پرورش خلاقیت با استفاده از الگوی خلاقیت ویلیامز ( فایل شماره ۱)
زمان مطالعه: 7 دقیقه
این فایل ادامه فایل افزایش خلاقیت با استفاده از اصول تفکر خلاق تورنس (فایل شماره ۲) است.
صحبتهای سرکار خانم دکتر زهرا امیرآتشانی در برنامه رادیویی از رادیو مادر.
خلاقیت یک موهبت همگانی است که ظهور آن مستلزم پرورش آن است؛ بنابراین محیط خانواده میتواند عامل مؤثری در رشد تواناییهای خلاق کودک باشد.
در این بین مادران نقش کلیدی ایفا میکنند و این برنامه قصد دارد الگویی برای پرورش خلاقیت به مادران ارائه بدهد.
در این برنامه خاص الگوی ارائه شده، الگوی خلاقیت ویلیامز هست. این مدل در اصل برای معلمانی ارائه شده است که در سر کلاس آن را پیاده بکنند و دانشآموزانی خلاقی داشته باشند؛ ولی ما میخواهیم این دیدگاه را از نظر یک مادر بررسی کنیم و مواردی را که میتواند در خانه اجرا شود به آن بپردازیم.
در این روش خلأ بین یادگیری شناختی، که ستون مختلف دانش را در بر میگیرد، با یادگیری عاطفی از بین میرود. در واقع در روش ویلیامز زمانی که میخواهیم دانشی را در اختیار کودکان قرار بدهیم، یک لایهی احساسی هم به آن اضافه میکنیم.
لایه احساسی آن میتواند خطرپذیری، کنجکاوی، و یا خیالپردازی باشد.
در جلسات قبلی راهکارهای تورنس را ارائه دادیم. این راهکارها در بیشتر موارد همپوشانی دارند. قصد ما این است که شما به عنوان یک مادر راهکارهای علمی و عملی پرورش خلاقیت کودکتان را بشناسید.
برخی از این روشها را که ویلیامز ارائه داده است، با هم دیگر بررسی میکنیم.
سرفصلهای این مقاله
- اولین مورد این است که از مغایرتها استفاده کنیم.
- نکته دوم این هست که از تمثیل یا تعدادی از موقعیتهای مشابه استفاده کنیم.
- سومین موردی که باید به آن توجه کنیم این هست که نواقص و خلأ موجود در دانش را به کودکان خود
- نشان بدهیم.
- مورد چهارمی که ویلیامز ارائه داده است این است که اجازه بدهیم در مورد امکانات، احتمالات و فرضیات
- موجود هم فکر بکند.
- مورد پنجمی که باید به آن توجه کنیم این هست که، از روش سوالهای محرک استفاده کنیم.
- ششمین موردی که ویلیامز ارائه میدهد برای ایجاد تفکر خلاق در کودکان، استفاده از فهرست صفات است.
- هفتمین موردی که ویلیامز ارائه داده است، فرصتهایی را برای کودکانتان فراهم کنید که رمز هر چیزی را
- جستجو کنند.
- هشتمین مورد این هست که تفکر ابتکاری را تقویت کنید.
- نهمین مورد این هست که اهمیت تغییر را گوشزد کنید.
- دهمین موردی که باید به آن توجه کنید این هست که جستجوی تصادفی سازمانیافته را طراحی کنید.
- کتابهای انتشارات فرزام برای پرورش فرزندانی توانمند:
- باهوش خوشرو(نسخه چاپی)
- باهوش خوشاخلاق(نسخه pdf)
- راهکارهای ایجاد تفکر منطقی در کودک(نسخه pdf)
- آموزش عملی تفکر خلاق
اولین مورد این است که از مغایرتها استفاده کنیم.
ارائهی مطلبی که خلاف باورهای عمومی باشد، میتواند به رشد خلاقیت فرزندتان کمک کند.
مثلاً، قدیمیها فکر میکردند که زمین صاف است ولی بعداً ثابت شد که گرد است. خیلی از مواردی که حتی زمان آن نزدیکتر است و در زندگی روزمره ملموس است و ما یک فکری برای آن داریم که شاید دو سال بعد معلوم شود که آن فکر اشتباه است.
