پرورش خلاقیت
زمان مطالعه: 5 دقیقه
پرسش مجری: چه تعریف و یا تعاریفی برای خلاقیت وجود دارد؟
پاسخ دکتر امیرآتشانی: در اصل خلاقیت یک مفهوم اسرارآمیز است و تعاریف بسیار زیادی از نقطه نظرات مختلف برای آن ارائه شده است؛ اما چیزی که برای یک خانواده معنا و مفهوم ملموس داشته باشد این است که: یک ایده نوع ارائه دادن، یک مسیر جدید را رفتن، ترکیب مطالب قبلی و رسیدن به یک ایده جدید.
خلاقیت یک نتیجه تازه از یک کار است. خانوادههای ما اگر میخواهند فرزند خلاقی داشته باشند، باید انتقاد کردن را منع کنند، یعنی یک قانون داشته باشند.
برای این موضوع که اگر فرزندشان کاردستی درست کرد. در مورد درست کردن آن و بازیهای ابداعی خودشان اگر انتقادی باشد. قطعاً کشنده خلاقیت است. اگر موضوع منفی در خانواده وجود داشته باشد قطعاً باید انتقاد صورت گیرد.
سرفصلهای این مقاله
- اصول خلاقیت:
- اولین اصل خلاقیت سیالی است.
- یکی از مهمترین چیزها این است که اجازه بدهیم فرزندان استقلال داشته باشند.
- نوع دیگر این است که ارزیابی و مقایسه نکنیم.
- موضوع بعدی تمایل مطابقت با دیگران از موانع خلاقیت است.
- تکنیکهای مختلفی میشود برای خلاقیت ارائه داد:
- کتابهای انتشارات فرزام برای افزایش و بهبود دقت و تمرکز در تمامی سنین:
- آبنباتی برای ذهن فسقلیها: بر اساس شیوه نورواجوکیشن (3 تا 5 سال)(نسخه چاپی)
- شکلاتی برای ذهن کوچولوها: بر اساس شیوهی نورواجوکیشن (5 تا 7 سال)(نسخه pdf)
- ویتامین دقت و تمرکز (12 تا 60 سال)(نسخه pdf)
- راهکارهای افزایش دقت و تمرکز بالای 60 سال(نسخه چاپی)
اصول خلاقیت:
چهار اصل داریم که برای هر کدام بازیهای متفاوتی میتوانیم ارائه بدهیم. تا مادرها از آن در جهت افزایش و تقویت خلاقیت فرزندشان از آن بهره ببرند.
-
اولین اصل خلاقیت سیالی است.
به مفهوم عامیانه هرچه تعداد ایدهها بیشتر، بهتر. یعنی از فرزندمان بخواهیم بازیهایی را انجام بدهد که ایدههای زیادی برای آن ارائه بدهد. مثلاً یک تکه کاغذ بدهیم و بگوییم با آن شکلهای متفاوتی بسازد یا اینکه مثلاً با حرف «میم» کلماتی که حرف «میم» دارند را بسازد و مهم نیست حرف «میم» در کجای کلمه است؛ مثلاً: میخ-بام-تمیز-…
تازهترین پژوهشی که در تهران انجام دادهایم این بوده است که مقالهای در خارج از کشور ارائه شده بود. در رابطه با اینکه بیشترین کلمهای که پدر و مادرها به فرزندان خود میگویند چه کلمهای است؟
در آن پژوهش کلمه «دقت کن» بیشترین جملهای بود که والدین به فرزندان خود میگفتند. ما پژوهشی در این رابطه انجام دادیم و از پدر و مادرها خواستیم که بگویند بیشترین کلمهای که به فرزند خود میگویند چیست؟
متأسفانه برای کودکان زیر 7 سال کلمه «نکن» و «دست نزن» بیشترین کلمه بوده است. این واقعاً نگران کننده است. واقعیت این است که باید اجازه بدهیم تا فرزندمان تجربه کند و جرأتورزی را در او تقویت کنیم.
پرسش مجری: موانع افزایش خلاقیت چیست؟
پاسخ دکتر امیرآتشانی: یکی از مهمترین چیزها این است که اجازه ندهیم چه کاری انجام بدهند. درگذشته مادربزرگها سماور را کنار اتاق میگذاشتند و به بچه کوچک اجازه میدادند. انگشت خود را به او بزند و وقتی میسوخت دیگر سمت آن نمیرفتند.
