نکات کاربردی برای افزایش هوش هیجانی
هوش هیجانی یک آرایه چند عاملی از تواناییهای هیجانی، شخصی و اجتماعی به هم مرتبط است که به ما کمک میکند با توقعات هر روزی کنار بیاییم.
سرفصلهای این مقاله
نکات اساسی در افزایش هوش هیجانی:
اگر من بتوانم هیجاناتم را در مشتم نگه دارم، هر زمان که دوست داشتم بازش کنم و هر زمانی که دوست داشتم بسته باشد، این باعث افزایش هوش هیجانی میشود.
حالا اصلاً این هیجانات من چه چیزی هستند؟
اولین موضوع این است که من هیجانات را بشناسم. دستهبندی هیجانات خیلی زیاد است. ولی پنج مدلی که از همه دستهبندیها کوچکتر هست رو بیان میکنیم.
اولین مورد: شادی، دوم: خشم، سوم: ناراحتی یا غم، چهارم: ترس و پنجم: شرم.
این پنج مورد یکی از کوچکترین دستهبندیها است.
ما حداقل ۵ هیجان در بدن خود داریم. هر کسی باید بداند که اگر این هیجانات غلیان پیدا کرد و یا زیاد شد، بدنش چه واکنشی دارد؟
قرار نیست که همیشه یکسان باشد. ما در محیطهای مختلف، متفاوت هستیم. الآن اگر عصبانی باشیم، یک مدل برخورد نشان میدهیم و اگر در خانه باشیم یک برخورد داریم. یک برخورد دیگر در محل کارمان و …
در زمان ترس قاعدتاً یک مدل برخورد می کنیم. مثلاً: قرمز میشویم یا میلرزیم یا خیلی چیزهای دیگر …
1- خود شناسی:
فکر کنید زمانی که عصبانی می شوید، چه میشود؟
از فرزندانتان بخواهید در رابطه با هیجانات صحبت کنند. از فرزندتان بپرسید: الآن غمگینی، الآن عصبانی هستی، بگذارید حسش را بیان کند.
2- خودمدیریتی
مثلاً من غمگین که میشوم ناخودآگاه اشکم سرازیر میشود. ولی فرض کنید خب حالا در چنین شرایطی اگر در شرایطی بودیم که نباید گریه می کردیم، مثلاً در یک مجلس عروسی من خیلی عصبانی هستم بخواهم گریه کنم، کار درستی نیست.
اگر من خود مدیریتی داشته باشم میتوانم مراقبت کنم از خودم در این جمع. آن زمان برای کنترل خود سرم را گرم میکنم به خوردن چیزی. مثلاً بهتر است یک شیرینی در دهانم بگذارم. یک تغییر که بشود آن را کنترل کرد.
یکی از مشکلات والدین با فرزندانشان این است که وقتی عصبانی می شوند نوع عصبانیتشان را بچهها میبینند. ما به عنوان پدر و مادر همیشه باید کوه استوار فرزندانمان باشیم. فرزند من باید بتواند به من تکیه بکند.
اگر فرزند من مثلاً لیوان آب را ریخته و من از شدت عصبانیت دستم میلرزد، قاعدتاً دارم به فرزندم میگویم که من آدم ضعیفی هستم.
اگر رفلکس طبیعی بدن شما این هست که زمان عصبانیت دستتان میلرزد، به جای نشان دادن به بچهها یک وسیله را در دستتان بگیرید یا دستتان را بگذارید زیر میز طوری که این قضیه نمایان نشود.
3- آگاهی اجتماعی:
باید دیگران را بشناسیم. مثلاً فرد میخواهد خودش را برای ما بگیرد یا واقعاً عصبانی است.
مثلاً بچه را به مهمانی بردیم و پدربزرگش بیمار است. فرزند ما باید آگاهی اجتماعی را یاد بگیرد. به او میگوییم که الان باید با وسایل بازی نشستنی، بازی کنیم. قرار است که او را هدایت کنیم در این موضوع.
4-مدیریت رابطه:
اینکه بتوانیم ارتباطمان را با دیگران، فرزندمان و همسرمان مدیریت بکنیم.
افزایش هوش هیجانی|تواناییهای اصلی هیجانی، شخصی و اجتماعی:
– خود حرمتی: توانایی ادراک و ارزیابی دقیق خودمان
– خودآگاهی هیجانی: توانایی آگاه بودن و فهمیدن هیجانات خودمان
– جسارت: توانایی ابراز هیجاناتمان و خودمان به نحوه سازنده
– تحمل فشار روانی: توانایی اداره موثر هیجاناتمان
– کنترل تکانه: توانایی کنترل هیجاناتمان
– واقعیت آزمایی: توانایی ارزیابی عینی احساسات و افکاراتمان
– انعطاف پذیری: توانایی سازگار ساختن احساسات و افکارمان با شرایط جدید
– مسئله گشایی: توانایی حل مسئله فردی و بین فردیمان
– همدردی: توانایی آگاه بودن از و فهمیدن هیجانات دیگران
– رابطه بین فردی: توانایی برقراری ارتباط خوب با دیگران
– خوش بینی: توانایی مثبت بودن و نگریستن به جنبه روشن تر زندگی
– خود شکوفایی: توانایی و دستیابی به آرمانها و شکوفا ساختن توان بالقوه مان
– شادمانی: توانایی خرسند بودن از خودمان، دیگران و زندگی به طور کلی
– استقلال: توانایی اتکا به خود و رها بودن از وابستگی هیجانی به دیگران
– مسئولیت اجتماعی: توانایی همانند سازی و احساس جزئی از گروه اجتماعی بودن
نقش والدین در افزایش هوش هیجانی:
صحبتهای سرکار خانم دکتر زهرا امیرآتشانی و خانم ندا فاطمی شورابی در برنامه تلوزیونی حال خوب از شبکه سلامت.
