اختلال یادگیری چیست؟ | بهترین روش درمان اختلال یادگیری
آیا میدانید اختلال یادگیری چیست؟ اختلال یادگیری یا نارساییهای یادگیری یک اصطلاح کلی است که شامل یک گروه ناهمگون از مشکلات یادگیری میشود.
کودکان دارای اختلال یادگیری، کم هوش و خنگ یا بیانگیزه و تنبل نیستد، تنها تفاوت در سیستم عصبی مغز آنها و نحوه دریافت و پردازش اطلاعات توسط مغز آنهاست.
پس میتوان این طور بیان کرد که اختلال یادگیری نوعی اختلال عصب شناختی است که به طور مستقیم به مغز فرد مرتبط میشود. این اختلال بر نحوه درک اطلاعات، پردازش و همچنین برقراری ارتباط فرد با دنیای اطراف بسیار تاثیرگذار است؛ کودکان با نارساییهای ویژه در یادگیری، کودکانی هستند که جهان را به گونهای متفاوت یا غیرمعمول ادراک میکنند.
البته نارسائیهای ویژه یادگیری ممکن است در دانش آموزان استثنایی مثل دانشآموزان با آسیبهای حسی، عقب ماندگی ذهنی، آشفتگیهای اجتماعی و هیجانی، تدریس ناکافی یا نامناسب، محرومیتهای محیطی و فرهنگی، وجود داشته باشد اما این اختلال به دلیل این شرایط یا تاثیر آنها نیست.
این مقاله با هدف افزایش آگاهی در زمینه اختلال یادگیری تدوین شده است و به عنوان یک منبع قابل اعتماد برای افرادی که با این چالشها روبرو هستند، راهکارهای عملی و مطمئنی را ارائه میدهد.
سرفصلهای این مقاله
- متداول ترین نوع اختلال یادگیری کدام است؟
- انواع اختلال یادگیری را باید بشناسیم
- اختلال یادگیری ۲ – اختلال یادگیری نوشتن (dysgraphia)
- اختلال یادگیری ۳ – اختلال یادگیری ریاضی (dyscalculia)
- اختلال یادگیری ۴ – اختلال یادگیری مهارتهای حرکتی (dyspraxia)
- اختلال یادگیری ۵ – اختلال یادگیری زبان (dysphasia)
- اختلال یادگیری ۶ – اختلالات پردازش شنوایی و بینایی | اهمیت گوش و چشم
- راهکار عملی درمان و تشخیص اختلال یادگیری
- تشخیص اختلال یادگیری زیر سن دبستان چگونه است؟
متداول ترین نوع اختلال یادگیری کدام است؟
متداول ترین انواع اختلالات یادگیری شامل: مشکلات اساسی در گوش دادن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، استدلال کردن یا توانایی ریاضیات است.
افراد با نارساییهای ویژه در یادگیری دارای شکستهایی در مدرسه و جامعه هستند. آنان نمیتوانند آنچه دیگران در سطح هوشی مشابه انجام میدهند، بدون برخورداری از آموزشهای ویژه انجام دهند.
اداره آموزش و پرورش آمریکا در امر کودکان استثنایی در سال 1997 کودکان با نارساییهای ویژه در یادگیری را از آن دسته از کودکان دانسته است که در یک یا تعدادی از فرایندهای اساسی یادگیری، فهم مطلب، کاربرد زبان گفتاری یا نوشتاری دچار مشکلاند.
عملکرد نامناسب سیستم اعصاب مرکزی که در سالهای اخیر بیشتر عملکرد نامناسب عصبی _ روانی خوانده میشود، فرض بر این دارد که مغز یا نظام ادراکی یا هر دو اگر چه در کودکان با نارسائیهای ویژه در یادگیری آسیب ندیده است، اما این دو در کودکان یاد شده در مقایسه با کودکان عادی، متفاوت عمل میکند، زیرا نارسائیهای ویژه در یادگیری را حاصل تفاوتهایی میدانند که در عملکرد مغز یا عملکرد ادراکی این گونه کودکان وجود دارد.