اما ما یکسره عادت کردهایم به فرزندانمان بگوییم مراقب باش، نکن نکن و عملاً تجربه کردن را از فرزندان خود میگیریم.
-
یکی از مهمترین چیزها این است که اجازه بدهیم فرزندان استقلال داشته باشند.
عدم استقلال یعنی فرزندم میخواهد بند کفشش را ببندد و ما همیشه برایش میبندیم و میگوییم تو بلد نیستی. اگر تا زمانی که میخواهد به مهدکودک یا مدرسه برود، سه مرتبه خم بشود و دوباره بند کفشش را ببندد چون بند کفش را درست نبسته است.
خیلی ارزشمندتر از این هست که مادر یا پدر خم بشوند و این کار را انجام بدهند به خاطر اینکه فرزند تجربه این کار را از دست میدهد. مثلاً زمانی که فرزند که بچه ۸ ساله است میخواهد از پله بیاید پایین یا برود بالا. مادر یا پدر آنقدر نگران است که نگاه میکند یا اینکه دست کودک را میگیرد که اتفاقی نیفتاد.
-
نوع دیگر این است که ارزیابی و مقایسه نکنیم.
همسایه ما یه دختر داشته باشد همسن دختر من و هر کدام توانایی مختلفی داشته باشند. اگر بخواهیم بگوییم فلانی این کار را میکند. در اینجا بر اعتماد به نفس فرزندمان تأثیرگذار است و جلوی خلاقیت را میگیرد.
-
موضوع بعدی تمایل مطابقت با دیگران از موانع خلاقیت است.
مادر یا پدر وقتی به فرزند میگوید شبیه خاله، عمه یا… هستی یا وقتی فرزند از درون خودش دوست دارد. مثل خاله، عمه … رفتار کند؛ این یعنی همان مسیر گذشته را طی کرده و رشد نیافته است. به عنوان پدر یا مادر باید یاد بگیریم به جای تفکر کاریابی در کودک، تفکر کارآفرینی در فرزندان ایجاد کنیم.
فرزند ما همیشه نباید بشنود که کار کمه یا اینکه فلان رشته بهتره پس برود آن رشته تا شغل خوبی داشته باشد. واقعیت این هست که کارآفرینی یک جرأت و شجاعت میخواهد که باید مادر از کودکی در فرزندش رشد بدهد. واقعاً باور کند که چرا نیاز داشته باشد به دنبال کار باشد بلکه فرزند شما میتواند فردی باشد که افراد دیگر در کنارش کار داشته باشند.
در کتابی به این نکته اشاره شده که به فرزندمان شکست را نشان بدهیم، چون بعد از آن خیلی لذتبخش خواهد بود.
مثلاً: فردی بود که هر روز دوچرخه سواری میکرد و هر روز زمین میخورد. یک روز به پدرش گفت من امروز اصلاً زمین نخوردم و خیلی خوب دوچرخه بازی کردم. پدر گفت پس قطعاً امروز چیز جدیدی یاد نگرفتی، اگر چیز جدیدی در دوچرخه سواری میخواستی یاد بگیری. یک بار زمین میخوردی.
با این شیوه فرزند بزرگ کردن، منجر به رشد اقتصادی بیشتر فرد میشود.
تکنیکهای مختلفی میشود برای خلاقیت ارائه داد:
نقاشیهای ناقص بکشیم و از فرزندمان بخواهیم تکمیلش کند. این مورد هم به دقت و تمرکز و هم به خلاقیت کمک میکند یا اینکه یک صفحه پر از مربع بکشیم و از فرزندان بخواهیم بگوید اینها چی هستند. زیر اینها چی هستند؛ یکی ممکن است بگوید که در، پنجره، قاب عکس و…
هر چه تعداد بیشتر باشد به خلاقیت فرزندان بیشتر کمک میکند. از فرزندمان بخواهیم قصههایی که شب میخوانیم را تغییر بدهد یا فردا شب من داستان رو طوری تعریف کنم که انتهای متفاوتی داشته باشد یا اینکه یک داستان را خودش بسازد.
میتوانیم کلمات مختلف را روی یک کاغذ بنویسیم و داخل ظرفی قرار بدهیم و شب که خواستیم برای فرزندمان قصه بگوییم، از کودک بخواهیم تا چند کلمه را بیرون بیاورد و با استفاده از آنها یا ما برایش قصه بگوییم یا او برای ما تا به این صورت خلاقیت خود و فرزندمان را افزایش دهیم.
دیدگاهتان را بنویسید