چه عواملی استرس زا هستند؟ راهکارهای درمان آن چیست؟
زمان مطالعه: 8 دقیقه
همهی ما در زندگی روزمره و در موقعیتهای گوناگون، بارها دچار استرس میشویم.
سرفصلهای این مقاله
- استرس به واکنش طبیعی بدن در برابر عوامل محرک، تغییرات، فشارهای درونی یا بیرونی گفته میشود.
- نشانههای استرس
- کهیر
- ناپایداری وزن بدن
- سردردهای شدید
- بیماریهای گوارشی
- سرماخوردگی
- آکنه
- کاهش تواناییهای ذهنی
- ریزش مو
- شناخت عوامل استرس زا | علل استرس در افراد
- عدم رضایت از شغل
- پذیرش مسئولیتهای سنگین
- جدایی از همسر
- بیماریهای جسمی
- تغذیه نادرست
- مشکلات مالی
- ارتباط نادرست
- عدم نه گفتن
- با توجه به توضیحاتی که در موارد بالا به آن اشاره شد، میتوانیم راهحلهایی را برای درمان استرس شدید ارائه دهیم:
- 1- انتخاب شغل مناسب از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
- 2- پذیرش مسئولیت در حد توان
- 3- پذیرش جدایی از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
- 4- پذیرش بیماری
- 5– رژیم غذایی سالم از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
- 6- ذهن آگاهی
- 7- پس انداز کردن
- 8- اصلاح ارتباطات از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
- 9- راحت بگویید «نه«
- 10- نوشیدنیهای آرامبخش از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
- 11- ورزش کردن از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
- 12- نوشتن از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
- 13- صحبت درمانی از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
- با کلیک بر روی لینکهای زیر میتوانید انیمیشنهای آموزشی تهیه شده در موسسه پرورش ذهن فرزام را
- تهیه نمایید و برای آموزش این مفاهیم به فرزند خود از آنها بهره ببرید:
- انیمیشنهای مهارتهای اجتماعی
- انیمیشنهای افزایش هوش
- انیمیشنهای آواشناسی
- انیمیشنهای آموزشی مفاهیم علوم
- انیمیشنهای فلسفه برای کودکان(p4c)
استرس به واکنش طبیعی بدن در برابر عوامل محرک، تغییرات، فشارهای درونی یا بیرونی گفته میشود.
این عوامل در شرایط مختلف سبب بر هم خوردن تعادل بدن میشوند و بدن هوشمند ما برای مقابله با این حالت تلاش میکند تا تعادل از دست رفته را بازگرداند.
استرس میتواند گاهی خفیف و زودگذر باشد (مانند استرسی که قبل از یک آزمون ساده به ما دست میدهد) یا ممکن است شدید باشد و حالت مزمن پیدا کند.
در واقع کمی استرس قبل از انجام هر کاری لازم است و میتواند به بهتر انجام شدن آن کار منجر شود؛ اما استرس شدید و مزمنی که فشارهای روحی و جسمی بیش از حد به فرد وارد میکند میتواند تأثیر مخربی بر زندگی او داشته باشد و حتی سبب بیماری شود.
نشانههای استرس
کهیر
اگر کهیر را تجربه کرده باشید، به احتمال زیاد میدانید که این برجستگیهای قرمز رنگ خارشدار تا چه اندازه آزاردهنده هستند.
کهیر معمولاً به دلیل حساسیت بدن به ترکیباتی آلرژیزا به نام هیستامین (Histamine) که در بسیاری از غذاها وجود دارد ایجاد میشود.
اما اگر سابقهی آلرژی ندارید و به طور ناگهانی روی پوستتان کهیر ظاهر شد، علت آن میتواند استرس باشد.
هنگامی که دچار استرس میشوید (خواه مدتی کوتاه، خواه مدتی طولانی) سیستم ایمنی بدن ضعیف میشود و بدن برای مقابله با این مشکل، هیستامین آزاد میکند.
در صورتی که استرس برطرف نشود، واکنشهای آلرژیک بدن سبب بروز کهیر خواهد شد. در این حالت حتی عواملی مانند سرما، گرما، صابونها و لوسیونها (که قبلاً فرد نسبت به آنها حساسیت نداشته) نیز ممکن است پوست بدن را تحریک کنند.