انواع اختلال یادگیری را باید بشناسیم
اشخاص دچار ناتوانیهای یادگیری که هوش کافی دارند، اختلاف معناداری بین پیشرفت و توانایی فکری نشان میدهند و اختلالی دارند که اصولاً، ظاهراً به دلیل بدکاری سیستم عصبی مرکزی (CNS) ذاتی آن شخص پنداشته میشود.
اختلال یادگیری ۱ – اختلال یادگیری خواندن یا نارساخوانی (dyslexia)
خواندن فرآیندی شناختی است که در آن دیدگاههای خواننده و فرآیند خواندن ارتباط زیادی با مطلبی که میبایست یاد گرفته شود، پیدا میکند. این امر اغلب مهارتی عادی در نظر گرفته میشود، ولی در واقع فرآیندی پیچیده و عالی است که اجزای بسیار متفاوتی را در برمیگیرد.
مشکلات خواندن از اساسیترین مشکلاتی است که کودکان با نارساییهای ویژه در یادگیری با آن مواجه هستند. زیرا کودکی که نمیتواند بخواند شانس بسیار کمی جهت موفقیت در مدرسه دارد.
خواندن مهارت پیچیدهای است همانند سایر مهارتها و یادگیری آن در نتیجه تمرین و مهارت پیشرفت میکند. دیس لکسیا یا نارساخوانی اصطلاحی است که برای کودکانی که علیرغم هوش طبیعی قادر به خواندن نیستند، به کار میرود.
این گروه از کودکان ممکن است واژههای بسیاری را بدانند و به راحتی آنها را در مکالمه به کار بگیرند، اما قادر به درک و شناسایی نشانههای نوشتنی یا چاپی نیستند.
اگر چه نمیتوان ویژگیهای صد در صد مشابهی را برای کودکان با اختلال خواندن مشاهده کرد، اما میتوان گفت اغلب آنها ویژگیهای زیر را دارند:
- بیشتر این کودکان پسر هستند. بنابر برخی تحقیقات، تعداد پسرانی که این مشکل را دارند، چهار برابر دختران است.
- در کلاسهای درس غالباً مشکلات رفتاری دارند.
- تمایل به خواندن ندارند.
- قادر نیستند یک دایرهی لغات بینایی ایجاد کنند.
- دامنه توجهشان کوتاه است.
- در تمرکز، مشکل دارند.
- کودکان با اختلال خواندن، معمولاً در مدرسه افت تحصیلی دارند.
- معمولاً دارای مشکلات جسمی مانند ضعف بینایی و شنوایی هستند.
- اغلب آنها مسائل هیجانی دارند.
- احساس ناامیدی، بیلیاقتی و کم جراتی میکنند.
- در خواندن شفاهی و کلامی تردید میکنند و گاه دچار لکنت میشوند.
- هنگام خواندن، به جای اینکه چشمهایشان را حرکت دهند، سرشان را حرکت میدهند.
- اختلال خواندن منجر میشود کلمه به کلمه بخوانند.
- به زحمت، با صدای کشیده و لحن یکنواخت میخوانند.
- به نقطهگذاریها توجه ندارند و از توجه کردن به معنی کلمات غافلاند.
- وقتی مطلبی را آهسته میخوانند، لبهایشان را تکان میدهند یا در ذهنشان کلمات را میخوانند.
- واژهها را غیر مرتبط با محتوا و غیر مرتبط با عناصر آوایی حدس میزنند.
- کلماتی را که تازه خواندهاند، جابهجا یا تکرار میکنند.
- حافظهی دیداری و شنیداریشان ضعیف است.
- فاقد تمیز و تشخیص کافی شنیداری هستند.
- محیط خانوادگیشان برای موفقیت در مدرسه به آنها فشار میآورد و یا اینکه نگرش منفی افراطی به عملکرد مدرسه دارند.
- کودکان با اختلال خواندن در مدرسه سازگاری مناسبی ندارند.
- رشد اجتماعی کافی ندارند.
اختلال یادگیری ۲ – اختلال یادگیری نوشتن (dysgraphia)
اختلال یادگیری نوشتن یا دیسگرافیا یک نقص توانایی است که تأثیر بر مهارتهای نوشتاری فرد دارد. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است مشکلات در تشکیل جملات، نگارش کلمات، و ساختار نوشتاری داشته باشند. این مشکلات ممکن است به عنوان یک مشکل دیسلکسیای نوشتاری نیز شناخته شوند.
