مشـکلات در خوانـدن و اختلال خواندن حتـی قبـل از یادگیـری خواندن شـروع میشـود. کودکان کودکسـتانی ممکن اسـت مانند همسـالان خـود نتواننـد حـروف را تشـخیص دهند و بنویسـند. افـراد مبتلا به نارسـاخوانی ممکن اسـت در دقت و املا نیـز مشـکل داشـته باشـند. همچنین ممکن اسـت از فعالیتهایـی که نیاز بـه خواندن دارنـد، اجتناب کنند.
برای اینکه افراد در بزرگسالی خوانندههای توانمندی بشوند، باید پنج مهارت کلی را کسب کنند:
-
روانی:
خوانندگان توانا، کلمهها را به سرعت تشخیص میدهند. آنها به راحتی میخوانند، زیرا رمزگشایی (تبدیل کلمات چاپ شده به زبان گفتاری) را به اندازهای تمرین کردهاند که به صورت خودکار درآمده است.
-
دانش جهانی:
خوانندگان توانا در ساختن معنی آنچه میخوانند، از دانش جهانی یا معلومات عمومیشان استفاده میکنند. آنها کاری فراتر از یک معنای متن انجام میدهند و سعی میکنند آنچه را تجربه کردهاند، تطابق دهند. این موضوع در افراد با اختلال خواندن نیازمند بهبود است.
-
استفاده از راهبرد انعطافپذیری:
خوانندگان توانا، برای درک آنچه میخوانند، سرعت خواندشان را تنظیم میکنند. وقتی که آنها با کلمات ناآشنا یا دشوار مواجه میشوند، سرعت خواندنشان را کاهش داده و دقیقتر میخوانند.
-
انگیزش:
خوانندگان توانا به خاطر آنچه که از طریق خواندن به دست میآورند، میخوانند. آنها ممکن است از طریق خواندن، اطلاعات تازهای به دست آورند، هدف اصلی یک داستان را بفهمند یا از انجام کارهای ناخوشایندی مانند کارهای خانه اجتناب کنند.
-
خواندن مستمر:
خوانندگان توانا نه تنها مهارتهای اساسی را یاد میگیرند، بلکه به طور دائم میخوانند. آنها به مرور در اثر خواندن مستمر در خواندن، ماهرتر و ماهرتر میشوند و این کار فعالیتی مادامالعمر برای آنها میشود. افرادی که دچار اختلال خواندن هستند، باید به مطالعه و خواندن بیشتر توجه ویژهای داشته باشند.
اگر فرزند شما در درک مطالبی که میخواند، مشکل دارد بهتر است بازی زیر را با او انجام بدهید:
بازی آن به این صورت است که یک کتاب قصهای که ساده است را بردارید و هر دو جمله یا سه جملهای که خودش بلند میخواند را برای شما تعریف کند.
این کار باعث میشود که درک خواندن و اختلال خواندن آن بهتر بشود. فقط حواستان باشد که مداوم ایراد نگیرید. مثلاً به جای اینکه بگویید «این چیزی که داری میگی اشتباه است و باید اینطوری بگویی و درک آن به این صورت است»؛ به جای آن بگوید «راست میگی! من فکر کردم اونجوریه».
وقتی نظر خودتان را میگویید، به کودک فرصت میدهید تا بیشتر فکر بکند و به متن و محتوایی که میخواند، دقیقتر فکر کند.
بازی برای کودکان دارای اختلال خواندن
تکرار قافیه شعرها
گاهی کلمه هم قافیه را نگویید و از کودک بخواهید آن کلمه را بگوید. به طور مثال: پاییزه پاییزه برگ درخت …
واژههای قافیهدار
برای واداشتن کودک به فکر کردن میتوان پرسید: آیا تا حالا دیدهاید که یک قلاب کتابی را ببوسد؟ یا آیا تا حالا مادربزرگ را دیده که لباس خواب را ببوسد؟
اینها همه روشهایی لذتبخش برای آگاهی از نظام صوتی است که بهبود اختلال خواندن را به همراه دارد.