پس به راحتی میتوانیم این نوع مغایرتها را به فرزندانمان بگوییم و بگوییم تمام موارد علمی ممکن است روزی بر خلاف آن ثابت شود.
نکته دوم این هست که از تمثیل یا تعدادی از موقعیتهای مشابه استفاده کنیم.
استفاده از ضربالمثلها و تمثیل در ادبیات کشور ما موج میزند. هر چه بیشتر بتوانیم از این موارد در موقعیتهای جدید استفاده کنیم، علاوه بر این که خلاقیت کودکمان را افزایش دادیم، هوش کلامی او هم بالا میرود. پس بیایید از خلاقیت خودمان هم استفاده کنیم و در مورد چیزهایی که قبلاً میدانستیم، در موقعیتهای مشابه استفاده بکنیم.
در این وضعیت، شما در موقعیت مشابه، از اطلاعات و حقایقی که قبلاً داشتید، میایید حقایق و اصول تازهای را به دست میآورید.
سومین موردی که باید به آن توجه کنیم این هست که نواقص و خلأ موجود در دانش را به کودکان خود
نشان بدهیم.
احتمالاً همه شما داستان کودکی را که سر کلاس خوابش میبرد و وقتی بیدار میشود میبیند که یک تمرین روی تخته نوشته شده است را قبلاً شنیدید.
این کودک فکر میکرده که این تکلیف خانه هست و بقیه داستان را نمیدانسته وقتی رفته خانه یک هفته وقت گذاشته این تمرین را حل کرده است.
هفتهی بعد که آمده سر کلاس تازه فهمیده است که معلم توضیح داده بود که این تمرین را تا به حال تو دنیا کسی نتوانسته حل کند و با یک همچنین توضیحی روی تخته نوشته شده بود.
وقتی بچههای دیگر این توضیح را شنیده بودند، هیچ کدام نرفته بودند دنبال حل آن، هدف ما این نیست که خلأ دانش را غیرمستقیم به کودکان نشان بدهیم.
این فقط یک مثال بود برای انگیزه پیدا کردن. برای رفع مشکلات شما میتوانید هم مستقیم هم غیرمستقیم، مواردی را که تا الآن حل نشده و بهتر است حل شود را برای کودکان خود بگویید.
مثلاً افزایش نیروی جاروبرقی زمانی که صدای آن کمتر شود. این یک خلأ است که ما الآن در خانههای خود با آن مواجه هستیم. حتی میخواهیم کیفیت پاک کردنش بالا برود یا اینکه، صدای مثلاً، پکیج خانه کاهش پیدا کند یا اصلاً قطع شود. صدای ماشین لباسشویی همینطور. اینها مواردی هستند که یک مادر به راحتی میتواند به آن توجه کند و به کودک هم یاد بدهد.
مورد چهارمی که ویلیامز ارائه داده است این است که اجازه بدهیم در مورد امکانات، احتمالات و فرضیات
موجود هم فکر بکند.
فرصتهایی را ایجاد کنید که کودک شما سوالاتی را مانند: چطور اگر یا از چه راههایی را جواب بدهد.
هنگام ارائه مسئله به کودکان، فرصت بدهید به امکانات مختلف حل مسئله فکر کند. مثلاً در خانه به دلیل متورم شدن چوب درب حمام یا دستشویی و اصطکاک زیاد آن در چارچوب وقتی میخواهد بسته شود یا اصلاً نمیتوانیم آن را ببندیم، یا خوب بسته نمیشود.
راه حل ساده برای حل این مسئله چی هست؟
مثلاً، قسمتی از چوب پایین در را بتراشیم و این موضوع باعث میشود که پوشش چوب و در که از اول هم خیلی مناسب نبوده است، کاملاً از بین برود.