ناپایداری وزن بدن
بدن به طور طبیعی هورمونی به نام کورتیزول ترشح میکند که در تنظیم قند خون و سوختوساز بدن نقش مهمی دارد.
هنگامی که استرس دارید این هورمون بیش از حد طبیعی ترشح میشود از این رو، عملکرد بدن در تنظیم قند خون مختل میشود و نحوهی سوختوساز چربیها، پروتئینها و کربوهیدرات تغییر میکند.
در چنین شرایطی، یا فرد دچار کماشتهایی میشود و یا پرخوری میکند که هر دو از رفتارهای ناسالم در تغذیه هستند و سبب کاهش یا افزایش وزن میشوند.
سردردهای شدید
اگر گاهی به طور ناگهانی (بدون سابقهی سردرد یا میگرن) دچار سردردهای تنشیِ شدید میشوید، احتمالاً استرس زیادی دارید.
استرس، موادی شیمیایی را در مغز آزاد میکند که بر اعصاب و عروق خونی مغز تاثیر میگذارند و سبب سردرد میشوند.
استرس در افراد مبتلا به میگرن میتواند سبب شروع یا وخیمتر شدن حملات میگرنی شود.
بیماریهای گوارشی
استرس به روشهای مختلفی روی معده و عملکرد دستگاه گوارش تأثیر منفی میگذارد. هنگامی که استرس دارید، معده اسیدهای گوارشی بیشتری را تولید میکند که ممکن است سبب سوزش سر دل (حالتی که با درد در ناحیهی معده و احساس طعم تلخ در دهان همراه است) شود.
همچنین هنگام استرس، تخلیهی مواد از معده به روده به آهستگی صورت میگیرد که به تجمع گاز معده و نفخ میانجامد.
سرماخوردگی
افرادی که به طور مرتب استرس دارند، معمولاً بیشتر از دیگران دچار سرماخوردگی میشوند؛ زیرا سیستم ایمنی بدن این افراد بسیار ضعیف است و نمیتواند به خوبی در برابر ویروسها و عوامل بیماریزا مقاومت کند.
برای رفع استرس و ایجاد آرامش، مصرف چای بابونه و چای زنجبیل و همچنین دوش گرفتن با عصاره نعناع و اسطوخودوس بسیار مفید است.
آکنه
اگر فکر میکنید که آکنه فقط کابوس دوران نوجوانی است و در سنین بالاتر سراغتان نخواهد آمد، کاملاً در اشتباه هستید. آکنه در هر سن و هر دورهای از زندگی ممکن است ظاهر شود.
یکی از عوامل ایجاد آکنه و جوش، استرس است. هنگامی که استرس دارید، بدن هورمون کورتیزول بیشتری ترشح میکند که سبب میشود غدد پوست، چربی بیشتری تولید کنند.
تجمع چربی اضافی در فولیکولهای مو و همچنین سلولهای مردهی پوست، موجبات بروز جوش و آکنه را فراهم میکند.
کاهش تواناییهای ذهنی
ترشح بیش از حد هورمون کورتیزول هنگام استرس، بر توانایی مغز و حافظه تأثیر میگذارد. استرس زیاد، سبب کاهش تمرکز میشود و در صورتی که درمان نشود، اضطراب، افسردگی و مشکلات حافظه را به دنبال خواهد داشت.
ریزش مو
فرایند طبیعی رشد موی سر به صورت چرخهای است که در آن موهای قدیمی میریزند و فولیکولهای جدید مو جایگزین آنها میشوند. بنابراین از دست دادن تعداد محدودی مو در روز طبیعی است.
استرس شدید میتواند با ایجاد اختلال در این چرخه، تعداد زیادی از موها را همزمان به مرحلهای برساند که مرحلهی استراحت نامیده میشود.
پس از این مرحله (که دو تا سه ماه به طول میانجامد) این موها بدون جایگزین شدن شروع به ریزش میکنند. استرس همچنین سبب میشود سیستم ایمنی بدن به فولیکولهای مو حمله کند و سبب ریزش مو شود.
شناخت عوامل استرس زا | علل استرس در افراد
عدم رضایت از شغل
یکی از مواردی که باعث ایجاد استرس در افراد میشود، نداشتن رضایت شغلی است.