تأثیرات:
در تجربه افراد مبتلا به اختلال یادگیری نوشتن، ممکن است مشاهده شود که آنها دچار مشکلات در استفاده از گرامر، ترتیب کلمات، و انتقال ایدهها باشند. این اختلال میتواند موجب کاهش اعتماد به نفس در زمینه نوشتن شود و در محیط تحصیلی یا حرفهای به چالشهایی برخورد کنند.
مثال:
برای مثال، یک دانشآموز مبتلا به اختلال یادگیری ممکن است در نگارش مقالات تحقیقاتی دچار مشکلاتی شود. او ممکن است موقعیت صحیح گرامری را نفهمد یا جملات پیچیده را به درستی ننویسد. این ممکن است باعث سختی در ارتقاء تحصیلی و پیشرفت حرفهای این فرد شود.
درمان اختلال یادگیری نوشتن (Dysgraphia)
برای درمان اختلال یادگیری نوشتن ، رویکردهای چندگانه و چندمدیا میتوانند مؤثر باشند.
۱. آموزش مبتنی بر فناوری
استفاده از نرمافزارها و اپلیکیشنهای آموزشی مبتنی بر فناوری، که به ویژه بر روی تصحیح خطاهای نوشتاری تمرکز دارند، میتواند بهبود قابل توجهی در مهارتهای نوشتاری فرد داشته باشد.
۲. تدریس فنی نوشتار:
تدریس فنون نوشتاری با تأکید بر ساختار جملات، استفاده صحیح از گرامر، و توسعه مهارتهای تنظیم ایدهها میتواند به تقویت مهارتهای نوشتاری کمک کند.
۳. محدود کردن فشارها:
کاهش فشارهای مربوط به نوشتن و ارائه گزارشات در محیطهای غیررقابتی و عدم مقایسه فرزند یا دانشآموز با دیگران میتواند مسیرهای موفقیتآمیزتری را ایجاد کند.
۴. پشتیبانی روانشناختی:
ارائه پشتیبانی روانشناختی به افراد مبتلا به دیسگرافیا برای مدیریت استرس و افزایش اعتماد به نفس، میتواند در درمان این اختلال موثر باشد.
اختلال یادگیری ۳ – اختلال یادگیری ریاضی (dyscalculia)
معرفی:
دیسکلکولیا یا اختلال یادگیری ریاضی یک حالت ناتوانی است که بر توانایی افراد در درک و استفاده از مفاهیم ریاضی تأثیر میگذارد. افراد مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی ممکن است مشکلاتی در تشخیص اعداد، اجرای عملیات حسابی، و درک مسائل ریاضی داشته باشند. این موضوع میتواند تأثیرات مختلفی بر زندگی تحصیلی و روزمره این افراد داشته باشد.
تأثیرات:
در اختلال یادگیری ریاضی، افراد ممکن است مواجه به مشکلاتی نظیر درک ارقام، ترتیب اعداد، و حتی درک مفاهیم پیشرفته ریاضیات شوند. این مشکلات میتوانند مانع از توانمندی در درسهای ریاضی و حتی شغف در زمینههای مرتبط با ریاضیات شوند.
مثال:
برای مثال، یک دانشآموز دارای اختلال یادگیری ریاضی ممکن است دچار مشکلاتی در حل مسائل حسابی شود. او ممکن است نتواند به درستی اعداد را در ذهن خود ترتیب دهد یا درک چگونگی حل مسائل پیچیده ریاضی را داشته باشد.
درمان اختلال یادگیری ریاضی (Dyscalculia )
تشخیص و درمان اختلال ریاضی:
تشخیص اختلال یادگیری ریاضی نیازمند ارزیابی توسط تخصصیهای آموزشی و روانشناسی است. برای درمان این اختلال، اقدامات مختلفی انجام میشود.
۱. روشهای آموزشی خاص:
استفاده از روشهای آموزشی خاص مانند استفاده از تصاویر، نمایش تعاملی مفاهیم، و استفاده از مواد آموزشی متنوع میتواند بهترین نتیجه را در درک مفاهیم ریاضی به دست آورد.
