تمرینهایی برای پرورش خلاقیت (فایل دوم)
زمان مطالعه: 7 دقیقه
این مطلب ادامه تمرینهایی برای پرورش خلاقیت (فایل اول) است.
صحبتهای سرکار خانم دکتر زهرا امیرآتشانی مدیر مرکز پرورش ذهن فرزام.
نکتهی اساسی این است که خلاقیت یکی از آیتم های مهم 4C است. چهار مهارتی که باید در قرن بیست و یکم در هر آموزشی به آن توجه شود.
میرویم سراغ اینکه بازیهایی را برای پرورش خلاقیت ارائه دهیم. قبل از آن حواسمان باشد پرورش خلاقیت یکسری قوانین دارد:
اولاً انتقادمان باید به صفر برسد، انتقاد ممنوع.
ایدهها هر چقدر غیرمعمولتر و عجیبتر باشند، مطلوبتر است. هرچه تعداد ایدهها بیشتر باشد، بهتر است. حتی بحث این است که کار نیکو کردن از پر کردن است.
ما میگوییم کیفیت از دل کمیت بیرون میآید. یعنی هر چقدر کار بیشتر باشد، احتمال اینکه یک کار کیفیتر و بهتر از درون آن بیرون بکشیم بهتر است و در نهایت بهتر است ایدهها را با یکدیگر ترکیب و اصلاح کنیم و به آن فکر کنیم.
سرفصلهای این مقاله
- تمرین یک نامگذاری است.
- تمرین بعد داستانپردازی است.
- نکتهی بعد تصویرسازی خلاق است.
- تمرین بعد سخنرانی خلاق است.
- نکتهی بعد کاردستی خلاق است.
- تمرین بعد روش ارتباط اجباری است.
- تمرین بعدی نقاشی با انگشت است.
- تمرین بعد نقاشی یک موسیقی است.
- تمرین بعدی تصور کردن است.
- نکتهی بعد چه چیزی را میتوانیم جایگزینش کنیم.
- برای آشنایی با انواع هوش و پرورش آنها در فرزندان خود میتوانید از فیلمهای زیر استفاده نمایید:
- هوشهای نوین چه هستند و چگونه افزایش مییابند؟
تمرین یک نامگذاری است.
برای یک برنامه تلویزیونی خاص یا خودتان یا فرزندتان، نامهای جدید بسازید. هر چقدر تعداد نامها بیشتر باشد، بهتر است. هر چقدر از زاویههای مختلف به قضیه نگاه کنیم باز ارزشمندتر است.
تمرین بعد داستانپردازی است.
داستانپردازی خلاق این است که در مورد یک موضوع شروع کنیم دستان پردازی کردن. مثل تلفن همراه، مداد، یا در مورد هر موضوع دیگری میتوانید داستانهای زیبایی را بسازید و این کار به هوش کلامی ما هم کمک میکند.
نکتهی بعد تصویرسازی خلاق است.
تصاویری را که میبینید، مربعهای مختلف را میتوانیم در یک صفحه کامل داشته باشیم و نهایت تصاویر مختلفی از آنها بسازیم. فقط لازم است مربع باشد. اشکال دیگری هم میتواند باشد اما کل صفحه را با یک شکل کامل کنید بعد از همان شکل تصاویر مختلف بیرون بکشید.
یک مربع میتواند یک حبه قند، یک پنجره، در، میز و … اینها را هر چقدر بیشتر بتوانید تشبیه کنید و نقاشی بکشید یا اسمش را روی آن بنویسید، ذهنتان خلاقتر میشود. این تمرین را سعی کنید با اشکال مختلف انجام دهید.
تمرین بعد سخنرانی خلاق است.
در مورد یک موضوع شروع میکنیم به صحبت کردن. فرق سخنرانی خلاق با داستانپردازی این است که داستان فرایند محتوایی است که ما از قبل میگیریم و بحث دانشی را ارائه نمیدهیم.
در سخنرانی خلاق ما بیشتر داریم اطلاعات به دیگران میدهیم. این اطلاعات قرار نیست حتماً درست باشد. میشود کلمهای را به شما بگویند که اصلاً نشناسید ولی مهم این است که اطلاعاتی را که میدهید، حداقل احساس خودتان راجع به آن کلمه باشد. یکسری اطلاعات ارائه شود.
نکتهی بعد کاردستی خلاق است.
همهی ما در خانه کلی وسایل داریم که بیاستفاده هستند و میشود در حوزهی کاردستی خلاق از آنها استفاده کنیم. من به والدین و همهی افرادی که تمایل دارند خلاقیتشان افزایش پیدا کند میگویم هیچ چیزی را در خانه دور نریزید.
یک سبد کنار آشپزخانه داشته باشید به عنوان سبد کاردستی. یک مقدار چسب و کاغذ رنگی هم میتواند در کنار آنها داشته باشید و وسایل جذاب و شادی برای خود بسازد.
