رشد هوش اخلاقی در کودکان
زمان مطالعه: 5 دقیقه
دنیای امروز با بحرانی آزاردهنده مواجه شده است. این مسئله مربوط به مهارتهای اجتماعی است.
این موضوع در ارتباط با مهم ترین دارایی ما انسانها یعنی فرزندانمان است. خشم بین کودکان در حال افزایش است. بیحرمتی نسبت به خانواده و اولیای مدرسه، نسبت به گذشته بسیار بیشتر شده است.
علاوه بر راهکارهای قانونی، راههای بی شمار دیگری در مقابله با این مشکلات در دنیای آموزشی وجود دارد.
میتوان مهارتهای عزت نفس و حل مسئله را به کودکان آموخت. همین طور به تقویت مهارتهای اجتماعی و مدیریت خشم آنان پرداخت.
سرفصلهای این مقاله
- بخش بسیار مهمی که کمتر به آن توجه میشود، پرورش و رشد هوش اخلاقی در زندگی کودکان و فرزندان
- ماست.
- پیدا کردن تواناییهایی زیر به فرزندان ما کمک میکند مسیر صحیح را در زندگی بتوانند پیدا کنند:
- نقش والدین در آموزش و ایجاد همدلی و نوع دوستی:
- قصه خوانی و تقویت روحیه رفتار نوع دوستانه در کودک:
- آموختن اصول اخلاقی و تقویت وجدان:
- برای پرورش هوش اخلاقی در فرزندان خود میتوانید کتاب زیر را خریداری نمایید:
- باهوش خوش اخلاق (نسخه چاپی)
- باهوش خوش اخلاق (نسخه pdf)
بخش بسیار مهمی که کمتر به آن توجه میشود، پرورش و رشد هوش اخلاقی در زندگی کودکان و فرزندان
ماست.
هرچه کودکان امروزه بر اصول اخلاقی شناخت بیشتری داشته باشند و بدانند کدام رفتار در زمان مناسب انجام شود، راحتتر میتوانند خود را در برابر وقایع ناخوشایند حفظ کنند.
تلاشهای پیاژه و کلبرگ در طی سالها به ما کمک کرده است تا مراحل رشد استدلال اخلاقی (هوش اخلاقی) کودکان را بشناسیم. و همینطور براساس آن در تقویت اصول اخلاقی به فرزندانمان کمک کنیم.
رشد هوش اخلاقی کودکان بهترین فرصت برای قرار دادن فرزندمان در مسیر درست است تا آنها، علاوه بر درست اندیشیدن، راه درست زندگی کردن را هم به کار ببرند.
جدا از اینکه پرورش ویژگیهای شخصیتی محکم کودکان ما در گرو پرورش اخلاقیات است، هوش اخلاقی توانایی تفکیک صحیح از ناصحیح است که کمک می کند کودکان به گونهای رفتار کنند که درست و محترمانه باشد.
پیدا کردن تواناییهایی زیر به فرزندان ما کمک میکند مسیر صحیح را در زندگی بتوانند پیدا کنند:
مهار وسوسهها،
قضاوت نکردن،
پذیرفتن تفاوتهای بین انسانها،
همدلی و همراهی،
منصف بودن.
این ویژگیها زیربنای یک شخصیت باثبات است که والدین برای فرزندان خود میخواهند.
خوشبختانه هوش اخلاقی اکتسابی است و میتوان از سنین 1 الی 2 سالگی آن را پرورش داد.
آخرین یافتهها درزمینهی رشد اخلاقی نشان داده است که نوزاد 6 ماهه میتواند به ناراحتی به دیگران واکنش نشان دهد و همدلی در حال شکلگیری است.
اشتباه برخی از والدین این است که تا سنین بالاتر (بین 6 تا 7 سالگی) برای رشد اصول اخلاقی اقدام نمیکنند.
این تأخیر والدین، زمینه را فراهم میکند تا یک سری عادتها در فرزندان ما شکل بگیرند که در سنین بالاتر تغییر این رفتارها سخت میشود.
اگرچه هوش اخلاقی یادگرفتنی است اما دستیابی به آن نیاز به تلاش دارد.
والدین بهترین و اولین آموزندگان اخلاق در فرزندان خود هستند.
هرچه زودتر این اصول اخلاقی در فرزندان ما نهادینه شوند، زمینه ای را فراهم میکند که در بزرگسالی افکار، اعتقادات و رفتاری مطابق با اصول اخلاقی داشته باشند.
