مهارت آفرینش قصه در کودکان
زمان مطالعه: 3 دقیقه
برای نگارش قصه، آگاهی، توانایی و ابزارهایی لازم است. آگاهی و توانایی عواملی هستند آموختنی، دانستی و درک کردنی و برای دست یافتن به آنها علاقه، انتخاب، استعداد، مطالعه،تحقیق، تجربه و… به علاوه ذوق و خلاقیت لازم است.
سرفصلهای این مقاله
- ابزار گفتن و نوشتن قصه عبارتند از:
- عناصر سهگانه بنیادی یک قصه
- 1– چه میخواهیم بگوییم؟ (یعنی موضوع ما چیست یا درباره چیست؟)
- 10– آیا درباره مضمون یا موضوعی که ما میخواهیم بگوییم، پیش از ما گفتهاند؟
- بنابراین ما باید به گونهای قصه بیافرینیم که جذابیت لازم را برای جذب دوباره مخاطب داشته
- باشد.
- تمرینهایی برای ایجاد مهارت قصه نویسی در کودکان:
- کتاب داستانهای انتشارات فرزام براساس مباحث روانشناسی و تربیتی نوشته شدهاند که میتواند
- به شما والدین گرامی کمک نماید تا فرزندانی توانمند پرورش دهید:
- کلمات جادویی(نسخه چاپی)
- ماهی سیاه شجاع(نسخه چاپی)
- یک راه حل عالی(ویدیو)
- مجموعه کتاب داستان(3 جلدی)(نسخه چاپی)
ابزار گفتن و نوشتن قصه عبارتند از:
1-توصیف (تصویر) 2-توضیح (تفسیر) 3-گفتوگو
عناصر سهگانه بنیادی یک قصه
دریک قصه اطلاعات مربوط به سه عنصر اصلی است که شامل: شخصیت، موضوع و نتیجه میباشد.
قبل از شروع این سوال معروف و ساده را مطرح میکنیم: چرا میخواهیم قصه بیافرینیم؟ زیرا سوالی است که علت انتخاب نوع، محتوا، شکل، هدف مخاطب و همه ی مباحث مربوط به ساختن و آفرینش قصه و هر نوع اثر ادبی دیگر در آن نهفته است سوالی که همهی قصه پردازان و حتی همهی قصه گوها، پیش از آغاز نوشتن یا گفتن اولین جمله قصهشان از خودشان میپرسند و سپس باید بپرسند:
1– چه میخواهیم بگوییم؟ (یعنی موضوع ما چیست یا درباره چیست؟)
2- چگونه میخواهیم بگوییم؟ (یعنی در چه سبک و در چه قالب و توسط کدام ابزار و بیانی میخواهیم بگوییم؟ یا بهتر است بپرسیم چگونه میخواهیم روایت کنیم؟(
3– برای چه کسی میخواهیم بگوییم؟ (ینی مخاطب ما کیست؟ دختر است یا پسر است؟ زن یا مرد؟ کودک است یا نوجوان؟ جوان یا بزرگسال؟ شهری است یا روستایی
4– چرا میخواهیم بگوییم؟ (یعنی هدف ما از گفتن موضوعی که میخواهیم بگوییم، چیست؟ برای سرگرمی اوست؟ برای آموزش اوست؟ یا تفریح او؟(
5- از چه کسی یا چه چیزی میخواهیم بگوییم؟ (یعنی شخصیت قصه ما کیست یا چیست؟)
6- زمان مربوط به موضوع یا ماجرایی که برای شخصیت قصه روی داده، چه زمان یا چه دورانی است؟
7- محل و زمان و جایگاه موضوع و ماجرای قصه کجاست؟
8- مکان و محل مورد نظر ما برای گفتن ما کجاست؟ شهر یا روستا؟ کدام شهر و کدام روستا؟ کدام مدرسه یا میدانگاه؟ کدام مهد کودک یا مرکز بچههای بی پناه؟ یا……؟ زیرا تفاوت در محل روایت قصه به ایجاد تفاوت در نوع زبان وبیان قصه میانجامد.
9- کی میخواهیم بگوییم؟ (یعنی ما قصه مورد نظر خود را در چه زمانی قرار است به مخاطب خود ارائه دهیم؟ روز یا شب؟ زمستان یا تابستان؟ روزهای عید و شادمانی یا عزا و سوگواری؟ زیرا تفاوت در زمان ارائه قصه به تفاوت در نوع انتخاب موضوع، کلمات، نوع بیان، ضرب آهنگ قصه و…….میانجامد. همچنان که در تابستان، بیان قصهای که شخصیت آن لباسی برای پوشیدن ندارد، تاثیر لازم را بر احساس مخاطب، آن طور که در زمستان میتواند داشته باشد، ندارد.
10– آیا درباره مضمون یا موضوعی که ما میخواهیم بگوییم، پیش از ما گفتهاند؟
11-اگر گرفتهاند، چگونه گفتهاند؟
12- و اگر گفتهاند با چه هدف و تحلیلی گرفتهاند؟
یعنی ممکن است درباره نوع مضمون، یعنی درونمایه موضوعی که ما تصمیم داریم درباره آن قصهای بیافرینیم، پیش از ما نه تنها یک قصه، بلکه قصهها آفریده باشند، حتی ممکن است درباره موضوع خاص با شخصیتی خاص و نتیجهای خاص که در نظر داریم قصه بیافرینیم، قبلاً آفریده شده باشد.
بنابراین ما باید به گونهای قصه بیافرینیم که جذابیت لازم را برای جذب دوباره مخاطب داشته
باشد.
به ویژه که مضامین و موضوعهای بسیاری از قصهها به خصوص قصههای مورد علاقهی کودکان و نوجوانان در طول سالها و قرنها، بارها گفته و نوشته شده است. با این حال جای نگرانی نیست، زیرا اگر خالق باشیم و خلاق عمل کنیم، میتوانیم موضوعی که تا به حال بارها و بارها نیز به صورت قصه ارائه شده است، با عناصر متفاوت و نوع و شکل بیان تازهتری بیافرینیم، یا درباره همان موضوعها با هدف و پیام خاصی بنویسیم که دیگران ننوشته باشند.
همچنان که بسیاری از قصههای تاریخ را اگر بررسی کنیم، میبینیم دارای مضامین و موضوعهای مشابهی هستند، اما چون عناصر سازندهی آنها با هم تفاوت دارند یا نوع بیانشان جذابتر است و یا دارای پیام تازهتری هستند، باز هم برای مخاطب قابل توجهاند.
اگر احساس میکنیم که قرار است تقلیدی یا تکراری بسازیم، بهتر است نسازیم، زیرا کار تقلیدی و تکراری نه تنها ارزشی بر ما و هنر قصه گویی نمیافزاید، بلکه از ارزشهای قابل احترام قصه که در طول قرنها به دست آمده است، میکاهد.
تمرینهایی برای ایجاد مهارت قصه نویسی در کودکان:
–ساختن داستان بر اساس تصاویر.
–ساختن آن به ترتیب بر اساس موضوع، شخصیت و نتیجهای که ما به آنها پیشنهاد میکنیم.
–انجام تغییر در پایان و نتیجهای که قبلاً ساخته شده است.
–انجام تغییر در موضوع آن که قبلاً ساخته شده است.
–انجام تغییر در شخصیتی که قبلاً ساخته شده است.
–انجام تغییر در مکان رویدادی که قبلاً ساخته شده است.
– انجام تغییر در زمان رویدادی که قبلاً ساخته شده است.
دیدگاهتان را بنویسید