فقط تصور کنید، کاری را انجام میدهید که هیچ علاقهای به آن ندارید و یا اصولاً از محیطی که در آن مشغول هستید، رضایت ندارید، آن وقت تمام وجودتان را نگرانی فرا میگیرد.
مشاغلی که افراد آن را انتخاب میکنند روی کل جریان زندگیشان تأثیر میگذارد. اگر از شغل خود راضی نباشید دائم نگران هستید و میخواهید آن را زودتر به پایان برسانید.
پذیرش مسئولیتهای سنگین
همه ما مسئولیتهایی در زندگی شخصی و کاری خود داریم اما اگر مسئولیتهایی را بپذیریم که از حد توانمان خارج باشد، این میتواند عامل مهمی در استرس ما تلقی گردد.
فرد با قبول انجام کارهای سنگین دائم به خود میگوید: «نکند از پس این کار برنیایم، اگر درست انجامش ندهم چه اتفاقی رخ میدهد، یعنی این کار اصلاً تمام میشود».
مسئولیتهای سنگین مانند زنجیرهایی قفل شده به گردن عمل میکنند، شما آنها را پذیرفتهاید اما توان انجامش را ندارید و دائماً تحت استرسهای درونی و نگرانیهای شدید قرار میگیرید.
جدایی از همسر
تحقیقات نشان داده افرادی که از همسر خود جدا میشوند سطح بالاتری از استرس را دریافت میکنند. این موضوع به خصوص در کشورهای جهان سوم به دلیل وجود سنتها و فرهنگهای خاص شدت بیشتری دارد. وقتی که شما از همسر خود جدا میشوید، نگرانیهایی تجربه میکنید که برایتان ناآشنا هستند.
از جمله این نگرانیها شامل نگرانی در تأمین مخارج، عدم احساس امنیت، ترس تنها ماندن تا آخر عمر، طرد شدن از خانواده، دریافت برچسبهای منفی از اجتماع، عدم اطمینان به افراد دیگر و… میباشد.
این موارد ضرورت درمان استرس شدید را برای افراد بیشتر میکند.
بیماریهای جسمی
برخی از افراد بیماریهای خاصی دارند و این عامل روی سطح روحیهشان تأثیر منفی میگذارد. آنها فکر میکنند نباید در جامعه حضور پیدا کنند و یا اگر کسی از بیماریشان با خبر شود مورد تهمت، تهدید و یا بیرحمی قرار میگیرید.
این ترس در آنها استرس زیادی را ایجاد میکند.
تغذیه نادرست
ممکن است فرد در تمام بخشهای زندگیاش موفق و خوشحال باشد اما درصدی از استرس همیشه در او وجود دارد. این استرس میتواند به دلیل تغذیه نادرست باشد.
در دنیای امروز به دلیل مشغلههای کاری و شخصی افراد کمتر به تغذیه خود اهمیت میدهند و این به صورت مستقیم روی سطح آرامششان تأثیر منفی میگذارد.
مثلاً برخی از افراد دائم مواد غذایی مثل فست فود، نوشابه، تنقلات، غذاهای فریز شده و کنسرو شده را استفاده میکنند. این غذاها باعث مشکلات روحی در افراد میشود.
علائمی مانند خودخوریهای دائمی، شکاک بودن، عدم تمرکز، کاهش سطح انرژی، تجربه غمگین و خوشحال بودن بیدلیل، عصبانیت، عجول بودن و استرس زیاد را با خود به همراه دارند.
مشکلات مالی
درگیر شدن در مشکلات مالی به خصوص در شرایط رکود و تورم افراد را مضطرب میکند. آنها دائماً نگران آینده خود و فرزندانشان هستند و این عامل باعث میشود استرس زیادی را تجربه کنند.
ارتباط نادرست
ارتباطات بخش مهمی از جریان زندگی انسانها را به خود اختصاص داده است. از این رو برخی از افراد با آدمهایی در ارتباط هستند که مدام از افعال منفی استفاده میکنند.
انسانهای بدبینی که نه میخواهند خودشان به موفقیت برسند و نه دوست دارند دیگران چنین تجربههایی را به دست آورند.
از رو این افراد دائماً طرف مقابل خود را ضعیف، ناتوان، بیمسئولیت و… میدانند اگر شما با چنین افرادی در ارتباط هستید به مرور زمان آرامش خود را از دست میدهید و برچسبهایی که به شما میزنند را باور میکنید.