هوش اخلاقی تنها با آموزش تئوری اصول و قوانین به دست نمیآید، بلکه میتوان هوش اخلاقی را با تکرار و تداوم یاد گرفت و همینطور نحوه رفتار با دیگران را از این طریق آموخت.
در حقیقت چگونگی رفتار با خودمان و دیگران با توجه به آنچه دیده و شنیده و آموختهایم را به کار ببریم.
نقش والدین در آموزش و ایجاد همدلی و نوع دوستی:
نیاز به عشق و محبت، از تولد با كودک است.
كودک به واسطه این ارتباط، ابتدا با مادر و بعد با پدر و به تدریج با سایر نزدیكان، رابطه نزدیكی پیدا میكند. این ارتباط اساس تمام روابط بعدی كودک را تشكیل میدهد، كه علاوه بر خانواده، شامل ارتباط او با همسر و فرزندان، دوستان، همكاران و اطرافیان او نیز میشود.
کمبود مهربانی، آسیبهای شدید و غیرقابل جبرانی به بار میآورد. رفتارهای نامهربانانه در كودكی میتواند در آینده منجر به بزهكاری، اعتیاد، پرخاشگری، بیماریهای جسمی و روانی شود.
قصه خوانی و تقویت روحیه رفتار نوع دوستانه در کودک:
همه انسانها از شنیدن قصه و داستان لذت میبرند. قصهگویی ابزار مهمی در تربیت اخلاقی (هوش اخلاقی) کودکان به شمار میرود. از طریق قصهگویی میتوان احساسات گوناگون را در کودکان پرورش داد؛ به دور از شیوههای خشک و اجباری.
قصه و داستان غذای روح کودک است که اگر در سنین پایین به او نرسد، زیان بزرگی را تجربه خواهد کرد.
قصه میتواند در پرورش حس زیباییشناسی کودک اثرگذار باشد، چرا که قصه، کودک را متوجه دنیای اطراف خود میکند.
قصه ابزاری مطمئن برای آموزش چگونه زندگی کردن و نحوه غلبه بر مشکلات است.
آموختن اصول اخلاقی و تقویت وجدان:
والدین ابتدا نکات، مهارتهای اجتماعی و اصول اخلاقی را که برایشان اهمیت دارد، اولویتبندی کرده و یادداشت کنند تا بتوانند به آموزش تکتک آنان بپردازند.
- در وهله اول بهتر است والدین سرمشق همان اصلی که قرار است کار شود، باشند.
والدین کمک کنند که کودکان یاد بگیرند این اصول را چگونه اجرا کنند. یعنی جلوههای عملی آن را فهرست کرده و اجرا کنند. مثلاً انسانهای درستکار به قولشان عمل میکنند، به اشتباهات خود اعتراف میکنند، از روی دست کسی تقلب نمیکنند.
- هرماه یک اصل یا مهارت اجتماعی را برجسته کنید.
برای آموختن هر مهارت حداقل سه هفته زمان لازم است و روزانه چند دقیقه را به آموزش آن اختصاص داده تا کودک یاد بگیرد.
میتوانید هر اصل را روی کاغذها یا کارتهای کوچک نوشته و در جایی از خانه نصب کنید که کودک و بقیه اعضا بدانند این مدت در حال یادگیری چه اصلی هستند.
- به کودک آموزش دهید اصلی که قرار است روی آن کار شود چه معنایی دارد و یادگرفتن آن چه اهمیتی دارد.
به گونهای توصیف کنید که کودک کاملاً درک کند و از درک کردن او یقین حاصل کنید.
به عنوان مثال: در مورد صداقت و داستان پینوکیو میتوانید صحبت کرده و راستگویی و اثرات آن در زندگی را توضیح دهید.
- برای اینکه ارزشها را به زندگی فرزندمان وارد کنیم، فرصتهای مناسب بسیاری در زندگی روزمره وجود دارد.
میتوانیم همراه فرزندمان به عیادت بیمار یا پرستاری از یک سالمند فامیل برویم.
میتوانیم همراه فرزندمان کمکهایی را برای نیازمندان جمعآوری کرده و به اتفاق به دست آنان برسانیم.
- به منظور افزایش هوش اخلاقی فرزندمان، بهتر است هنگام انجام دادن ارزشها، با وی همراه باشیم.
فعالیت مشترک با فرزندان بهتر از توضیح دادن ارزشهاست. با این کار بچهها منفعل نبوده و در حاشیه فقط بهعنوان تماشاگر قرار نمیگیرند.
دیدگاهتان را بنویسید