آیا میتوانیم راه حل دیگری را بیان کنیم؟
زمانی که پدر خانواده در حل این مشکل بدون اینکه هیچ صحبتی با اعضای خانواده داشته باشد، میرود و کار خود را انجام میدهد. مشکل خانه حل شده است ولی کمک به رشد تفکر خلاق فرزندمان نشده است.
زمانی که در مورد این موضوع اعضای خانواده با هم صحبت میکنند، راهکارهای مختلف را بیان میکنند و در مورد آن بحث میکنند و نتیجه میگیرند، در آن خانه فضا برای تفکر خلاق ایجاد شده است.
مورد پنجمی که باید به آن توجه کنیم این هست که، از روش سوالهای محرک استفاده کنیم.
سوالهایی که نیاز به تفسیر و تعریف و اکتشاف و تجزیه و تحلیل دارد برای پرورش ذهن خلاق کودکتان، بسیار مناسب است.
مثلاً کنار هر سوال یا جملهای میتوانید کلمات چقدر، چه کسی، چگونه، چه راههایی و از این مسائل را میتوانید پیش ببرید برای ایجاد فرصتهای خلاق در کودکمان.
ششمین موردی که ویلیامز ارائه میدهد برای ایجاد تفکر خلاق در کودکان، استفاده از فهرست صفات است.
این بازی را در خانه میتوانید راجع به هر شبی انجام بدهید. مثلاً مداد را بیاییم فهرست صفاتش را بیان بکنیم. مثلاً چوبی، سبز رنگ است، ته آن پاک کن دارد یا ندارد و الی آخر.
در برنامههای قبلی این بازی ارائه شده است و شما میتوانید از قسمت رادیو مادر، آنها را دانلود کنید.
هفتمین موردی که ویلیامز ارائه داده است، فرصتهایی را برای کودکانتان فراهم کنید که رمز هر چیزی را
جستجو کنند.
از نحوه عملکرد یخچال خانه گرفته، تا آبگرمکن یا شیر دستشویی یا موارد دیگری که در خانه وجود دارد. در این راستا میتوانید از فیلمها و انیمیشنهای علمی نهایت استفاده را ببرید.
هشتمین مورد این هست که تفکر ابتکاری را تقویت کنید.
فرصت را در خانه فراهم بکنید برای این که کودک شما به هر چیزی به شیوهای متفاوتتر از آن چیزی که قبلاً فکر کرده است، فکر کند.
برای این کار هنگامی که کودک جوابهای متفاوتتر نسبت به آنچه قبلاً یاد گرفته میدهد، او را تشویق کنید.
این شیوه را ادوارد دوبونو با شیوه شش کلاه فکری هم ارائه داده بود. که در برنامههای قبلی ارائه شده است.
نهمین مورد این هست که اهمیت تغییر را گوشزد کنید.
آموزش مهارت برای تغییر چیزها به قضاوت پیرامون امور ترجیح دارد. از داستانها و فیلمهایی که تغییر را در زندگی انسان ارائه میدهد میشود استفاده کرد. کتابهای خوبی هم در این زمینه در چند سال اخیر وارد بازار شده است.
دهمین موردی که باید به آن توجه کنید این هست که جستجوی تصادفی سازمانیافته را طراحی کنید.
یعنی به کودکان خود این اجازه را بدهید به طور تصادفی در مورد آن چیزهایی که میتوانند، تحقیق کنند.
در این مورد میتوان از مسائل کوچکی مثل جدا کردن آدامس از لباسشان که به آن چسبیده باشد تا مسائل اجتماعی و علمی حل نشده.
از آنها بخواهید که در زمینههای ناشناخته، اطلاعات و راهحلهایی را جستجو کنند.
ادامه این مطلب را در پرورش خلاقیت با استفاده از الگوی خلاقیت ویلیامز (فایل شماره ۲) بخوانید.
کتابهای انتشارات فرزام برای پرورش فرزندانی توانمند:
باهوش خوشرو(نسخه چاپی)
باهوش خوشاخلاق(نسخه pdf)
راهکارهای ایجاد تفکر منطقی در کودک(نسخه pdf)
آموزش عملی تفکر خلاق
دیدگاهتان را بنویسید