۲. فعالیتهای توانمندسازی:
اعمال فعالیتهای توانمندسازی در زمینههای دیگر مانند هنر، موسیقی، و ورزش نیز میتواند در افزایش اعتماد به نفس و مهارتهای کلی افراد مفید باشد.
اختلال یادگیری ۴ – اختلال یادگیری مهارتهای حرکتی (dyspraxia)
معرفی: دیسپراکسیا یک اختلال یادگیری است که تأثیر بر مهارتهای حرکتی و کارکرد عضلانی فرد دارد. افراد مبتلا به دیسپراکسیا ممکن است دچار مشکلات در کنترل حرکات آهسته یا سریع، تعادل، و هماهنگی حرکات باشند. این موضوع میتواند تأثیرات منفی بر عملکرد در مواردی نظیر ورزش، بازیهای حرکتی، و حتی تکلیفهای روزمره داشته باشد.
تأثیرات:
در اختلال یادگیری مهارتهای حرکتی، ممکن است فرد مشکلاتی در اجرای حرکات روزمره مثل نوشتن، بستن دکمهها، یا حتی راه رفتن داشته باشد. این مشکلات میتوانند تأثیر مستقیم بر اعتماد به نفس و تعاملات اجتماعی فرد داشته باشند، زیرا ممکن است دچار چالشهایی در محیطهای اجتماعی شوند.
مثال:
برای مثال، یک دانشآموز دچار اختلال یادگیری مهارتهای حرکتی ممکن است مشکلاتی در نوشتن داشته باشد و نتواند حروف را به صورت واضح و خوانا بیاورد. این ممکن است باعث شده وی در محیط تحصیلی یا گروهی به احساسات اضطراب بیشتری برخورد کند.
جهت درمان اختلال یادگیری مهارتهای حرکتی با موسسه پرورش ذهن فرزام تماس بگیرید
مشاوره اختلال یادگیری مهارتهای حرکتی
درمان اختلال یادگیری مهارتهای حرکتی (dyspraxia)
تشخیص و درمان اختلال حرکتی:
تشخیص دقیق اختلال یادگیری مهارتهای حرکتی نیاز به ارزیابی توسط متخصصین ارتباطات و حرکتی دارد. پس از تشخیص، درمان این اختلال شامل برنامههای توانبخشی و آموزش مهارتهای حرکتی است.
۱. فیزیوتراپی:
فیزیوتراپی با هدف تقویت عضلات، بهبود تعادل، و افزایش تواناییهای حرکتی انجام میشود. این درمان میتواند به تقویت کلیه حرکتها و بهبود اجزای بدن کمک کند.
۲. آموزش مهارتهای اجتماعی:
آموزش مهارتهای اجتماعی به افراد با اختلال یادگیری مهارتهای حرکتی کمک میکند تا بهترین راه برای ارتباط با دیگران را بیابند و اعتماد به نفس خود را افزایش دهند.
اختلال یادگیری ۵ – اختلال یادگیری زبان (dysphasia)
در مبحث کودکان با اختلالات ویژه یادگیری ما با کودکانی سروکار داریم که ناشنوا نیستند، از هوش طبیعی برخوردارند، محرومیتهای شدید محیطی، عاطفی و روانی دارند، دستگاه گویایی سالمی دارند، اما از نظر تکلمی دچار مشکل هستند. اکثر متخصصان مشکل این کودکان را مربوط به اختلال در رشد و نمو تشکیلات عصبی یا دلایل ناشناخته دیگر میدانند. در حقیقت این کودکان در تعبیر و تفسیر محرکهایی که به مغز آنان میرسد، دشواری دارند.
در کودکان دو نوع اصلی دیسفازی وجود دارد که عبارتاند از:
الف- دیسفازی درکی، به معنای اختلال در درک نشانههای شنیداری است. در اینجا کودک صدا را میشنود اما معنی و مفهوم سخنان شنیده شده را نمیفهمد.