تفکیک صداها در واژهها
برای کمک به کودکان در تشخیص صداهای موجود در کلمههای گفته شده، کارتی را که تصویری بر آن است که اسمش کلمه کوتاه محسوب میشود، جلوی کودک بگذارید. یک مستطیل هم زیر تصویر بکشید و آن را به تعداد واجهای موجود در کلمه تقسیم کنید. از کودک بخواهید اسم تصویر را آرام بگوید. هر صدایی که تلفظ میشود روی یکی از مستطیلها یک ضربه بزنید.
شمارش صداها
چیزهایی مثل چوبهای بستنی یا چوب معاینه حلق تهیه کنید. روی کارت کلمه کوتاه را همراه با تصویر مصداق آن بنویسید. کلمههای دیگری را با همان تعداد حروف از نظر صداها به طور مثال (کار / شاد) به کار ببرید. برای شمارش صداها کلمه را آرام بگوید و از کودک بخواهید با ضربه زدن برای هر صدا، تعداد صداهای آن را بشمارد. تعدادی از کارتها را میتوان هم با تصویر و هم با کلمه درست کرد و تعدادی دیگر را فقط با تصویر. این بازی به بهبود اختلال خواندن کمک میکند.
معماهای قافیه دار
معلم مجموعهای از کلمات را انتخاب میکند که یکی هم قافیه با سر و بقیه هم قافیه با چانه باشد. معما به گونهای طرح میشود که جواب آن یا هم قافیه با سر باشد یا با چانه. کودک به عضوی از بدن خود که هم قافیه با جواب معماست، اشاره میکند. به طور مثال (وقتی پرندگان گرسنه هستند میخورند؟) کودکان به چانهشان اشاره میکنند زیرا هم قافیه با دانه است.
این تمرین را با بخشهای دیگر بدن، کلمههایی که هم قافیه با دست یا زانو یا بازو و یا ساق پا هستند، تکرار کنید تا در بهبود اختلال خواندن سریعتر پیش بروید.
جایگزین کردن صدا
به جای ب بگیم پ
به جای چ بگیم ژ و ….
حذف صداها
مثال: بگو توپ؛ حالا آن را بدون ت بگو.
بگو انبوه؛ حالا آن را بدون ن بگو.
تشخیص صداهای اول کلمه
مثلاً (فضانورد، کوه و دوچرخه) به کودک گفته میشود، سپس او باید بگوید کدام کلمه اولش مثل کلمه اول، کلمه کاج است.
از دانشآموز بخواهید فکر بکند چه کلماتی اولش مثل اول کلمه تاب است. تصاویر کلماتی را که اولش مثل اول کلمه تاب است یا تصاویر کلماتی را که با صدای ت شروع میشوند، پیدا کند. به این تصویر سه شی مختلف (مثلاً گلابی، توپ و ماشین) را نشان دهید و از او بخواهید تصاویری را که اولش مثل کلمه تاب است، پیدا کند.
ترکیب کردن حروف بیصدا، دو حرف هم صدا، حروف آخر کلمهها و حروف صدادار
فعالیتهای مشابهی را میتوان برای کمک به یادگیری دانش آموزان تنظیم کرد تا درک شنیداری آنها تقویت شود و بتوانند بین آواهای مختلف تمایز قائل شوند و از این طریق اختلال خواندن بهبود بیابد.
ترکیب صداها
صداهای واژهای را به صورت جداگانه تلفظ کنید و از کودک بخواهید با ترکیب صداها آن کلمه را بگوید، به طور مثال با (م و ن) کلمه من را بسازد و بگوید.
در این مقاله سعی شده است تا انواع بازیها برای بهبود اختلال یادگیری خواندن به شما عزیزان آموزش داده شود.
میتوانید اختلال یادگیری و دقت و تمرکز در فرزندان خود را از طریق مشاوره و تستهای خانم دکتر زهرا امیرآتشانی ارزیابی بفرمایید.
برای رزرو مشاوره میتوانید با شمارههای زیر تماس حاصل نمایید و یا از لینک زیر اقدام به رزرو نوبت مشاوره خود نمایید:
22302092
22302093
22302095
دیدگاهتان را بنویسید