عدم نه گفتن
برخی از افراد دائماً با هر خواستهای موافقت میکنند چون این تصور را دارند اگر نه بگویند دیگران را از دست میدهند.
وقتی شما به هر خواستهای بدون اینکه بدانید از پس انجام آن کار برمیآیید و یا اصلاً دوست دارید، پاسخ «مثبت» میدهید، خودتان را گرفتار میکنید. بیشتر افراد بلد نیستند به راحتی «نه» بگویند و همین موضوع ساده عامل استرس شدید در آنها میشود.
با توجه به توضیحاتی که در موارد بالا به آن اشاره شد، میتوانیم راهحلهایی را برای درمان استرس شدید ارائه دهیم:
1- انتخاب شغل مناسب از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
اگر در شغل خود احساس رضایت خاطر ندارید میتوانید آن را تغییر دهید،مطمئن باشید با انجام این کار مشاغل بهتری را پیدا خواهید کرد.
وقتی بتوانید در جریان خواستههای درونی و آرام بخش خود قدم بردارید، مسیر برایتان هموار خواهد شد و از استرس رهایی پیدا خواهید کرد.
2- پذیرش مسئولیت در حد توان
قرار نیست شما بتوانید هر کاری که در کره زمین وجود دارد را انجام دهید! فقط وظایفی را انجام دهید که میدانید میتوانید از پسش برآیید. انجام کارها در حد توان به شما شادیهای کوچک و موفقیتهای بزرگ را هدیه میکند و استرستان را از بین خواهد برد.
3- پذیرش جدایی از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
اگر به هر دلیلی از همسر خود جدا شدید باید بدانید که حالا مسیر تازهای در پیش روی شما قرار دارد.
آن را مثل یک تجربه به حساب آورید نه یک شکست. تجربهای که به شما دو بال اضافه برای پرواز کردن میدهد تا به سمت رویاهایی بروید که همیشه فراموششان کردید.
مطمئن باشید از چنگ زدن به گذشته جز نگرانی و استرس چیزی به دست نمیآورد. جدایی خود را بپذیرید و نگاهتان را از گذشته به سمت حال و آینده بدوزید.
4- پذیرش بیماری
باید باور کنید که هیچکس کامل نیست. فکر نکنید تمام انسانهایی که در خیابان میبینید سالم و سرحال هستند. بیماری برای هر انسانی رخ میدهد و نباید عاملی باشد که شما را خانه نشین کنید.
بیرون بروید، با مردم معاشرت کنید و سعی کنید دامنه ارتباطات خود را گسترش دهید. هر چقدر از دنیای بیرون فاصله بگیرید بر شدت ناراحتی و استرستان میافزایید. پذیرش بیماری اولین قدم برای درمان و بهبود آن است.
5– رژیم غذایی سالم از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
یک ورق بردارید و برنامه غذایی هر هفته خود را در آن بنویسید. اگر خیلی سرتان شلوغ است از شب قبل غذای مورد نیاز خود را تهیه کنید. یک خانه تکانی اساسی در رژیم غذایتان ایجاد کنید.
فست فودها، نوشابههای گازدار، تنقلات و غذاهای فریز شده را کنار بگذارید. سعی کنید مواد غذایی ارگانیک و تازه را مورد استفاده قرار دهید. میوه و سبزیجات نیز باید از ملزومات مهم سفره شما باشند. یک تغذیه اصولی آرامش ذهنی و روانی را برای شما به همراه دارد. همچنین به تناسب اندامتان نیز کمک میکند.
6- ذهن آگاهی
ذهن آگاهی با متوقف کردن نشخوارهای ذهنی به فرد کمک میکند تا استرس کمتری را تجربه کند. در این روش افراد میآموزند بهجای ماندن در افکار منفی و علت مشکل یا پریشانی، بیشتر روی راه حلها تمرکز کنند.
7- پس انداز کردن
اگر دخل و خرجتان با هم جور نیست سعی کنید یک اصلاحیه برای نحوه خرج کردنتان در نظر بگیرید. از حقوق ماهیانه خود مقداری را پس انداز کنید و دور ولخرجی را خط بکشید.
بیشتر افراد چیزهایی را میخرند که نمونه آن را در خانه دارند و همین عامل باعث میشود همیشه کمبود پول داشته باشند.
