اهمیت پرورش مهارتهای غیرکلامی در کودکان
زمان مطالعه: 5 دقیقه
صحبت های خانم دکتر زهرا امیرآتشانی در برنامه رادیویی خانه و خانواده از رادیو ایران.
امروز در مورد ارتباطها و مهارتهای غیرکلامی در کودکان صحبت میکنیم و تاثیر آن در روند رشد آنها.
پرسش مجری: خانم دکتر ارتباط و مهارت غیرکلامی را موافق هستید تعریف آن را برای ما بگویید و بعد زیر مجموعههای آن را برای ما بگویید.
پاسخ دکتر امیرآتشانی: خیلی قصدمان این نیست که، تعریف آکادمیک ارائه بدهیم برای شما، اما واقعیت این است که زمانی که صحبت میکنیم با دیگران، یک سوم از درک و فهمی که دیگران از صحبتهای ما دارند از جملات ما نشات می گیرد و دو سوم آن از نوع حرکت من، از نوع صدای من و ژستهای مختلف من و چیزهای مختلفی که در این حوزه قرار میگیرد.
امروز قصد ما این است که یک آلارمی برای خانواده داشته باشیم. که اگر قرار است که جملاتی را به فرزندان خود یاد بدهید. و ارتباطتان با فرزندتان تقویت شود. قطعاً باید به یک سری مسائلی که تا الان به آن توجه نمیکردیم، توجه شود.
قطعاً برای ارتباط برقرار کردن با کودکان ما نیاز به تقویت کننده داریم. یعنی هر مادری در هر سنی که فرزندش باشد؛ تمایل دارد که، ارتباطش را با فرزندش تقویت کند و قویتر شود.
در تقویت کنندهها ما دو دسته کلامی و غیرکلامی را داریم و در اصل کلامی را مادرها بلد هستند. مثل، تصدیق کردن، نکتهی بعدی تحسین کردن است و توسعهی پاسخ است.
البته امروز قصدمان این نیست و قصدمان موارد غیرکلامی است. همین که وقتی که فرزند من دارد در مورد چیزی دربارهی مدرسه صحبت میکند به او نگاه کنم و یا وقتی که تعجب کردم چشمانم گرد شود. اینها در مقولهی مباحث امروزمان قرار میگیرد.
سرفصلهای این مقاله
- اولین مورد در ارتباط غیرکلامی، تماس چشمی است.
- دومین آیتمی که باید به آن توجه کنیم حرکات است.
- نکتهی بعدی که من تمایل دارم خانوادهها به آن فکر کنند تماس جسمی هست.
- نکتهی بعدی که فرزندان ما با آن در جامعه مشکل دارند و در حوزه مهارتهای غیرکلامی مهم است، فاصلهی
- ایستادن افراد با یکدیگر هست.
- اگر علاقه مند به افزایش حافظه فعال خود و عزیزانتان هستید، کتاب زیر را به شما پیشنهاد میدهیم:
- راهکارهای افزایش حافظه فعال(نسخه چاپی)
- راهکارهای افزایش حافظه فعال(نسخه pdf)
اولین مورد در ارتباط غیرکلامی، تماس چشمی است.
یعنی از نگاهمان خوب استفاده کنیم. مادربزرگهای ما و مادران ما و معلمهای قدیمی از این مورد به عنوان تربیت استفاده میکردند.
ولی متاسفانه مادران امروزی از این مورد زیاد استفاده نمیکنند. در هر صورت چشم خیلی چیز اثر بخشی است و اگر قرار است که با فرزندمان تحکمی صحبت کنیم، اگر میخواهید قدرت تحکم صدایتان در چشمانتان هم نمایان شود، در یک سطحی بالاتر از فرزندتان قرار بگیرد. یعنی بایستید و به او حرفتان را بزنید و یا اگر میخواهید دستوری را به فرزندتان بدهید.
پیشنهاد ما این است که نگاهتان در سطح بالاتر از نگاه کودک باشد. یعنی اگر فرزندتان ایستاده شما هم بایستید و اگر نشسته و شما هم نشسته باشی سطح نگاهتان بالاتر قرار میگیرد. ارتباط دوستانهمان را با فرزندمان بیشتر کنیم و در این مواقع ارتباط چشمی را با فرزندمان در یک سطح قرار بدهیم.