پرسش مجری: ما میتوانیم بگوییم که هوش هیجانی یکی از مهمترین هوشهایی است که شما در دستهبندیها نام بردید و میتواند در زندگی ما کارآمد باشد؟
پاسخ دکتر امیرآتشانی: در دستهبندی هوشهای مدیریتی که جلسه قبل در مورد آن صحبت کردیم. قسمت مهمی از آن اختصاص داده میشود به افزایش هوش هیجانی.
اما اینکه بگویم مهمترین آنها است شاید برای یک زندگی عالی ما نیازمند این باشیم که همه جنبههای زندگی خود را پرورش دهیم و تلاش کنیم که روز به روز بهتر باشیم.
یک تعریف ساده از هوش هیجانی این است که هیجاناتمان را در مشتمان نگه داریم.
بحث افزایش هوش هیجانی با کوتاهترین تعریف این است که ما هیجانات خود را بشناسیم. و بازخورد بدن خود را بدانیم و بتوانیم هیجانات خود را تنظیم کنیم. انواع هیجانها وجود دارد.
ما ۵ هیجان اصلی داریم که شامل: شادی، غم، خشم، ترس و شرم است.
بحث این است که در گام اول ما خودمان را بشناسیم و بدانیم وقتی شاد میشویم چه عکسالعملی را از خودمان نشان میدهیم.
پرسش مجری: آیا هوش هیجانی و انواع هوشها به ما ارث میرسد یا افزایش هوش هیجانی در ما قابل پرورش است؟
پاسخ دکتر امیرآتشانی: هوش کودکان قابل پرورش است. واقعیت این است که زمانی که ما در مورد یک هوش صحبت میکنیم به این دلیل است که میتوانیم باعث افزایش هوش کودکان باشیم.
در مورد هوش هیجانی زمانی که ما ۷۰ سال هم داشته باشیم باز هم امکان افزایش هوش هیجانی وجود دارد. اما هر چقدر عمر افراد بالاتر میرود انجام دادن آن سختتر است. اما به گونهای نیست که امکانپذیر نباشد.
پژوهشها نشان داده است که ما بر اساس محیطی که در آن هستیم، هوش هیجانی را به دست میآوریم و اکتسابی است. اگر ما بتوانیم در حوزه خودآگاهی (مرحله اول افزایش هوش هیجانی) کار کنیم. مثلاً وقتی عصبانی میشویم چه کاری انجام میدهیم؟
چه حسی برای ما ایجاد میشود؟
پرسش مجری: افزایش هوش هیجانی تا چه اندازه میتواند برای دانش آموزان موفقیتآمیز باشد؟
پاسخ خانم فاطمی: برای دانش آموزان انواع هوش بر موفقیت آنها بسیار تأثیر دارد. افزایش هوش هیجانی در ارتباطات دانش آموزان با یکدیگر و با معلم خیلی میتواند اهمیت داشته باشد. و یکی از انواع هوشهایی است که در تحصیلات بچهها و یادگیری آنها بسیار تأثیرگذار است.
پرسش مجری: در مشاوره با نوجوانها برای بالا بردن سطح هوش هیجانی و عاطفی آنها و انواع هوشها در آنها چه برنامهها و چه توصیههایی را برای والدین دارید؟
پاسخ خانم فاطمی: کارهایی که در کلاسها انجام میشود، توصیههایی که برای والدین داریم، اولین و مهمترین آن این است که در مرحله اول، والدین احساسات و هیجانات فرزندان خود را بشناسند و اگر آن را نشناختند تکرار کنند.
پرسش مجری: ما بسیاری از والدین را میشناسیم که شکایت دارند از افت تحصیلی و پرخاشگری در دوره نوجوانی و بسیاری از رفتارهای دوره نوجوانی که برای والدین قابل کنترل نیست.
آیا این آموزشها در هوش هیجانی و افزایش هوش هیجانی و عاطفی آنها کمک میکند تا این مسائل حل بشود؟
پاسخ دکتر امیرآتشانی: کاملاً میتواند کمک کننده باشد. بحث اساسی این است که بسیاری از پدر و مادرها نیاز دارند که هوش هیجانی خود را بالا ببرند. انسان هر لحظه باید یادگیری جدید داشته باشد، برای اینکه ارتباط خوبی داشته باشند.