ب- دیسفازی حرکتی یا بیانی، به معنای اختلال در قدرت بیان یا تولید نشانههای کلامی است، کودکان دیسفازی از مرحله بل بل کردن تکلم و مراحل تکرار صدا و تکلم انعکاسی میگذرند و احیاناَ تکلم نیز شروع میشود ولی تکامل لازم را نمییابد. صدای کودکان دیسفازی از نظر شدت و حجم طبیعی است.
اختلال یادگیری ۶ – اختلالات پردازش شنوایی و بینایی | اهمیت گوش و چشم
الف) کودکان با دشواریهایی در تشخیص و درک شنوایی
تحقیقات و مطالعات بسیاری در مورد کودکان با اختلالات یادگیری و مشکلات آنان در تشخیص صداها مخصوصاً صداهایی که مربوط به تکلم یا گفتار است، در مراکز مختلف علمی جهان انجام شده است. این گروه از کودکان با اینکه از قدرت شنوایی کافی برخوردارند اما در تشخیص تشابهات و تفاوتهای کلمات مختلف مشکل دارند.
برای مثال فهرستی از یک سری کلمات دوتایی که برخی از آنها مشابه و برخی متفاوتاند برای کودک خوانده شود. اکثر اینگونه کودکان از تشخیص کلمات متفاوت عاجزاند. این ناتوانی به علت نقش مهمی که تشخیص تشایهات و تفاوتهای صداها در تکلم و خواندن دارد، از اهمیت خاصی برخوردار است و باید به آن توجه شود.
اصطلاح پزشکی که برای موارد شدید این حالت به کار میرود (آگنوزی شنوایی) است که برای تشخیص آن چشم کودک را میبندند و از او میخواهند که صداهای مختلفی مانند صدای عطسه، سرفه، سوت زدن، کشاندن پا روی زمین و … را نام ببرد یا تقلید کند.
ب) کودکان با دشواریهایی در تشخیص و درک بینایی
پژوهشگران بسیاری در پژوهشهای خود دریافتهاند که کودکان با نارساییهای ویژه یادگیری، اگر چه از دید کافی با قدرت بینایی لازم برخوردارند اما مشکلاتی در تشخیص و درک بینایی دارند.
شناسایی و تصحیح مشکلات کودکان در تشخیص و درک بینایی به علت بستگی که این امر با موفقیت در توانایی خواندن با استفاده از روش «نگاه کردن و گفتن» دارد اکثراً مورد توجه مربیان و متخصصین کودکان استثنایی بوده است و موارد شدید این حالت را «آکنوزی بینایی» مینامند. مشکلات عمده کودکان با دشواری در تشخیص و درک بینایی عبارت است از:
الف- تشخیص یا شناخت شکلها و طرحهای هندسی گوناگون به ویژه زوایا
ب- جور کردن اشیا براساس شکل و اندازه آنها
ج- تشخیص و درک تصویر اصلی از زمینه آن با تشخیص جزء از کل
د- تشخیص حروف و کلمات از یکدیگر
راهکار عملی درمان و تشخیص اختلال یادگیری
تشخیص اختلال یادگیری یک پروسه چند مرحلهای است که نیاز به تجمیع اطلاعات از چندین منبع دارد. بررسیهای تخصصی از تیمهای چند رشتهای از جمله متخصصین آموزشی، روانشناسان، متخصصین پزشکی، و اطلاعات ارزیابی مدرسه میتوانند در تشخیص اختلال یادگیری موثر باشند. چندین رویکرد برای تشخیص اختلال یادگیری وجود دارد که در زیر یکی از این روشها به همراه مثال توضیح داده شده است:
۱. مصاحبه و تاریخچه اختلال:
یکی از اولین مراحل در تشخیص اختلال یادگیری مصاحبه با فرد مورد نظر و افراد مرتبط (مثل والدین یا معلمان) است. به عنوان مثال، اگر یک دانشآموز در مصاحبه نشان دهد که درک درسها یا توانایی در مهارتهای خاص مثل خواندن یا نوشتن دچار مشکل است، این میتواند نشاندهنده اختلال یادگیری باشد.