دومین آیتمی که باید به آن توجه کنیم حرکات است.
حرکات، انواع ژستها میتواند به ما کمک کند در ارتباط غیرکلامی. وقتی که داریم با فرزندمان صحبت میکنیم و یک جمله با خشم میگوییم او فکر میکند که این جمله منفی است و اگر آن را با لبخند بیان میکنیم فکر میکند که آن شوخی است.
حرکات خیلی زیاد است و ما از بچگی بای بای کردن را به فرزندمان یاد میدهیم. تکان دادن دست به معنای خداحافظی است بدون اینکه کلامی صحبت کند. یا اینکه انگشت سبابه را روی بینی بگذاریم به معنی سکوت.
خیلی از جاها این حرکات نشان دهنده موضوعی هست و شاید تاثیرگذارتر از کلام باشد که باید خانوادهها روی این موضوع کار کنند و این ژستها را به فرزندان خود یاد بدهند. مادر و پدری که مهارت غیرکلامی بالایی دارد این مهارت را ناخودآگاه به فرزند خود منتقل میکند.
مهارت در هر سنی قابل آموزش است. اگر مهارتهای غیرکلامی نباشد ناخودآگاه ما دریافت ضعیفی از آن گفتار داریم. البته این نسبت به افراد مختلف متفاوت است.
ارتباط غیرکلامی یکی از زیر گروهای مهارت اجتماعی است. ما برای یک زندگی موفق در جامعه نیازمند مهارت اجتماعی هستیم. کسی که مهارت اجتماعی نداشته باشد نه در خانواده میتواند موفق شود و نه در جامعه.
برای همین ما موظف هستیم به عنوان پدر و مادر مهارتهای غیر کلامی را آموزش بدهیم و اگر خودمان هم در یک همچنین مقولهای ضعیف هستیم مهارت است و باید آن را کسب کرد.
شاید یک مقدار سخت باشد استفاده از اینها وقتی که سن بالاتر می رود و آن زمانی که باید از اینها باید استفاده کنیم قلق آن دستمان نیاید.
نکتهی بعدی که من تمایل دارم خانوادهها به آن فکر کنند تماس جسمی هست.
دست دادن و تماس جسمی با کودک خیلی میتواند به ما کمک کند در ارتباطمان. اگر فرزند من دارد صحبت میکند شانههایش را بگیرم و یا دستش را لمس کنم.
تحقیقات نشان داده است که لمس کردن طرف مقابل را راغب میکند تا در مورد خودش صحبت کند. خانوادهها از یک روش به نام خودافشایی استفاده کنند. اول خود والدین صحبت کند. مثلاً، امروز رفتم و بادمجان خریدم و به این صورت هوش اقتصادی کودک هم افزایش پیدا میکند.
بعد از اینکه من تعریف کردم کودک هم ترغیب میشود که تعریف کند. وقتی که بچهها خواستهی نامعقولی دارند به او بی اعتنا باشیم. ولی من توصیم این است که به کودک بی توجه نباشیم بلکه به آن چیزی که کودک میخواهد بیتوجه باشید و این دو مورد دو رویکرد متفاوت است.
باید به مجاورتها هم توجه کنیم: قلمروها، ما معمولاً در سر میز غذا هر کدام جای مخصوص خود را داریم. جلوی تلویزیون که مینشینیم هر کدام یک جای مخصوص داریم و …. و اگر کسی دیگر جای او بنشیند میگوید که اینجا جای من است و اگر مادر خانه این موضوع را نداند میگوید: مگه چیه یه جای دیگه بنشین. ولی برای کودک یک احساس آرامش است که جای خودش بنشیند.
نکتهی بعدی که فرزندان ما با آن در جامعه مشکل دارند و در حوزه مهارتهای غیرکلامی مهم است، فاصلهی
ایستادن افراد با یکدیگر هست.
در خانوادهها وقتی که فرزندمان کوچک است خیلی به والدین خود می چسبد. ولی واقعاً این نباید در زندگی اجتماعی اتفاق بیافتد و یا در مدرسه خیلی به معلم خود میچسبند و این موضوع یک مقولهی فرهنگی است و باید به فرزندان خود آموزش بدهیم.
دیدگاهتان را بنویسید