گام چهارم یعنی مدیریت رابطه. برای اینکه به آن برسیم باید خودمان را بشناسیم و مدیریت کنیم و در نهایت بتوانیم روابطمان را مدیریت کنیم. قطعاً میتواند کمک بسیار بالایی برای والدین باشد.
اگر این کار را انجام دهیم زمانی که فرد هیجانهایش بالا است. ما اگر بخواهیم از راه منطق وارد شویم قاعدتاً با در بسته روبرو میشویم. قطعاً ارتباطمان بین خود و فرزندمان کم میشود.
اما اگر بتوانیم آن لحظه خودمان هم با همدلی وارد شویم و آگاهی اجتماعی داشته باشیم بهترین راهکار این است که درکش کنیم، او را بغل کنیم و بعد با او صحبت کنیم و با گفتوگو مشکلات را حل کنیم.
پرسش مجری: اگر ما تمرین کنیم و بتوانیم بسیاری از روابط خود را بهبود ببخشیم، آیا این نوع آموختنها میتواند به ما کمک کند؟
پاسخ دکتر امیرآتشانی: بسیار زیاد میتواند کمک کننده باشد. میتوانیم این تحول را در زندگی خود ببینیم. واقعیت این است که ما در بعضی مواقع بلد نیستیم روابط خود را مدیریت کنیم و این باعث لطمه زدن به خودمان میشود و حتی روابطمان با دیگران.
برداشت دیگران ممکن است در مورد ما درست نباشد اما تلاش کردن میتواند موقعیت را خیلی تغییر دهد.
پرسش مجری: آیا این محدود به سنین خاصی است؟
پاسخ دکتر امیرآتشانی: قطعاً در سنین نوجوانی راحتتر است. اما هر چقدر سن بالاتر میرود و عادتهای رفتاری تثبیت میشود و این قضیه عادت را تغییر دادن ممکن است سخت باشد، اما قطعاً امکانپذیر است.
پرسش مجری: در مورد کسانی که آموزش میبینند و با هوش هیجانی و عاطفی خود کنار میآیند. و یاد میگیرند که چه پروتکلهایی را حفظ کنند، تا چه اندازه میتواند مؤثر باشد؟
پاسخ دکتر امیرآتشانی: قطعاً میتوانند به همسالان خود در مدرسه هم کمک کنند. از نظر علمی زمانی که ما کودک زیردبستان داریم بیشترین تأثیر را از والدین میگیرند.
زمانی که کودک ما دبستانی است بیشترین تأثیر را از معلم میگیرد و زمانی که به سن نوجوانی میرسد بیشترین تأثیر را از همسالان خود میگیرد.
پس قاعدتاً اگر کودکی در کلاس باشد که هوش هیجانی بالایی داشته باشد میتواند به دوستان خود هم کمک کند و قطعاً روی افزایش هوش هیجانی آنها هم تأثیر بگذارد.
علت اهمیت افزایش هوش هیجانی چیست؟
هنگامی که میخواهید به شادی و یا موفقیتهایی در زندگی دست یابید، هوش هیجانی کارآمدتر از هوش شناختی است.
افزایش هوش هیجانی به ساخت روابط قویتر، موفقیت در کار و دستیابی به زندگی حرفهای و اهداف شخصی شما کمک میکند.
حال اطلاعات بیشتری در مورد افزایش هوش هیجانی و اهمیت آن. و اینکه چگونه میتوانید با استفاده از چند نکته آن را افزایش دهید، بیابید.
هوش هیجانی بسیاری از جنبههای مختلف زندگی روزمره شما را مانند: طوری که رفتار میکنید و برقراری رابطه با دیگران را در بر میگیرد.
اگر شما از هوش هیجانی بالایی برخوردار باشید میتوانید حالت عاطفی خود و دیگران را به خوبی بشناسید و در تعامل با دیگران آنها را به سمت خود جلب کنید.
شما میتوانید این درک احساسات را در ارتباط با مردم در رسیدن به موفقیت بیشتر در محل کار و زندگی رضایت بخشتر استفاده کنید و باعث افزایش هوش هیجانی شوید.
چرا افزایش هوش هیجانی از اهمیت ویژهای برخوردار است؟
همانطور که میدانید، کسی که به بیشترین موفقیتها در زندگی دست یافته است، جز موفق ترین افراد نیست؛ شما احتمالاً افرادی را که دارای تحصیلات دانشگاهی درخشانی هستند و به لحاظ اجتماعی نالایق و ناموفق هستند را میشناسید.
افزایش هوش ذهنی (IQ) برای موفقیت در زندگی کافی نیست. بله ممکن است که هوش ذهنی برای رفتن به دانشگاه به شما کمک کند. اما این هوش هیجانی است که به شما کمک خواهد کرد که استرس و احساسات خود را برای مواجهه با امتحانات خود کنترل کنید.
دیدگاهتان را بنویسید