۲. ارزیابی های تخصصی اختلال:
انجام ارزیابیهای تخصصی توسط متخصصان مانند روانپزشکان و مشاوران تحصیلی نیز در تشخیص اختلالات یادگیری تاثیرگذار است. به عنوان مثال، اجرای آزمونهای استاندارد برای ارزیابی مهارتهای خاص مانند خواندن، نوشتن یا مهارتهای ریاضی میتواند نقاط ضعف و موارد نیاز به توجه ویژه را مشخص کند.
۳. مشاهده و بررسی علائم:
مشاهده علائم در محیطهای مختلف از جمله خانه و مدرسه میتواند در تشخیص اختلالات یادگیری مفید باشد. به عنوان مثال، اگر یک دانشآموز در کلاس به طور مداوم توجه خود را از دست داده و نتواند با مطالب تدریس شده هماهنگ شود، این ممکن است یک نشانه باشد
۴. مراجعه به مشاوران با تجربه و متخصص اختلال یادگیری
در صورتی که با چالشهای اختلال یادگیری مواجه هستید و نیاز به مشاوره از یک حرفهای با تجربه دارید، به شما توصیه میشود با مرکز پرورش ذهن فرزام تماس بگیرید. مشاوران ما دارای تخصص و تجربه در زمینه اختلالات یادگیری هستند و میتوانند به شما کمک کنند.
تشخیص اختلال یادگیری زیر سن دبستان چگونه است؟
اما به طور خلاصه میتوانید برای سنین زیر دبستان، این موارد را بررسی کنید:
- ۳ تا ۴ سالگی: مهارتهای حرکتی.
- ۴ تا ۵ سالگی: مهارتهای گفتاری.
- ۵ تا ۶ سالگی: مهارتهای شناختی.
این تعریف برای معلمان چهار معیار تشخیصی فراهم میآورد که بدانند اختلال یادگیری چیست و عبارت است از:
1- دشواریهای تحصیلی:
دانش آموزان با نارسایی ویژه در یادگیری دارای مشکلات در یادگیری چگونه خواندن، نوشتن یا انجام محاسبات ریاضیات در مقایسه با سایر دانش آموزان همسال خود هستند.
2- تفاوت فاحش بین توانایی بالقوه و بالفعل:
بین توانایی ذهنی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان با نارسایی ویژه در یاد گرفتن تفاوت چشمگیر وجود دارد.
3- مستثنا شده از سایر عوامل:
دانش آموزانی که مشکلات یادگیری آنان به عللی مانند آسیبهای بینایی یا شنوایی، عقب ماندگی ذهنی، ناتوانیهای حرکتی، آشفتگیهای هیجانی یا عوامل محیطی است، تحت عنوان نارساییهای ویژه در یادگیری قرار نمیگیرند.
4- بینظمیهای عصبی _ روانی:
بسیاری از محققان بر این باوراند که اساس نارساییهای ویژه در یادگیری در نتیجه برخی از انواع بینظمیهای عصبی _ روانی است.
شما میتوانید فرم رزرو مشاوره را پر کنید تا تأیید شده وقت ملاقات خود را دریافت کنید. ما به دنبال ارائه خدمات مشاوره حرفهای و تخصصی به شما هستیم تا به شما کمک کنیم با مشکلات یادگیری خود برخورد کنید و راهحلهای مناسب را برای پیشرفت و رشد شخصی خود پیدا کنید.
در دنیای امروزی که پیشرفت فناوری و آموزش به شکل نوینی پیش میرود، انواع مختلف اختلال یادگیری به عنوان یک چالش بزرگ در مسیر پیشرفت فردی افراد ظاهر میشوند. ما در این مقاله به بررسی انواع اختلالات یادگیری پرداختیم. از اختلالاتی چون دیسکالکولیا گرفته تا دیسلکسیا و دیگر اختلالات، در این مقاله به بررسی علل، نشانهها، و راهکارهای تشخیصی ارائه شد.
امیدواریم این مقاله به شما در درمان و تشخیص اختلالات یادگیری کمک کرده باشد. همچنین خوشحال میشویم اگر شما هم تجربه یا پیشنهادی در مورد اختلال یادگیری دارید در قسمت نظارت در پایین همین مقاله برای ما ارسال کنید.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
عالییی بود