8- اصلاح ارتباطات از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
یک ورق بردارید و لیست تمام افرادی که با آنها ارتباط دارید را بنویسید. همچنین یادداشت کنید که هر کدام چه ویژگیهای مثبت و چه ویژگیهای منفی دارند.
از این رو میتوانید بفهمید که وجود برخی از افراد در زندگیتان بی فایده است و فقط برای شما دردسر ایجاد میکند.
9- راحت بگویید «نه«
از نه گفتن نترسید.
اگر کسی میخواهد شما را به خاطر نه گفتن ترک کند همان بهتر که زودتر این کار انجام دهد. فقط کارهایی را قبول کنید که واقعاً دوست دارید و یا خودتان میخواهید در آن تجربه به دست آورید.
10- نوشیدنیهای آرامبخش از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
میتوانید برای درمان استرستان از نوشیدنیهای گیاهی آرامبخش نیز استفاده کنید.
چای کوهی، گل گاوزبان، بهار نارنج، بیدمشک و زعفران از جمله دمنوشهایی هستند که آرامش شما را دوچندان میکنند، روی سیستم خوابتان تأثیر مثبت میگذارند و گردش خون را در بدنتان منظم میکنند.
برای بر طرف کردن استرس هفتهای سه مرتبه از این نوع از دمنوشها استفاده کنید.
11- ورزش کردن از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
در کنار تمام موارد گفته شده ورزش مثل یک معجزه برای شما عمل میکند. اگر از آن دست انسانهایی هستید که هیچگاه از جایتان برای ورزش کردن تکان نخوردهاید، حالا زمان آن فرا رسیده است.
میتوانید از ورزشهایی چون یوگا نیز برای رفع استرس استفاده کنید.
12- نوشتن از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
راحتترین و سریعترین روش که بتواند در ابتدا استرس شما را کاهش بدهد، نوشتن است. یک کاغذ آماده کنید و استرسها و نگرانیهای ذهن خود را روی آن بنویسید.
روانشناسان معتقدند زمانی که نگرانیها و استرسهای خود را روی کاغذ مینویسید، بهتر میتوانید بر آن غلبه کنید.
در چنین شرایطی وقتی که به نوشتن رو میآورید، به جز ایجاد یک تخلیه هیجانی، به شما برای درک مناسبتر از وضعیت حال حاضر کمک میکنند.
13- صحبت درمانی از راهکارهایی برای درمان استرس شدید
اگر با انجام این کارها هنوز هم مضطرب هستید، از صحبت درمانی استفاده کنید. میتوانید به صورت حضوری و تلفنی مشاورههایی را در زمینه استرس دریافت کنید. مشاور صحبتها و نگرانیهایتان را میشنود و برای هر کدام از آنها راهحلهایی اختصاصی را ارائه میدهد.
استرس همیشه همراه شما است و دوست دارد تحت هر فرصتی جهان شما را تصرف کند. بهترین کاری که میتوانید بکنید این است که تمرینهای بالا را همیشه انجام دهید و یادتان باشد هیچ چیز آنقدرها هم که ما فکر میکنیم ترسناک و وحشتناک نیست.
مدیریت استرس در اختیار خودتان است، اگر بخواهید میتوانید آن را ریشه کن کنید. همین امروز برای درمان استرس اقدام کنید. روشهای متعددی برای درمان استرس وجود دارد.
ورزش و مراقبه (مدیتیشن) برای تمدد اعصاب و ایجاد آرامش بسیار مفید هستند.
همچنین میتوانید از کتابهای رنگآمیزی برای بزرگسالان، لوازم هنری، بازیهای فکری، جدول کلمات و سرگرمیهای دیگری که به صورت مجموعه در بازار موجود است (و دقیقاً با هدف درمان استرس طراحی شدهاند) استفاده کنید.
با کلیک بر روی لینکهای زیر میتوانید انیمیشنهای آموزشی تهیه شده در موسسه پرورش ذهن فرزام را
تهیه نمایید و برای آموزش این مفاهیم به فرزند خود از آنها بهره ببرید:
-
انیمیشنهای مهارتهای اجتماعی
-
انیمیشنهای افزایش هوش
-
انیمیشنهای آواشناسی
-
انیمیشنهای آموزشی مفاهیم علوم
-
انیمیشنهای فلسفه برای کودکان(p4c)
دیدگاهتان را بنویسید