اما یک نکتهی اساسی اینکه این کاردستیها را قرار نیست مادامالعمر نگه داریم. چون اگر بخواهیم یک بازهی زمانی طولانی آنها را نگه داریم، خونه ی ما از این وسایل پر میشود.
حرف من این است که شما اگر قرار است قوطی شامپو را دور بیاندازید، هفتهی بعد دور بیاندازید. این هفته اجازه بدهید فرزندتان با آن یک کاردستی درست کند یا حتی خودتان در مورد این موضوع فکر کنید.
تمرین بعد روش ارتباط اجباری است.
همهی شما شاید کتابهای کلاغ سفید را شنیدید.
ما هیچ کلاغ سفیدی نداریم ولی این اسم یک اسم جذاب است یا مثلاً کتابهایی که ما داریم، شکلاتی برای پرورش ذهن، آبنباتی برای پرورش ذهن. اینها چیزهایی هستند که از ارتباط اجباری بیرون میآید.
شکلات هیچ وقت مستقیم برای مغز استفاده نمیشود. البته شاید خوردنش تأثیر داشته باشد. یک جدول تهیه میکنیم، در ستون آن اسامی را مینویسیم، در سطر اول چند صفت را مینویسیم، بعد اینها را با هم تلفیق میکنیم.
از این میتوانید در حوزهی داستانپردازی خلاق هم استفاده کنید. مثلاً کتاب سبز را در موردش قصه بگوییم یا مسواک خوشمزه یا مداد خندان یا کیف خوشمزه.
صحبت در مورد این موارد به پرورش خلاقیت کمک میکند.
تمرین بعدی نقاشی با انگشت است.
نقاشی با انگشتان علاوه بر اینکه اضطراب را کاهش میدهد، میتواند خلاقیت ما را هم بسیار زیاد کند.
تمرین بعد نقاشی یک موسیقی است.
قطعاً همهی ما موسیقی زیاد شنیدیم ولی اینکه بنشینیم با یک کاغذ و مداد آن موسیقی را بکشیم یک چیز دیگر است.
کشیدن به این منظور نیست که نُتهای آن را بکشید. منظور این است که یک خلاقیت یا خطخطی آزادانه است.
در این خطخطی آزادانه شما میتوانید هر فرمی که دوست دارید و به نظرتان میرسد را نقاشی بکشید.
تمرین بعدی تصور کردن است.
ما در تصور کردن هم مثبتها را داریم هم منفیها. مثلاً تصور کنید ایستادید و در باد گیر کردهاید.
تصور کنید کنار ساحل هستید، دارید در شن راه میروید. اینها تصور مثبت است ولی اگر تصور کنیم که کفشمان پاره است یا پایمان را خیلی اذیت میکند.
این تصورات، تصورهای خوشایندی نیست ولی در پرورش خلاقیت ما تلاش میکنیم حالتهای مختلف را برای ذهنمان در نظر بگیریم.
آخرین مدل طراحی یک اختراع به روش اسکمپر است.
6 سری سوال ارائه میشود برای یک موضوع. مثلاً شما کیف، لیوان یا هر چیز دیگر را میتوانید این سوالها را در موردش بپرسید.
جالب است که دسته سوالهای مختلفی دارد و من چند تا از آنها را انتخاب کردم.
مثلاً اگر لیوان را بخواهیم در نظر بگیریم. آیا میتوانیم از لیوان استفادهی دیگری هم کنیم؟ قطعاً شما گلدان را میگویید و شاید خیلی پاسخهای دیگری را هم بتوانید بگویید که همهی آنها خلاقانه است.
چه چیز دیگری شبیه به لیوان وجود دارد؟ این را هم میتوانیم مطرح کنیم.
آیا میتوانیم لیوان را خیلی بزرگتر بسازیم؟
نمونهی غول پیکر آن چه میشود؟
چه استفادههایی از آن میشود؟
کاربردی است یا خیر؟
چه چیزی را میتوان با آن ترکیب کرد؟
همهی شما لیوانها را با مدلهای مختلف دیدید یا وسایلی را که چند ابزار در کنار هم ترکیب شدهاند. این میتواند به خلاقیتمان کمک کند و ایدههای جدید در مورد موضوع به ذهنمان میرسد.
حالا چگونه میتوانیم تغییرش دهیم؟ مثلاً لیوان را چگونه میتوانیم تغییر دهیم؟
یا هر موضوعی که شما در نظر گرفتهاید، میتوانید این سوالها را برایش پاسخ دهید.
نکتهی بعد چه چیزی را میتوانیم جایگزینش کنیم.
اگر لیوان نداشته باشیم برای آب خوردن چه چیزی را میتواند جایگزین آن باشد؟
و در نهایت آیا میتوانیم آن را کوچکتر کنیم؟
آیا میتوانیم قسمتهایی از آن را حذف کنیم؟
میشود نازکتر ساخته شود؟
این سوالات هم خلاقیت را افزایش میدهد.
حالا اگر بخواهیم اجزای آن را تغییر دهیم، چه اتفاقی میافتد؟
این هم یک دستهی دیگر از سوالها است.
دیدگاهتان را بنویسید